Các đơn vị, địa phương của TP Cần Thơ đang tăng tốc, tập trung quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thành phố.

Nút giao số 4 đường Nguyễn Văn Linh - đường 3 tháng 2, thuộc công trình cải tạo, mở rộng 5 nút giao trọng điểm trên địa bàn TP Cần Thơ.

Tỷ lệ giải ngân thấp

Theo báo cáo của Sở Tài chính TP Cần Thơ, năm 2025, Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước cho TP Cần Thơ là 28.883,933 tỉ đồng; trong đó, giao đầu năm là 27.682,933 tỉ đồng và giao bổ sung trong năm là 1.201 tỉ đồng. TP Cần Thơ giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025 là 29.317,819 tỉ đồng, cao hơn số vốn Thủ tướng Chính phủ giao. Lũy kế đến ngày 10-10-2025, giá trị giải ngân so với số vốn Thủ tướng Chính phủ giao là 9.551,244/28.883,933 tỉ đồng, đạt 33,07% kế hoạch vốn giao, thấp hơn tỷ lệ trung bình của cả nước (khoảng 50%).

So với kế hoạch vốn giao chi tiết, có 21 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân từ 60% trở lên; 9 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân từ 50% đến dưới 60%; 13 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân từ 30% đến dưới 50%; 9 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân dưới 30%; 42 chủ đầu tư chưa gửi báo cáo giải ngân (chủ yếu cấp xã có kế hoạch vốn thấp). Thành phố có 67 dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm, liên vùng, dự án có tổng mức đầu tư trên 100 tỉ đồng và dự án được giao kế hoạch vốn lớn trong năm. Tổng kế hoạch vốn là 20.214,339 tỉ đồng, chiếm tỷ lệ 68,95% trên tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, song chỉ giải ngân đạt tỷ lệ 29,13%. Trong đó, chủ yếu vướng về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; một số dự án chậm tiến độ do khan hiếm nguồn cung vật liệu xây dựng cho công trình…

Năm 2025, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp TP Cần Thơ được giao vốn hơn 15.760 tỉ đồng, tính đến ngày 14-10-2025, giải ngân hơn 5.000 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 32%. Về nguyên nhân giải ngân thấp, ông Lê Minh Cường, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp TP Cần Thơ, cho biết: Nguồn vốn được bố trí dư. Năm 2025 là năm cuối kỳ trung hạn, do đó, nguồn vốn trung hạn được giao hết cho các dự án trong năm nay, trong khi có những dự án tiến độ kéo dài đến năm 2027 mới kết thúc.

Chẳng hạn, dự án thành phần 3, 4 cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng theo hợp đồng đến giữa năm 2027 mới xong, nhưng năm 2025 đã giao hết vốn (hơn 6.100 tỉ đồng), tức năm 2026-2027 không cần giao vốn. Dự án cao tốc chiếm tỷ lệ vốn lớn, khi không giải ngân hết kéo theo tỷ lệ giải ngân chung đạt thấp. Đối với Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 91 (đoạn Km0-Km7), năm 2025 giao vốn 3.200 tỉ đồng, chỉ mới giải ngân hơn 1.280 tỉ đồng; chủ yếu nguồn vốn giải ngân cho công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, hiện nay dự án chưa có quyết định chi trả bồi hoàn, hỗ trợ khoảng 1.300 tỉ đồng. Nguyên nhân chậm giải ngân chủ yếu do vướng mặt bằng dẫn đến thi công chậm. Về nhà thầu, Ban Quản lý dự án đã và đang rà soát, xử lý nhà thầu yếu kém.

Làm rõ thêm những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng các dự án, ông Châu Văn Vũ, Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Cần Thơ, cho biết: Trung tâm hiện phụ trách 318 dự án, trong đó có 193 dự án nguồn vốn từ ngân sách nhà nước. Một trong những nguyên nhân khó khăn là nguồn gốc pháp lý về quyền sử dụng đất phức tạp, xã, phường phải cần thời gian để xác minh; dự án triển khai kéo dài nên tính pháp lý cần xác minh cụ thể từng hồ sơ. Bên cạnh đó, thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất theo Luật Đất đai 2024, chính quyền 2 cấp, địa phương còn lúng túng. Ngoài ra, chưa có giá đất nền tái định cư; giá đất cụ thể để thực hiện phương án bồi thường.

Khẩn trương gỡ khó

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025. Thời gian không còn nhiều, trong khi khối lượng công việc và giá trị thực hiện giải ngân kế hoạch vốn toàn thành phố còn rất lớn. Do vậy, để đạt được mục tiêu đề ra, các sở, ban, ngành, xã, phường quyết liệt, khẩn trương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Ông Lê Minh Cường cho biết: Ban sẽ đôn đốc các nhà thầu tăng cường công tác thi công “3 ca 4 kíp” để đẩy nhanh tiến độ; kiên quyết xử lý các nhà thầu yếu kém, không đạt tiến độ như cam kết. Cùng với đó, phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố, hội đồng đền bù các phường, xã liên quan cố gắng đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, chi trả bồi hoàn, bàn giao mặt bằng thi công.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP Cần Thơ có 42 dự án ảnh hưởng công tác giải phóng mặt bằng với khoảng 1.900 tỉ đồng. Để giải ngân hết số vốn này, ông Nguyễn Văn Cà Lơ Anh, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP Cần Thơ, kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo các xã, phường khẩn trương thành lập hội đồng thẩm định giá đất, thuê đơn vị tư vấn xác định giá đất cụ thể các dự án. Cùng với đó, ban hành chính sách hỗ trợ khác trên cơ sở hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Môi trường để sớm triển khai thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Ông Dương Văn Ngoảnh, Quyền Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ, kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu lập ngay kế hoạch chi tiết tiến độ triển khai; trong đó, có nêu từng mốc thời gian chi tiết, cam kết cụ thể thời gian hoàn thành các dự án trọng điểm. Đồng thời, khẩn trương huy động nhân lực, thiết bị theo tiến độ đã cam kết đảm bảo thời gian hoàn thành tại các hợp đồng; theo dõi, kiểm soát chặt chẽ tiến độ từng tuần, tháng; kiên quyết xử lý các nhà thầu vi phạm.

Tăng tốc để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2025, ông Trương Cảnh Tuyên, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, yêu cầu lãnh đạo các sở, ngành, địa phương xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Các đơn vị phải quyết liệt tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu xây dựng. Sở Tài chính khẩn trương rà soát, đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 và giai đoạn 2021-2025. Sở Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ, hướng dẫn UBND cấp xã về chuyên môn trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định của Luật Đất đai. Bên cạnh đó, trên cơ sở Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP của Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024, Sở tham mưu UBND thành phố ban hành những danh mục công trình trọng điểm của thành phố được sử dụng nguồn vật liệu xây dựng theo quy định.

Bài, ảnh: T. TRINH