HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, NY Times)

Ngày 6-12, Tòa án sơ thẩm liên bang Argentina đã kết án Phó Tổng thống Cristina Fernandez de Kirchner (ảnh) 6 năm tù giam và cấm đảm nhiệm chức vụ suốt đời tại các cơ quan công quyền với tội danh sai phạm trong quá trình cấp phép xây dựng các dự án giao thông trị giá tới 1 tỉ USD tại tỉnh Santa Cruz trong giai đoạn 2003-2015, thời gian mà chồng bà là ông Nestor Kirchner và bà lần lượt giữ chức tổng thống quốc gia Nam Mỹ.

Ảnh: Reuters

Theo phán quyết của tòa án, bà Fernandez đã phạm tội gian lận quản lý công quỹ, song mức án đưa ra thấp hơn so với đề nghị của cơ quan công tố là 12 năm. Cụ thể, bà bị buộc tội dàn xếp để trao 51 dự án công trình công cộng ở tỉnh Santa Cruz cho một công ty của doanh nhân Lazaro Baez, đồng minh của vợ chồng bà. Cùng bị kết án 6 năm tù giam với bà là doanh nhân Baez, cựu Quốc vụ khanh phụ trách các công trình công cộng Jose Lopez và cựu Cục trưởng đường bộ quốc gia Nelson Periotti. Một số quan chức khác thuộc cơ quan đường bộ tỉnh Santa Cruz cũng phải nhận mức án từ 3,5 năm đến 5 năm. Trong khi đó, cựu Bộ trưởng Kế hoạch Argentina giai đoạn 2003-2015 là Julio de Vido được trắng án. Tòa án cũng đề nghị tịch thu tài sản được cho là thu lợi từ các hành vi phạm pháp trong vụ án này trị giá 482 triệu USD.

Tuy nhiên, Phó Tổng thống Fernandez đã bác bỏ mọi cáo buộc của tòa án, cho rằng đây là một chiến dịch truy đuổi chính trị được triển khai ngay từ khi bà kết thúc nhiệm kỳ. Tiến trình pháp lý trong vụ việc này vẫn sẽ còn kéo dài khi phải tới tháng 3-2023 kết luận của tòa án mới được công bố và sau đó phía bà Fernandez sẽ tiếp tục các bước kháng cáo theo luật định. Do quá trình kháng cáo kéo dài cộng với việc bà được miễn trừ khi giữ chức phó tổng thống, bà Fernandez sẽ không phải ngồi tù ngay lập tức. Bà phải từ chức hoặc bị cách chức trước khi bị đưa vào tù.

Về mặt kỹ thuật, bà Fernandez vẫn có thể tranh cử trong khi chờ kháng cáo nhưng nữ chính khách 69 tuổi ngày 6-12 tuyên bố sẽ không tham gia tranh cử bất cứ vị trí nào trong cuộc tổng tuyển cử vào cuối năm 2023, thời điểm nhiệm kỳ phó tổng thống của bà kết thúc. Nếu không còn là thượng nghị sĩ tại Quốc hội, bà Fernandez cũng sẽ mất quyền miễn trừ.

Bản án trên đã đánh dấu lần đầu tiên một phó tổng thống Argentina bị kết tội khi đang đương chức. Đây cũng là lần đầu tiên bà Fernandez bị kết tội trong bối cảnh vị phó tổng thống đầy quyền lực này vướng nhiều cáo buộc trong một số vụ việc, bao gồm cáo buộc rửa tiền liên quan đến con trai và con gái của bà.

Giữa hai chiều yêu, ghét

Hồi tháng 9, bà Fernandez đã bị ám sát hụt trong một vụ việc gây chấn động. Sau vụ bà bị chĩa súng vào mặt, hàng trăm ngàn người Argentina đã tụ tập tại quảng trường chính của thủ đô Buenos Aires để thể hiện sự ủng hộ với Phó Tổng thống Fernandez.

Bà Fernandez từng giữ chức tổng thống Argentina trong hai nhiệm kỳ ở giai đoạn 2007-2015. Trước đó, bà là Đệ nhất phu nhân trong chính quyền cựu Tổng thống Kirchner từ năm 2003-2007 (ông này qua đời năm 2010). Bà Fernandez được cho là nhân vật chính trị gây chia rẽ sâu sắc tại Argentina và là vị lãnh đạo quyền lực của đất nước. Bà dẫn đầu cánh cứng rắn nhất của liên minh cầm quyền ở Argentina từ năm 2019. Nhiều người tôn kính bà Fernandez vì các chính sách phúc lợi xã hội thiên tả và gia đình bà từng thực thi các chính sách kinh tế giúp cải thiện đời sống người dân nghèo cũng như đưa đất nước trở lại thịnh vượng sau sự sụp đổ kinh tế trầm trọng năm 2001 và 2002. Tuy nhiên, cũng có nhóm cáo buộc bà Fernandez tham nhũng và “thèm khát quyền lực”. Thời còn làm Tổng thống Argentina, bà đã cho tăng thuế, in tiền, bị tố bỏ mặt các nhà đầu tư cũng như cho công bố dữ liệu kinh tế hạ thấp tỷ lệ lạm phát và thổi phồng mức tăng trưởng.

Phán quyết trên của tòa án đưa ra ở thời điểm Argentina đang trên bờ vực sau một cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài và lạm phát có thể tới 100%. Khảo sát của Trung tâm nghiên cứu dư luận của Argentina cho thấy 62% người dân nước này muốn phế truất bà Fernandez, so với 38% ủng hộ bà dù bất cứ việc gì xảy ra.