Trung Quốc vừa công bố kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu trong bối cảnh nước này đang phải đối phó với hậu quả của tình trạng dân số già đi nhanh chóng.

Người cao tuổi Trung Quốc trong một giờ tập thể dục. Ảnh: Getty Images

Ngăn ngừa khủng hoảng lương hưu

“Theo nguyên tắc tham gia tự nguyện với sự linh hoạt phù hợp, chúng ta sẽ thúc đẩy cải cách để nâng dần độ tuổi nghỉ hưu theo luật định một cách thận trọng và có lộ trình”, nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng Cộng sản Trung Quốc được công bố hôm 21-7 sau khi bế mạc Hội nghị Trung ương 3 nêu rõ, đồng thời cho biết những biện pháp cải cách dự kiến ​​sẽ hoàn thành vào năm 2029.

Dù chi tiết của kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu vẫn chưa được công bố nhưng một báo cáo hồi tháng 12-2023 của Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc ước tính, mọi người dân nước này đều sẽ nghỉ hưu ở tuổi 65. Theo giới phân tích, động thái trên sẽ cho phép mọi người làm việc lâu hơn, giúp giảm bớt áp lực ngày càng tăng đối với quỹ lương hưu của Trung Quốc, vốn được mô tả là “quả bom hẹn giờ”. Thực tế, nhiều nơi ở Trung Quốc đã phải đối mặt với tình trạng thâm hụt phúc lợi. Dữ liệu của Bộ Tài chính cho thấy, 11 trong số 31 khu vực cấp tỉnh của Trung Quốc đang bị thâm hụt quỹ lương hưu.

Trước đó, Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc hồi năm 2019 dự báo quỹ lương hưu nhà nước sẽ cạn kiệt vào năm 2035 do lực lượng lao động ngày càng suy giảm. Tuy nhiên, các biện pháp phòng chống đại dịch COVID-19 nghiêm ngặt khiến ngân sách của nhiều chính quyền địa phương suy giảm mạnh, từ đó làm dấy lên lo ngại quỹ lương hưu có thể “tụt” nhanh hơn. Ðầu năm ngoái, hàng ngàn người cao tuổi ở Trung Quốc đã xuống đường biểu tình ở một số thành phố lớn để phản đối việc chính quyền địa phương cắt giảm các khoản phúc lợi y tế của họ để bù đắp cho sự thiếu hụt quỹ lương hưu nhà nước.

Giới phân tích cho rằng cải cách tuổi hưu là một vấn đề cấp bách khi tuổi thọ trung bình ở Trung Quốc đã tăng lên 78 tuổi vào năm 2021 và dự kiến sẽ vượt qua mức 80 vào năm 2050.

Vấp phải phản ứng dữ dội

Cư dân mạng Trung Quốc phản ứng mạnh với động thái trên. Nhiều người bất mãn vì phải đợi lâu hơn mới được lĩnh lương hưu. Trong khi đó, những người trẻ hơn thì lo ngại họ sẽ có ít việc làm hơn nếu người lớn tuổi ở lại trong lực lượng lao động lâu hơn. Trên mạng xã hội Weibo, hashtag “tăng tuổi nghỉ hưu” đã trở thành chủ đề “hot”. Trong khi đó, trên mạng xã hội Tiểu Hồng Thư, hashtag này thu hút tới khoảng 100 triệu lượt xem. Trong đó, đáng chú ý nhất có lẽ là một trong những bình luận nhận được số lượt thích nhiều nhất. “Xin hãy nhớ rằng tăng tuổi nghỉ hưu có nghĩa là bạn sẽ phải đợi đến rất lâu mới được lĩnh lương hưu chứ không đảm bảo rằng bạn sẽ có công việc để làm cho tới tận lúc đó” - bình luận có đoạn viết.

Theo CNN, tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ Trung Quốc tăng lên mức cao kỷ lục thời hậu COVID-19. Ngay cả sau khi các biện pháp chống dịch được gỡ bỏ, các nhà tuyển dụng vẫn hạn chế tuyển thêm người vì nền kinh tế phục hồi chậm chạp. Việc Chính phủ Trung Quốc siết chặt giám sát nhiều ngành, từ công nghệ, bất động sản cho tới gia sư - lĩnh vực từng sử dụng lượng lớn sinh viên sau khi ra trường - đã làm mất đi lượng lớn việc làm trên thị trường lao động.

Theo giới chuyên gia, tình trạng thiếu việc làm chất lượng có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng dân số ở Trung Quốc. Dù Bắc Kinh nới lỏng hạn chế về số con mà mỗi cặp vợ chồng có thể sinh, phát động các chiến dịch quốc gia nhằm khuyến khích các gia đình sinh thêm con và đưa ra các biện pháp hỗ trợ tài chính nhưng ý muốn có con của người dân nước này gần như là thấp nhất thế giới. Dân số Trung Quốc đã giảm liên tiếp trong 2 năm qua. Năm ngoái, Ấn Ðộ còn vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới.

Theo một số dự báo, dân số Trung Quốc đến năm 2050 sẽ giảm còn 1,317 tỉ người và đến năm 2100 sẽ giảm gần một nửa so với hiện nay, còn 732 triệu người.

Tuổi nghỉ hưu ở Trung Quốc hiện nay là 60 đối với nam giới ở thành thị, thấp hơn từ 5-6 năm so với tuổi nghỉ hưu ở hầu hết các nền kinh tế phát triển, trong khi tuổi nghỉ hưu đối với phụ nữ làm công việc văn phòng là 55 và 50 đối với phụ nữ làm việc trong nhà máy.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)