Tại Kiên Giang, những ngày qua giá lúa giảm mạnh gây lo lắng cho nông dân trong khâu tiêu thụ và tái sản xuất. Ngành chức năng đang tìm nhiều giải pháp để tháo gỡ tình hình khó khăn này.

Những ngày trung tuần tháng 3, dọc theo các kênh xáng từ Giồng Riềng qua huyện Tân Hiệp (Kiên Giang), các ghe thu mua lúa chở đầy ắp lúa đi lại khá nhộn nhịp. Lúa trên đồng cũng đang được thu hoạch và tập kết ra bến sẵn sàng cân cho thương lái. Ông Phạm Văn Mười, thành viên Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Tư Hạt, xã Thạnh Hòa, huyện Giồng Riềng thu hoạch 40 công ruộng canh tác giống Jasmine 85. “Tôi bán cho thương lái giá 6.500 đồng/kg, mới lấy cọc từ 3 ngày trước. Giá lúa giảm so với năm ngoái nhưng nhờ năng suất lúa trúng tới 1,3 tấn/công. Giá này đất nhà lời khoảng 3 triệu đồng/công, chứ đất mướn là lỗ”.

Từ đầu tháng 3-2025 đến nay, giá lúa lúa chất lượng cao tại một số huyện trong tỉnh Kiên Giang dao động từ 6.400-6.600 đồng/kg, lúa IR 50404 từ 5.400-5.600 đồng/kg. Ông Ðỗ Duy Nguyện, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX nông nghiệp Kênh 7A, xã Thạnh Ðông A, huyện Tân Hiệp, cho biết: “Toàn HTX hầu hết canh tác giống Ðài Thơm 8, vừa thu hoạch dứt điểm 640ha. Từ sau Tết Nguyên đán, hầu hết nông dân đã lấy cọc bán lúa giá 6.250-6.400 đồng/kg, giảm từ 1.500-2.000 đồng/kg so cùng kỳ năm trước”.

Ông Lê Thanh Sang, ngụ xã Thạnh Hòa (Giồng Riềng), thu hoạch lúa đông xuân 2024-2025.
 

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kiên Giang, đến ngày 13-3, toàn tỉnh đã thu hoạch được hơn 231.540ha, đạt 64,4% diện tích gieo trồng, sản lượng ước đạt 1,6 triệu tấn. Diện tích lúa đông xuân còn lại khoảng 127.777ha, sản lượng ước đạt hơn 1 triệu tấn, dự kiến thu hoạch dứt điểm đầu tháng 4-2025. Thông tin từ Sở Công Thương Kiên Giang, 2 tháng đầu năm 2025, sản lượng xuất khẩu gạo của tỉnh đạt 31.287 tấn, tăng 11,39% so cùng kỳ năm trước; giá trị đạt 20,35 triệu USD, tăng 5,09% so cùng kỳ năm trước; giá bình quân đạt 650,43 USD/tấn, giảm 38,83 USD/tấn so cùng kỳ năm trước. Trong năm 2025, phấn đấu sản lượng xuất khẩu gạo đạt gần 500.000 tấn, giá trị khoảng 322 triệu USD.

Ông Nguyễn Duy Linh Thảo, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Kiên Giang, cho biết: “Hiện nay, giá gạo xuất khẩu giảm mạnh do nguồn cung trên thị trường trong tỉnh và thế giới khá dồi dào. Ấn Ðộ cũng đã bãi bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo và dự kiến xuất khẩu 22 triệu tấn trong năm 2025, từ đó tạo áp lực cạnh tranh lớn về giá và thị phần đối với gạo Việt Nam”.

Nhằm hỗ trợ nông dân ÐBSCL trước bối cảnh thị trường lúa gạo có nhiều biến động, giá lúa gạo đang giảm mạnh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 21/CÐ-TTg, ngày 4-3-2025 về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước. Ngoài những nhiệm vụ về tổ chức sản xuất, Thủ tướng yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo tuyên truyền, vận động bà con nông dân yên tâm tiếp tục sản xuất vụ hè thu theo kế hoạch, để đảm bảo ổn định sản lượng. Thủ tướng đề nghị các hiệp hội, tổng công ty và các doanh nghiệp xuất khẩu gạo chủ động tìm kiếm thị trường, nhất là các bạn hàng truyền thống; đồng thời, tích cực mua tạm trữ lúa cho nông dân.

Ông Ðặng Văn Lành, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại Kiên Giang (KTC), nói: “Chủ trương của Chính phủ rất kịp thời nhằm hỗ trợ người nông dân. Tuy nhiên, việc thu mua, tạm trữ lúa gạo của các doanh nghiệp cần căn cứ trên kế hoạch bán hàng cả xuất khẩu và nội địa nhằm bảo đảm hiệu quả”. Năm 2024, Công ty Cổ phần Thương mại Kiên Giang thu mua 102.292 tấn gạo các loại, 54.000 tấn lúa; chế biến, xuất khẩu 57.897 tấn gạo, giá trị 37 triệu USD, bình quân giá gạo xuất khẩu 639 USD/tấn. Hai tháng đầu năm 2025, công ty thu mua được 25.246 tấn gạo các loại; xuất khẩu 11.700 tấn, giá trị 6,6 triệu USD, bình quân giá gạo xuất khẩu 564 USD/tấn. Những thị trường chính là châu Phi, Philippines, Trung Quốc, Singapore... Nhằm tháo gỡ khó khăn cho công ty cũng như các doanh nghiệp ngành hàng lúa gạo, ông Ðặng Văn Lành đề xuất cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn, hỗ trợ thu mua, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu gạo.

Ðể giữ giá lúa gạo ổn định, theo ông Nguyễn Duy Linh Thảo, trước mắt cần tăng cường thanh tra, kiểm tra để ngăn chặn cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh lúa gạo, kêu gọi doanh nghiệp cùng chung tay giữ giá lúa gạo. Ngoài ra, để tìm đầu ra cho mặt hàng lúa gạo, Sở Công Thương sẽ tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Bộ Công Thương về tăng cường công tác thông tin thị trường, các chương trình xúc tiến thương mại của các bộ, ngành…; tiếp tục theo dõi sát tình hình xuất khẩu gạo trên địa bàn tỉnh để có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp.

Ðể phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo của tỉnh trong tương lai, ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kiên Giang, cho rằng, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp. Trước hết là đẩy mạnh triển khai đề án phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ÐBSCL đến năm 2030 với 3 hợp phần gồm hỗ trợ hạ tầng sản xuất, kỹ thuật và quản lý dự án. “Kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tính toán lại mùa vụ sản xuất các vụ lúa trong năm hợp lý hơn theo hướng dịch chuyển thời gian của các tỉnh ÐBSCL để hạn chế tình trạng trùng đồng trong giai đoạn thu hoạch lúa để giảm áp lực tiêu thụ của các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp tăng cường tham gia chuỗi liên kết lúa gạo và mở rộng đối tượng tham gia chuỗi liên kết từ sản xuất - thu mua - sơ chế - chế biến - đóng gói - tiêu thụ - xuất khẩu. Ngoài ra, doanh nghiệp nên tính toán bố trí xây dựng cơ sở sơ chế, chế biến lúa gạo tại các vùng nguyên liệu để giảm chi phí logistics và tăng hiệu quả liên kết tiêu thụ”, ông Lê Hữu Toàn nói.

Về lâu dài, theo ông Lê Hữu Toàn, cần hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và hạ tầng giao thông phục vụ vận chuyển hàng hóa trên địa bàn tỉnh và các tuyến kết nối với các trung tâm thương mại lớn của vùng ÐBSCL và TP Hồ Chí Minh. Các doanh nghiệp đặt hàng với tổ chức nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn của thị trường tiêu thụ, với sản lượng cụ thể theo từng mùa vụ sản xuất. Ðặc biệt, minh bạch trong chia sẻ lợi nhuận với người trồng lúa cũng như chia sẻ những rủi ro do thiên tai, dịch bệnh và biến động về giá của thị trường. Ðẩy mạnh chuyển giao các quy trình canh tác tiên tiến, giảm chi phí đầu vào, sản xuất thân thiện với môi trường, nâng cao giá trị. Ðồng thời, đẩy mạnh xây dựng thương hiệu lúa gạo của tỉnh.

Bài, ảnh: ÐẶNG LINH