Là nữ phó tổng thống da màu đầu tiên trong lịch sử Mỹ, bà Kamala Harris đang tiếp tục dẫn dắt chủ nghĩa đa văn hóa vốn định hình xứ cờ hoa khi đứng trước cơ hội tiến vào Nhà Trắng với tư cách nữ tổng thống đầu tiên.

Tổng thống Joe Biden (giữa) và Phó Tổng thống Kamala Harris trong một cuộc họp với các lãnh đạo Quốc hội. Ảnh: AFP

Bà Harris đã là biểu tượng của sự bình đẳng, công lý và tiến bộ của nước Mỹ. Trong bối cảnh chính trị hiện nay, bà không chỉ là người kế thừa vị trí tranh cử của Tổng thống Joe Biden mà còn là niềm hy vọng mới cho tương lai của đảng Dân chủ nói riêng và chính trường nước Mỹ nói chung. Dù thắng hay thua trong cuộc bầu cử tới, bà Harris vẫn là biểu tượng cho sự thay đổi không ngừng trong lịch sử chính trị nhiều biến cố của xứ cờ hoa.

Bản sắc cộng hưởng

Phó Tổng thống Mỹ tên đầy đủ là Kamala Devi Harris, sinh năm 1964 tại thành phố Oakland, bang California và là con gái thứ hai trong một gia đình nhập cư.

Cha của bà, ông Donald Harris, di cư từ Jamaica đến Mỹ để học kinh tế và hiện là giáo sư danh dự về kinh tế tại Ðại học Stanford. Trong khi mẹ của bà, bà Shyamala Gopalan Harris, di cư tới Mỹ từ Ấn Ðộ vào cuối những năm 1950. Bà Shyamala nhận bằng tiến sĩ về dinh dưỡng và nội tiết học tại Ðại học Berkeley và là nhà nghiên cứu ung thư vú nổi tiếng. Cả cha mẹ bà đều từng hoạt động trong phong trào dân quyền. Tuy nhiên, họ đã ly hôn vào năm 1972.

Nguồn gốc đa sắc tộc và quá trình trưởng thành giữa những nhà trí thức và hoạt động vì quyền lợi người Mỹ da màu đã tạo nên một Harris mang nhiều bản sắc với biểu tượng đầy khát vọng. Năm 1982, Harris đăng ký vào ngành Khoa học Chính trị và Kinh tế tại Ðại học Howard, trường đại học đầu tiên được thành lập dành cho phụ nữ da màu ở Washington. Sau tốt nghiệp, bà trở về California và tiếp tục học luật tại Ðại học California Hastings.

Bà Kamala Harris và chồng trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Ảnh: AP

Trong cuốn hồi ký xuất bản năm 2019, Harris ca ngợi mẹ là người đã nuôi dạy và giúp bà trở thành người phụ nữ của ngày hôm nay, luôn trân trọng và ghi nhớ về nguồn cội Ấn Ðộ và Jamaica của mình. Harris cho biết cái tên “Kamala” của bà theo tiếng Phạn là “hoa sen” - một biểu tượng quan trọng trong văn hóa Ấn Ðộ. Bà Harris trải lòng trong cuốn hồi ký: “Chính tên của tôi, một cái tên xuất phát từ cổ ngữ Ấn Ðộ, là sự gợi nhớ quan trọng về di sản. Tôi và chị gái Maya luôn được nuôi dưỡng với một nhận thức mạnh mẽ về văn hóa Ấn Ðộ... Mẹ tôi biết rằng nước Mỹ sẽ luôn nhìn tôi và Maya như những cô gái da đen và bà luôn quyết tâm đảm bảo rằng chúng tôi sẽ lớn lên và trở thành những phụ nữ da màu tự tin và tự hào”.

Trước khi có bước ngoặt trở thành Biện lý San Francisco vào năm 2004, bà Harris từng nắm giữ vai trò công tố viên một thời gian dài và được đánh giá “có năng lực thăng tiến”. Bà Harris chia sẻ trong hồi ký khi quyết định theo đuổi sự nghiệp công tố viên: “Nước Mỹ có một lịch sử sâu sắc và đen tối về việc những người sử dụng quyền lực của công tố viên như một công cụ gây ra sự bất công. Nhưng tôi cũng biết rằng những sai lầm trong hệ thống không phải một thực tế không thể thay đổi. Và tôi muốn trở thành một phần của sự thay đổi đó”.

Năm 2011, bà gây ấn tượng khi là người phụ nữ đầu tiên và người Mỹ gốc Á - Phi đầu tiên được bổ nhiệm vào ghế Tổng chưởng lý bang California.

Năm 2014, bà kết hôn với ông Doug Emhoff, một người gốc Do Thái và là đối tác quản lý tại một công ty luật. Bà cùng nuôi dưỡng 2 con riêng của chồng.

Hành trang chính trị

Năm 2015, Harris phát động chiến dịch tranh cử vào Quốc hội và được Tổng thống lúc bấy giờ là Barack Obama và Phó Tổng thống Biden ủng hộ. Từ thời điểm này, bà được biết đến như một trong những ngôi sao đang lên của đảng Dân chủ khi chiến thắng trước thượng nghị sĩ kỳ cựu Loretta Sanchez, trở thành người phụ nữ da màu thứ 2 và người Mỹ gốc Nam Á đầu tiên phục vụ ở Thượng viện Mỹ.

Thời gian làm thượng nghị sĩ, bà Harris phục vụ trong Ủy ban Tư pháp cũng như Ủy ban Tình báo Ðặc biệt trước khi khởi động chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm 2019. Tuy khả năng tranh luận điêu luyện, chiến dịch của bà thất bại do thiếu những chính sách rõ ràng. Rút lui sớm trước kỳ bầu cử sơ bộ, Harris sau đó được chính ông Biden đưa trở lại ánh đèn sân khấu bằng cách thêm tên bà vào liên danh tranh cử. Bà là người phụ nữ thứ 3 trong lịch sử Mỹ được chọn để tranh cử chức phó tổng thống Mỹ.

Như đã biết, ông Biden đánh bại cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử năm 2020 và bà Harris trở thành nữ viên chức dân cử cấp cao nhất trong lịch sử Mỹ; đồng thời là người Mỹ gốc Á - Phi đầu tiên giữ chức Phó Tổng thống. Bà Harris chia sẻ về khoảnh khắc lịch sử sau khi đắc cử phó tổng thống: “Tôi có thể là phụ nữ đầu tiên giữ cương vị này, nhưng sẽ không phải là người cuối cùng. Mọi bé gái đang theo dõi tôi phát biểu tối nay sẽ thấy rằng Mỹ là một đất nước của những cơ hội. Với tất cả những đứa trẻ của đất nước này, bất kể giới tính, đất nước đã gửi một thông điệp rất rõ ràng: Hãy ước mơ và tham vọng, với niềm tin và nhìn nhận bản thân theo cách mà người khác không thấy được, đơn giản là vì họ chưa bao giờ thấy điều đó. Hãy biết rằng chúng tôi luôn hoan nghênh các bạn trên mọi con đường”.

Ngay từ khi nhậm chức vào năm 2021, Phó Tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Harris đã đóng vai trò chủ chốt trong chính quyền Tổng thống Biden nhờ vào lá phiếu phá vỡ thế bế tắc tại Thượng viện bị chia rẽ 50-50 giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Trong những lần thực hiện nghĩa vụ hiến định, phiếu bầu mang tính quyết định của bà đã giúp thông qua một số đạo luật quan trọng góp phần định hình di sản nhiệm kỳ của Tổng thống Biden, chẳng hạn như Ðạo luật Giảm lạm phát, Ðạo luật Kế hoạch giải cứu người Mỹ sau đại dịch COVID-19 hay xác nhận nữ Thẩm phán da màu đầu tiên Ketanji Brown Jackson vào Tòa án Tối cao.

Khi còn là thượng nghị sĩ, bà Harris nổi tiếng cứng rắn trong vấn đề cải cách chăm sóc sức khỏe, hủy bỏ luật sử dụng cần sa của liên bang và ủng hộ việc tạo điều kiện cho người nhập cư không giấy tờ thực hiện quyền công dân. Bà cũng thẳng thắn trong cải cách thuế lũy tiến và lệnh cấm vũ khí tấn công. Trong nhiệm kỳ phó tổng thống, bà tiếp tục được nhắc đến như người đi đầu phong trào đấu tranh vì quyền tự do sinh sản của phụ nữ.

Với sự nghiệp đầy những dấu ấn tiên phong và quyết tâm không ngừng, bà Harris có thể tiếp tục viết nên lịch sử khi trên đà tiến gần tới cơ hội trở thành nữ tổng thống Mỹ đầu tiên. Giới quan sát nhận định rằng nếu giành chiến thắng, bà Harris sẽ phá vỡ một trong những rào cản lớn nhất còn lại đối với phụ nữ Mỹ, đó là giữ chức vụ cao nhất của đất nước.

Jaime Harrison, chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC), ngày 2-8 thông báo Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đã chính thức giành được đề cử của đảng Dân chủ cho việc tranh cử tổng thống, đối đầu với ứng cử viên của đảng Cộng hòa Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 tới. Bà Harris, 59 tuổi, là ứng cử viên duy nhất trong cuộc bỏ phiếu trực tuyến kéo dài 5 ngày của gần 4.000 đại biểu đảng Dân chủ. Là người phụ nữ da đen và gốc Á đầu tiên giành được đề cử của một đảng lớn, bà sẽ chính thức được trao đề cử tại đại hội của đảng Dân chủ ở Chicago vào cuối tháng này.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)