Không kể ứng dụng TikTok của công ty ByteDance, lệnh cấm sắp tới của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với ứng dụng WeChat của tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc Tencent không chỉ đang gây nên nỗi lo lắng lớn cho tương lai kết nối của công chúng và doanh nghiệp hai nước, mà còn có nguy cơ đẩy hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới lâm vào cuộc chiến tổng lực về thương mại và công nghệ.

 WeChat và TikTok trong cuộc chiến công nghệ Mỹ-Trung. Ảnh: Reuters

Lệnh cấm TikTok vốn đã được thông báo trước chỉ tác động đến người dùng Mỹ, nhưng với WeChat sẽ có tác động dây chuyền lớn hơn.

Cầu nối số với thế giới

Thời báo New York (Mỹ) mô tả: “Tại Trung Quốc, WeChat làm được nhiều việc hơn bất kỳ ứng dụng nào. Mọi người sử dụng nó để trò chuyện, mua sắm, chia sẻ hình ảnh, thanh toán hóa đơn, nhận tin tức và chuyển tiền”. Chính quyền Bắc Kinh ngăn chặn các mạng xã hội toàn cầu của Mỹ như Facebook Messenger, WhatsApp và Telegram, vì vậy ứng dụng “vạn năng” WeChat được coi là một trong số ít cầu nối số giữa Trung Quốc với phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, chiếc cầu này đang đứng trước nguy cơ sụp đổ.

Tờ Telegraph (Anh) thì đánh giá: “Với giá trị gần 700 tỉ USD, Tencent là ngôi sao rực rỡ của dải ngân hà truyền thông xã hội Trung Quốc, kéo gần như toàn bộ đất nước này vào trong quỹ đạo của mình thông qua siêu ứng dụng WeChat”. Các dịch vụ của WeChat là tổng thể các dịch vụ tương tự của Facebook, WhatsApp, Instagram và Venmo, biến nó thành ứng dụng truy cập gần như cho mọi thứ.

WeChat có 1,2 tỉ người sử dụng, chủ yếu là người Trung Quốc với tên gọi Weixin. Riêng tại Mỹ, trong vòng 3 tháng qua, ứng dụng này hằng ngày có khoảng 19 triệu người kết nối, bao gồm 6 triệu người Trung Quốc đang sinh sống tại Mỹ. Không chỉ giúp người Trung Quốc tại Mỹ kết nối thường nhật với người thân, bạn bè tại quê nhà, WeChat còn là kênh kinh doanh quan trọng của các công ty Mỹ. WeChat là ứng dụng phổ biến nhất tại quốc gia đông dân nhất thế giới, nên các doanh nghiệp Mỹ coi đây là kênh chính yếu không chỉ để quảng bá và bán sản phẩm mà cả trong thanh toán. “Nếu bạn không thể trả tiền cho ly cà phê Starbucks trên WeChat thì người ta sẽ ngưng uống nó” - Connie Gu, nhà phân tích của công ty BOCOM  International bình luận về tầm quan trọng của kênh thanh toán WeChat đối với các công ty Mỹ khi bán hàng cho người Trung Quốc.

Cho nên, theo ông Graham Webster, nhà nghiên cứu về kinh tế số Trung Quốc của New America, lệnh cấm WeChat của ông Trump có thể đánh sập kênh kết nối giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đòn tấn công biểu tượng

Hiện chưa rõ sau khi lệnh cấm được áp dụng thì tập đoàn Apple có gỡ các ứng dụng TikTok và WeChat tại Trung Quốc hay không. Nếu có thì thiệt hại của hãng này sẽ rất nặng nề. Paul Triolo, người đứng đầu bộ phận công nghệ địa chất của nhóm tư vấn nguy cơ chính trị Eurasia Group, cho rằng WeChat là một phần quan trọng cho thương mại và cuộc sống thường nhật tại Trung Quốc, nên lệnh cấm trên có thể gây thảm họa cho hoạt động kinh doanh của Apple tại Trung Quốc.

Thật ra, sắc lệnh cấm WeChat của ông Trump rất mơ hồ nên chưa thể biết được mức độ thực thi của nó sẽ ra sao. Ðài CNN cho rằng động thái của ông Trump phần nhiều chỉ mang tính biểu tượng, bởi thị phần của WeChat tại Mỹ rất nhỏ. Tuy nhiên, sắc lệnh của ông Trump là cấm doanh nghiệp Mỹ giao dịch với tập đoàn Tencent có thể là đòn tấn công vào biểu tượng công nghệ của Trung Quốc. Tencent có nhiều ứng dụng khác mà doanh nghiệp Mỹ đầu tư phát triển, trong đó lớn nhất là game. Tencent cũng là một trong những nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất Trung Quốc và mảng âm nhạc trực tuyến của công ty này được niêm yết trên thị trường Wall Street. Lệnh cấm giao dịch với Tencent của ông Trump có thể bao gồm việc ngăn tập đoàn này mua các thiết bị công nghệ của Mỹ. Ngoài ra, Tencent có thể bị buộc phải rút vốn đầu tư khá lớn tại rất nhiều công ty Mỹ.

Yik Chan Chin, nhà nghiên cứu chính sách truyền thông toàn cầu của Ðại học Xi’an Jiaotong-Liverpool tại Tô Châu, cho rằng sắc lệnh cấm giao dịch với công ty ByteDance và Tencent của ông Trump là hướng tới cuộc chiến bá quyền, nơi Mỹ tìm cách đập tan sự trỗi dậy của Trung Quốc như một siêu cường. Neil Campling, nhà phân tích của Mirabaud Securities bình luận thêm: “Ðộng thái mới nhất này giống như quả bom hẹn giờ cho cuộc chiến thương mại và công nghệ tổng lực giữa Trung Quốc và Mỹ. Trung Quốc sẽ đi theo đường đạn đạo ở động thái đó”.

KIẾN HÒA