Ngày 10-8, Ủy ban Bầu cử Trung ương Belarus (SIK) thông báo đương kim Tổng thống Alexander Lukashenko giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử hôm trước đó. Tuy nhiên, phe đối lập đã xuống đường phản đối.

Phe đối lập biểu tình tại thủ đô Minsk. Ảnh: AFP

Cụ thể, theo SIK, Tổng thống Lukashenko nhận được 80% số phiếu ủng hộ, so với 9,9% của đối thủ chính Svetlana Tikhanovskaia. Ðiều đó đồng nghĩa nhân vật 65 tuổi nắm quyền lãnh đạo Belarus từ năm 1994 tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 6.

Tuy nhiên, trước đó đụng độ đã bắt đầu nổ ra giữa lực lượng an ninh và những người biểu tình. Hãng tin RIA Novosti cho biết tại điểm giao cắt giữa đại lộ Masherov và phố Storozhovskaya ở trung tâm thủ đô Minsk đã vang lên các tiếng nổ kèm theo những cột khói bốc cao. Một số người bị thương được đưa tới các bệnh viện. Chưa rõ nguyên nhân vụ nổ, song lực lượng chống bạo động được cho đã sử dụng hơi cay, đạn cao su và vòi rồng trong quá trình giải tán người biểu tình. Căng thẳng đã leo thang nghiêm trọng từ chiều 9-8 sau khi một xe tải của cảnh sát lao vào đám đông biểu tình vốn đang phong tỏa một đại lộ ở trung tâm Minsk, khiến nhiều người bị thương. Hàng ngàn người ủng hộ phe đối lập cũng tập trung gần bảo tàng chiến tranh tại thủ đô. Các tòa nhà chính phủ ở Minsk đóng cửa, người dân thông báo về việc mất kết nối Internet và xe quân sự được thấy triển khai ở các ngả đường dẫn vào thủ đô. Theo tổ chức nhân quyền Spring 96, ít nhất một người thiệt mạng sau khi bị xe tải của cảnh sát tông và hàng chục người khác bị thương trong các cuộc đụng độ.

Thật ra, từ trước khi SIK công bố kết quả, phe đối lập dự đoán quá trình kiểm phiếu không hợp pháp, do vậy đã kêu gọi xuống đường biểu tình. Theo ủy ban trên, hơn 41% cử tri đã đi bầu trong cuộc bỏ phiếu sớm (diễn ra từ ngày 4 đến 8-8). Ðiều này làm dấy lên những lo ngại về cái gọi là khả năng xảy ra “thao túng”. Ðây cũng là lần đầu tiên kể từ năm 2001, chính quyền Minsk không mời các quan sát viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) đến dự.

Ngoài ra, trước thềm cuộc bầu cử, ứng viên Tikhanovskaia cũng đã phải rời khỏi nhà ở Minsk và ẩn náu tại nơi khác sau khi lực lượng an ninh bắt giữ ít nhất 8 thành viên trong đội ngũ vận động tranh cử của bà. Ðược biết, các nhân viên an ninh mặc thường phục và xe chống bạo động cũng xuất hiện gần căn hộ của bà này.

Tikhanovskaia nhảy vào cuộc đua sau khi chồng bà - Sergey Tikhanovsky - bị giới chức Belarus bắt và tống giam với các cáo buộc liên quan đến tài chính. Ðiều đặc biệt là bà Tikhanovskaya, một phụ nữ 37 tuổi làm nội trợ và mới tham gia chính trường, đã nhanh chóng trở thành đối thủ đáng ngại nhất đối với Tổng thống Lukashenko. Các cuộc vận động của bà thu hút hàng chục ngàn người tham gia trên khắp cả nước, trong đó nhiều người mơ về một sự thay đổi ở quốc gia 9,5 triệu dân này.

Về phần mình, Tổng thống Lukashenko tự nhận là người đảm bảo sự ổn định cho Belarus, song ông đang đau đầu với cơn thịnh nộ trong dân chúng xung quanh cách xử lý đại dịch COVID-19 trong nước, tình hình kinh tế và những cáo buộc về nhân quyền.

HẠNH NGUYÊN