Ông McCain bắt tay với quân nổi dậy Libye tại căn cứ ở Benghazi. Ảnh: AFP

Chuyến thăm của ông McCain diễn ra chỉ một ngày sau khi Mỹ thông báo triển khai máy bay không người lái tại Libye. Ông cho rằng máy bay không người lái giúp tăng cường tiềm lực của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại quốc gia Bắc Phi, nhưng chưa đủ sức làm tiêu hao sinh lực của quân đội Libye nhằm phá vỡ thế bế tắc hiện nay. Theo Thượng nghị sĩ bang Arizona, các cường quốc phương Tây cần làm nhiều hơn nữa để “tạo điều kiện thuận lợi” chuyển giao vũ khí và huấn luyện cho quân nổi dậy. Mỹ cần tăng cường hỗ trợ để dân Libye có thể đạt được kết cuộc mong muốn, đó là chấm dứt chế độ Gadhafi và bắt đầu giai đoạn chuyển giao hòa bình đem lại lợi ích cho toàn dân Libye. Ông kêu gọi Tổng thống Barack Obama công nhận chính quyền của lực lượng nổi dậy, cung cấp thêm vũ khí như máy bay chống xe tăng AC130 và máy bay hỗ trợ bộ binh A10, điện thoại vệ tinh... Những tuyên bố của ông McCain được đám đông hàng trăm người Libye vẫy cờ ủng hộ.

Ông McCain là nghị sĩ đảng Cộng hòa hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ. Với 5 nhiệm kỳ làm việc tại Thượng viện, ông được xem là người có tiếng nói mạnh trong Quốc hội Mỹ về các vấn đề quân sự và ngoại giao. Vì vậy, theo nhà phân tích Trung Đông hàng đầu tại Washington - Michael Rubin, chuyến đi này sẽ tăng sức ép lên Tổng thống Obama yêu cầu quân đội Mỹ can thiệp mạnh hơn vào Libye. Nói cách khác, ông McCain tới Libye là nhằm buộc các quan chức Nhà Trắng phải xem lại việc thừa nhận lực lượng nổi dậy ở nước này vì chuyến thăm này làm phát sinh câu hỏi: Nếu ông McCain có thể gặp phe nổi dậy Libye, vì sao Ngoại trưởng Hillary Clinton hoặc Phó Tổng thống Joe Biden lại không? Nếu ông McCain trở lại Đồi Capitol và chính thức yêu cầu thừa nhận lực lượng đối lập là đại diện hợp pháp của nhân dân Libye, điều đó có khả năng sẽ làm thay đổi cuộc tranh cãi về giải pháp của Mỹ tại Libye, vốn bị nhiều người chỉ trích là can thiệp nửa vời vì không hành động kiên quyết giúp lực lượng nổi dậy lật đổ ông Gadhafi.

Mặc dù McCain cho rằng ông sẽ không tới Libye nếu không có sự ủng hộ của Nhà Trắng, nhưng hãng tin AP của Mỹ cho biết Nhà Trắng tuyên bố không đồng tình với lời kêu gọi của ông McCain về việc công nhận các thủ lĩnh đối lập tại Libye là “tiếng nói hợp pháp của nhân dân Libye”. Người phát ngôn Nhà Trắng cho rằng nhân dân Libye sẽ lựa chọn nhà lãnh đạo của họ.

N. MINH (Theo AP, CNN, Reuters)