Các tay súng Taliban ở Madrassa, gần thành phố Kundoz, phía Bắc Afghanistan.  Ảnh: Guardian

Kế hoạch hòa hợp với Taliban của Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai trình bày tại hội nghị quốc tế đặc biệt ở Luân Đôn hôm 28-1, vừa có thêm “lực đẩy” mới khi nhiều chi tiết về cuộc đàm phán bí mật giữa Liên Hiệp Quốc với các thủ lĩnh chủ chốt của Taliban được tiết lộ trên các phương tiện truyền thông phương Tây. Cuối hội nghị, các nước tài trợ cho Afghanistan như Anh, Mỹ, Nhật… đã nhất trí góp “Quỹ hòa bình và tái hòa hợp” trị giá 500 triệu USD, thậm chí lên tới 1 tỉ USD, để chính quyền Kabul chiêu hàng các tay súng Taliban. Dùng tiền để “thúc đẩy” hòa giải hòa hợp hay đây chỉ là thủ đoạn thâm độc của Mỹ và phương Tây?

Theo báo Guardian (Anh) ngày 28-1, các thủ lĩnh khu vực trong hội đồng thủ lĩnh Taliban đã đàm phán với Đặc phái viên LHQ tại Afghanistan Kai Eide ở Dubai (Các tiểu vương quốc A-rập Thống nhất) hôm 8-1. Hãng tin Reuters của Anh cho hay mục đích của Taliban trong cuộc họp này là bàn về khả năng đàm phán hòa bình. Các tay súng Taliban bỏ ngũ muốn được bảo vệ để có thể xuất hiện công khai và không muốn bị “biến mất” ở những trại giam của Mỹ.

Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa LHQ với các nhân vật chủ chốt của Taliban, nhưng thực chất chỉ là ở cấp cao hơn các cuộc đàm phán được biết trước đây. Đối thoại hòa bình đã được thực hiện từ khi một số đại diện chính quyền Kabul tiếp xúc với Taliban ở Arabie Séoudite năm 2008. Các nước phương Tây ủng hộ đàm phán hòa bình với hy vọng các thủ lĩnh cấp trung của Taliban sẽ đầu hàng, ít nhất là những chỉ huy tham gia cuộc họp ở Dubai.

Thông tin về cuộc gặp ở Dubai xuất hiện vào thời điểm cuối hội nghị đặc biệt về Afghanistan ở Luân Đôn, khi các nước vạch ra lộ trình 5 năm để NATO chuyển giao quyền lực cho các lực lượng Afghanistan, kết thúc cuộc chiến 9 năm qua. Theo đó, các lực lượng Afghanistan sẽ đảm nhận vai trò đảm bảo an ninh ở các tỉnh vào cuối năm nay, ở các khu vực trong 3 năm tới và nhận trách nhiệm hoàn toàn trên cả nước trong 5 năm nữa. Chuyển giao thành công sẽ mở đường cho các lực lượng nước ngoài rút khỏi Afghanistan.

Tổng thống Karzai đã cam kết sẽ thành lập hội đồng hòa bình trong vài tuần tới, theo đó mời những bô lão trên khắp cả nước, kể cả một số có quan hệ với Taliban, tham gia. Hội đồng này sẽ giám sát tiến trình tái hòa hợp các phần tử Taliban ở cấp thấp. Với các thủ lĩnh Taliban, ông Karzai đề nghị Arabie Séoudite làm trung gian và trợ giúp một tiến trình hòa hợp. Điểm quan trọng cho thỏa thuận hòa bình tương lai là ông Karzai yêu cầu xóa tên 5 cựu thủ lĩnh Taliban đã bỏ ngũ khỏi danh sách trừng phạt của LHQ.

Tuy nhiên, các thủ lĩnh cấp cao Taliban một lần nữa bác bỏ đề nghị của chính quyền Kabul và cộng đồng quốc tế về đàm phán hòa bình và hòa hợp với chính phủ Afghanistan. Tuyên bố chính thức trên trang web tiếng Anh của tổ chức này hôm 27-1, hội đồng thủ lĩnh Taliban cảnh báo những thủ đoạn của phương Tây mua chuộc, cấp tiền bạc và việc làm để chiến binh từ bỏ thánh chiến là vô ích. Hội đồng thủ lĩnh Taliban tuyên bố sẽ không có bất kỳ nhượng bộ đàm phán nào, đồng thời kêu gọi quân đội nước ngoài triệt thoái hoàn toàn khỏi Afghanistan, phóng thích tất cả tù binh khỏi các nhà tù ở Afghanistan, Pakistan và Mỹ.

Xem ra những nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm ổn định Afghanistan sẽ còn lâu mới đạt được kết quả.

N. MINH
(Theo Guardian, Reuters, AP)