Gần 3 tháng sau vụ bạo loạn đẫm máu tại Tòa nhà Quốc hội Mỹ, một vụ tấn công bằng xe hơi và bằng dao lại bất ngờ xảy ra khiến Ðồi Capitol rúng động, giữa lúc nước Mỹ đã bắt đầu kỳ nghỉ lễ Phục sinh yên bình.

Nhân viên cảnh sát Ðồi Capitol tại gần hiện trường vụ tấn công hôm 2-4. Ảnh: AP

Vụ tấn công xảy ra lúc 1 giờ chiều 2-4 (giờ địa phương) khi một xe hơi đâm vào rào chắn phía bắc Ðồi Capitol, rồi tông vào 2 cảnh sát trước khi tài xế rời khỏi xe với con dao cầm trên tay lao về phía 2 cảnh sát khác. Tên này lập tức bị cảnh sát bắn và tử vong trên đường tới bệnh viện. Tuy nhiên, cú tông xe bất ngờ của kẻ thủ ác đã làm 1 cảnh sát thiệt mạng và 1 cảnh sát khác bị thương. Cảnh sát Quốc hội Mỹ tử thương là William “Billy” Evans, người đã phục vụ tại đây suốt 18 năm.

Tổng thống Joe Biden, người đã rời Nhà Trắng đi nghỉ lễ Phục sinh ở Trại David (bang  Maryland), đã lên tiếng bày tỏ sự đau lòng trước vụ tấn công và ra lệnh treo cờ rủ tại Nhà Trắng để tưởng nhớ William “Billy” Evans. Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi thì ra lệnh hạ cờ tại Ðồi Capitol xuống một nửa để tưởng nhớ người mà bà mô tả “đã tử vì đạo cho nền dân chủ của nước Mỹ”.

Kẻ sát nhân bị bắn hạ được xác định là nam thanh niên 25 tuổi Noah Green. Tên này không có tiền án tiền sự gì nên nằm ngoài mục tiêu theo dõi của giới an ninh Mỹ. Green sinh ra tại bang West Virginia, nhưng học trung học phổ thông, cao đẳng và đại học tại bang Virginia. Y tốt nghiệp đại học ngành tài chính năm 2019.

Ðộng cơ gây án của tên sát nhân này là một bí mật. Trên tài khoản Facebook,  Green đăng tải các bài viết và diễn văn của 2 ông Louis Farrakhan, nhà lãnh đạo tôn giáo và Elijah Muhammad, người dẫn dắt cái gọi là Quốc gia Hồi giáo (được thành lập tại Detroit, miền Bắc nước Mỹ năm 1930) giai đoạn 1934-1975.  Quốc gia Hồi giáo (The Nation of Islam) là phong trào dân tộc chủ nghĩa của người da đen ủng hộ quyền tự lực cánh sinh của người Mỹ gốc Phi.  Hắn còn tung một video với dòng chú thích “Chính phủ Mỹ là kẻ thù số một của người da đen” và quy cho “những phiền não khủng khiếp” mà y đang gánh chịu do các thế lực như Cục Tình báo Trung ương (CIA), Cục Ðiều tra Liên bang (FBI) và các cơ quan chính phủ khác  của Mỹ gây ra. “Những phiền não khủng khiếp” mà Green đề cập bao gồm việc y phải chịu cảnh thất nghiệp khi đại dịch COVID-19 bùng phát dữ dội tại Mỹ.

Tuy nhiên, những câu chữ trên cùng các bài viết khác trên mạng xã hội cho thấy Green dường như đã vật lộn với chứng bệnh tâm thần, trong đó có bệnh hoang tưởng và  ảo tưởng. Y viết rằng mình nhiều lần bị đột nhập nhà, ngộ độc thực phẩm, bị hành hung, bị phẫu thuật trái phép tại bệnh viện và bị kiểm soát tâm trí.

Vì thế, ông Robert Contee, quyền Giám đốc Sở Cảnh sát thủ đô Washington, cho rằng vụ tấn công “có vẻ không liên quan đến khủng bố hay đe dọa bất kỳ nghị sĩ nào”. Trong khi đó, một báo cáo tình báo hồi đầu tháng 3 cảnh báo kẻ cực đoan bạo lực sẽ thực hiện các cuộc tấn công gây thương vong hàng loạt vào dân thường. Cảnh sát, nhân viên và các tòa nhà của chính phủ cũng có nguy cơ thành mục tiêu của các nhóm cực đoan tự phát. Một đợt đánh giá an ninh kéo dài 6 tuần được công bố mới đây của giới chức an ninh Mỹ cũng yêu cầu Ðồi Capitol tăng cường nhân viên cảnh sát, cải thiện năng lực thu thập thông tin tình báo, thiết lập rào chắn cơ động và tăng cường bảo vệ các nghị sĩ cũng như nhiều sự cải thiện khác.

Ðồi Capitol vẫn tranh cãi

Sự việc xảy ra không lâu sau khi nhà chức trách dỡ bỏ lớp hàng rào kẽm gai được dựng lên xung quanh Ðồi Capitol. Nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa cho rằng không cần thiết phải duy trì an ninh nghiêm ngặt sau vụ bạo loạn ngày 6-1 vốn làm 6 người thiệt mạng, bao gồm 1 cảnh sát Ðồi Capitol. Việc Lầu Năm Góc chấp thuận việc giữ gần 2.300 Vệ binh Quốc gia tại Ðồi Capitol cho đến hết ngày 23-5, thay vì kết thúc ngày 12-3, cũng gây phản ứng với lý do tốn kém kinh phí. Trước khi có quyết định này, Vệ binh Quốc gia tại Ðồi Capitol đã giảm còn 5.100 người so với  mức cao nhất khoảng 26.000 sau cuộc bạo loạn kinh hoàng ngày 6-1.  Giới nghị sĩ Cộng hòa cũng chỉ trích đề xuất tăng cường hơn 850 nhân viên an ninh cho Ðồi Capitol, bao gồm 233 nhân viên cảnh sát đang bỏ trống và tuyển thêm lực lượng hoạch định tác chiến, tình báo, nhân viên bảo vệ cho các nghị sĩ.

ÐỨC TRUNG