Hải quân Trung Quốc đã phát cảnh báo 8 lần khi một máy bay do thám của Mỹ áp sát đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng trái phép tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam hòng mở rộng ảnh hưởng của nước này trên Biển Đông – một nhóm phóng viên CNN tham gia tác nghiệp trên chuyến bay giám sát hôm 20-5 cho biết.

Theo CNN, đây là chuyến bay giám sát khu vực đảo thuộc vùng biển tranh chấp đầu tiên mà Mỹ cho phép phóng viên tham gia cũng như tiết lộ hình ảnh, băng ghi hình quá trình cải tạo của Trung Quốc tại các bãi đá cùng đoạn ghi âm phản ứng thách thức của nước này khi phát hiện máy bay do thám Mỹ áp sát. Trước đó, Lầu Năm Góc và các nước đồng minh của Mỹ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương từng bày tỏ quan ngại về hoạt động cải tạo hàng loạt và cho xây dựng căn cứ quân sự quy mô lớn của Bắc Kinh trên Biển Đông. Vì vậy, động thái này được xem là thông điệp làm rõ quan điểm Washington không công nhận tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển tranh chấp, đồng thời cho thấy chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đang gia tăng phản ứng trước các thách thức khu vực.

Được biết trong chuyến bay hôm 20-5, Lầu Năm Góc đã triển khai chiếc P8-A Poseidon – máy bay trinh sát và săn tàu ngầm tiên tiến nhất của Mỹ để làm nhiệm vụ theo dõi, đánh giá tiến độ xây dựng căn cứ quân sự của Trung Quốc tại 3 hòn đảo nhân tạo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Theo báo cáo của CNN, nơi đây mấy tháng trước vốn chỉ là những rạn san hô, nhưng hiện tại, khu vực này đã được cải tạo thành những dự án khổng lồ mà theo quan ngại của Mỹ, chúng sẽ sớm được xây dựng thành khu căn cứ quân sự đầy đủ chức năng.

Cụ thể, hình ảnh máy bay do thám của Mỹ quay lại cho thấy ở Đá Chữ Thập - khu vực mà Bắc Kinh gọi là "tàu sân bay không thể chìm", đã có một doanh trại quân đội, trạm radar cảnh báo sớm, tháp canh và một đường băng khổng lồ đủ đáp ứng tất cả các loại máy bay quân đội Trung Quốc cất và hạ cánh. Ngoài Đá Chữ Thập, máy bay giám sát của Mỹ còn theo dõi Đá Vành Khăn, nơi hàng chục tàu hút bùn đang làm việc không ngưng nghỉ để hút cát từ đáy biển bồi đắp xây dựng bãi đất mới. "Chúng tôi thấy điều này mỗi ngày" – Đại úy Mike Parker nói khi quan sát từ khoang lái. "Tôi nghĩ rằng họ còn làm việc cả cuối tuần vì lúc nào chúng tôi cũng thấy". Quan ngại hơn là, chính quyền Bắc Kinh còn điều động lực lượng Hải quân gồm tàu chiến và tàu tuần duyên canh phòng nghiêm ngặt khu vực đảo mà Trung Quốc chiếm đóng và xây dựng trái phép. "Tất cả đều được trang bị radar, tôi cược là họ theo dấu chúng ta rất tốt" – Đại úy Parker nói thêm.

Điều đó được minh chứng khi Trung Quốc nhanh chóng phát đi thông điệp tự xưng "Đây là Hải quân Trung Quốc" và ra lệnh cho chiếc P8 nhanh chóng rời khỏi không phận mà họ đơn phương thiết lập đến 8 lần "để tránh hiểu lầm". Đáp lại, các phi công Mỹ mỗi lần đều trả lời chiếc P8 đang bay trên không phận quốc tế như quan điểm chính thức của Washington trước nay về quần đảo Trường Sa. Các chỉ huy Mỹ cũng nói thêm, Trung Quốc xây dựng càng nhiều thì cảnh cáo của Hải quân Trung Quốc đối với máy bay quân sự Mỹ càng khẩn trương và quyết liệt bởi giọng điệu hằn học từ phía Hải quân Trung Quốc sau đó: "Đây là Hải quân Trung Quốc. Đi ngay".

Với vụ "đối đầu" vừa qua, cựu Phó giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Michael Morell cho rằng nguy cơ dẫn đến chiến tranh Mỹ - Trung "hoàn toàn có thể xảy ra" trong tương lai nếu Bắc Kinh tiếp tục mở rộng ảnh hưởng và sức mạnh quân sự trong khu vực.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)