Tháng ba về! Người quê cảm nhận tháng ba trong nỗi bứt rứt, ngán ngẩm, có đôi người thừ ra: “Ước gì không có tháng ba”. Nỗi sợ tháng ba là điều mà ai cũng có thể hiển nhiên chấp nhận bởi tháng ba trời cao rộng thênh thang, không gợn một chút mây, nắng thiêu đốt. Con Phèn thè lưỡi trốn tọt dưới bộ ván gõ, đôi mắt lim dim nhìn xa xăm, giữa trưa thèm một cơn gió nhẹ xua tan cái nóng hầm hập. Không trung ngập nắng dày đặc, nắng cháy da người, trườn, bám dí vào tấm áo bạc màu của những người quê bán mặt cho đất bán lưng cho trời, nhễ nhại mồ hôi. Chưa đầy sáu giờ sáng mặt trời đã phủ khắp cánh đồng, đâu đâu cũng nắng.

Ấy vậy mà trong khoảnh khắc thời tiết giao mùa khắc nghiệt, tháng ba mùa tái sinh ngời lên với màu hường tím của hoa ô môi rạng rỡ một góc trời quê. Giàn bông giấy điểm tô sắc đỏ tím, hàng dâm bụt đỏ ngầu bờ giậu, mùa gòn thức giấc bên dòng kinh xáng, hoa cau rụng nụ bé xíu trắng muốt một khoảng sân con. Sau nhà củi hoa vong chấp chới nghiêng mình, lục bình tím những con mương. Trong vườn thoang thoảng hương bưởi dìu dặt đưa lan tỏa vào trong nhà. Đó cũng là lúc trong nhà ngoại trở giấc quạt phành phạch chiếc quạt mo cau, bên hông nhà những nụ hoa lựu nho nhỏ cựa mình.

Tháng ba về ngai ngái mùi khói rạ đồng chiều. Lũ trẻ no nê với những trò chơi trên cánh đồng sau mùa gặt, những cánh diều no gió chấp chới, trò đuổi bắt, đánh trận giả và đám con trai tha hồ chạy nhảy. Tháng ba về cùng mùa trăng đẹp nhất trong năm vằng vặc trên nền trời xanh ngắt không gợn một chút mây. Bóng trăng lọt qua những tàu lá dừa sóng sánh huyễn hoặc đọng lại trên mặt ao trước nhà…

Tôi đã đi qua những tháng ba trong ký ức tuổi thơ trong veo ngọt lịm với những mớ rau đắng đồng xanh non để sau buổi chợ sáng có ít tiền lẻ háo hức mua tập vở đến trường. Tháng ba trong ký ức là những buổi tối ánh trăng sáng ngồi trước thềm nghe ngoại kể chuyện tát đìa bắt cá. Những câu chuyện cứ nối tiếp trong không gian tĩnh mịch của đêm, ngọt ngào tình thương của bà.

Tháng ba ùa về, chiều nay hối hả với dòng người nối đuôi nhau trên phố tan ca. Có một người mang nỗi nhớ tháng ba, nhớ mùa se sắt…

NGUYỄN HOÀNG NHÂN