Hôm nay 11-9, nước Mỹ kỷ niệm 20 năm ngày xảy ra vụ tấn công khủng bố kinh hoàng khiến hàng ngàn người chết. Sự kiện này đã vĩnh viễn thay đổi thế giới và cuộc sống của người dân xứ cờ hoa.

Tòa tháp thứ 2 của WTC bốc cháy trong vụ tấn công khủng bố ngày 11-9-2001. Ảnh: AP

Buổi sáng đau thương

Thảm kịch bắt đầu từ việc 19 tên không tặc của nhóm khủng bố al Qaeda cướp 4 máy bay thương mại và điều khiển chúng hướng đến các mục tiêu được định sẵn ở Mỹ.

Vụ tấn công đầu tiên là chuyến bay số 11 của American Airlines đâm vào tòa tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) tại thành phố New York lúc 8h46 (giờ địa phương). Không lâu sau, chiếc máy bay thứ 2 nhằm thẳng hướng tòa tháp Nam của WTC. Máy bay của United Airlines này chở theo 56 hành khách và phi hành đoàn 9 người đã lao vào khoảng tầng 77-85 của tòa tháp. Ðến 9h37, chiếc thứ 3 đâm thẳng vào Lầu Năm Góc. Vụ va chạm làm tòa nhà phía Tây gần như gãy đôi và khiến 59 người trên máy bay, 125 người bên dưới thiệt mạng. Chưa hết, lúc 10h3, chiếc máy bay thứ 4 đâm thẳng xuống cánh đồng ở bang Pennsylvania sau khi hành khách và phi hành đoàn giằng co với bọn không tặc. Chiếc này được cho là đang bay đến thủ đô Washington và nhắm vào Nhà Trắng hoặc tòa nhà Quốc hội Mỹ.

Vào lúc 10h28, sau 102 phút bốc cháy, tòa tháp Bắc của WTC bắt đầu sụp đổ kèm theo cột khói đen cuồn cuộn bốc lên, khiến hơn 1.600 người thiệt mạng. Trong khi đó, tòa tháp Nam sụp đổ trong vòng 10 giây, sau 56 phút bốc cháy, khiến hơn 800 người thiệt mạng.

Vụ khủng bố thay đổi thế giới

Một trong những thay đổi thấy rõ nhất và ảnh hưởng tới nhiều người trên toàn cầu sau vụ 11-9 là Mỹ và hầu hết các nước đều tăng cường các biện pháp thắt chặt an ninh tại sân bay.

Ngay trong năm 2001, Tổng thống Mỹ khi đó là George W.Bush đã ký dự luật lập Cục An ninh Giao thông vận tải (TSA) - một lực lượng nhân viên sàng lọc sân bay liên bang thay thế các công ty tư nhân được các hãng hàng không thuê xử lý an ninh. Tất cả hành khách từ 18 tuổi trở lên ở Mỹ cần có giấy tờ nhận dạng có giá trị do chính quyền cấp để lên máy bay, thậm chí áp dụng cho cả các chuyến bay nội địa. Các sân bay có thể kiểm tra nhận dạng của hành khách hay nhân viên bất cứ lúc nào. Một năm sau, Liên minh châu Âu đưa ra quy định yêu cầu việc nhận dạng hành khách được thực hiện ngay từ khâu làm thủ tục ký gửi hành lý.

Ngoài ra, các cơ quan Mỹ gồm Cục Ðiều tra Liên bang và Cơ quan An ninh Quốc gia được trao quyền nhiều hơn để theo dõi những cuộc nói chuyện qua điện thoại và trên mạng. Số camera giám sát an ninh được lắp đặt ở nước này tăng 3.500% từ năm 2004-2021, lên hơn 80 triệu máy. Tương tự, nhiều nước cũng tăng cường lực lượng chuyên trách chống khủng bố. Vụ khủng bố còn khiến Mỹ thay đổi quan điểm đối với việc nhập cư bằng cách siết chặt hơn, những ai vi phạm quá hạn thị thực cũng bị xử phạt nặng hơn. Quốc hội chuyển nhiều vấn đề liên quan nhập cư từ Bộ Tư pháp sang Bộ An ninh nội địa, được thành lập vài tháng sau vụ 11-9.

Ảnh hưởng đến lối sống của phần lớn dân Mỹ

Chỉ hơn một tuần sau vụ 11-9, Tổng thống George W. Bush có bài phát biểu thu hút đông đảo sự chú ý, tuyên bố khai màn “cuộc chiến chống khủng bố”. Cuộc chiến này bắt đầu ở Afghanistan, nơi trùm khủng bố bin Laden lên kế hoạch thực hiện vụ 11-9, và sau đó là Iraq, kéo dài 2 thập niên.

Vào tháng 9-2002, 55% người Mỹ cho rằng vụ khủng bố đó đã thay đổi nước này theo hướng tốt hơn, so với 27% có suy nghĩ ngược lại. Tuy nhiên, gió đã đổi chiều khi khảo sát hồi đầu tháng 9 vừa qua của tờ Washington Post và ABC News cho thấy chỉ 33% người tin rằng vụ khủng bố thay đổi nước Mỹ theo hướng tích cực hơn, so với 46% có suy nghĩ ngược lại.

Ngoài ra, kết quả một cuộc thăm dò mới đây cho thấy 64% người Mỹ thừa nhận vụ 11-9 đã thay đổi vĩnh viễn lối sống của họ. Họ ít muốn đi máy bay, lên các tòa cao ốc, tham dự những sự kiện đông người hoặc đi nước ngoài hơn so với trước khi xảy ra vụ tấn công. Năm 2011, từng có tới 64% người dân Mỹ nhận thấy đất nước họ an toàn hơn trước chủ nghĩa khủng bố và 25% cảm thấy ít an toàn hơn so với trước khi xảy ra vụ 11-9. Thế nhưng hiện nay, tỷ lệ tương ứng là 49% và 41%.

Trong thập niên đóng quân ở Afghanistan và Iraq, Mỹ cùng các đồng minh đã khiến al Qaeda và tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) tại đây suy yếu khi tiêu diệt các tay súng, thủ lĩnh của hai nhóm này. Tuy nhiên, tờ New York Times dẫn lời các chuyên gia về khủng bố cho rằng al Qaeda và IS đã thích ứng và phát triển thêm các nhóm nhỏ để thể hiện chủ nghĩa cực đoan trên toàn thế giới. Mỹ vừa rút hết quân khỏi Afghanistan (10 năm sau khi tiêu diệt bin Laden), và giờ đến cuối năm là Iraq.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)