Sáng 16-3, Brenton Harrison Tarrant, công dân Úc, 28 tuổi, đã bị đưa ra tòa ở thành phố Christchurch (New Zealand)  đối mặt với cáo buộc giết người trong vụ xả súng tại 2 nhà thờ Hồi giáo chiều 15-3.

Công nhân đang làm mộ chuẩn bị an táng nạn nhân trong vụ xả súng. Ảnh: AP

Theo phóng viên TTXVN tại Sydney, Tarrant không nộp đơn xin tại ngoại hoặc xin được giấu tên và sẽ bị tạm giam cho đến ngày 5-4, trong khi chờ nhiều cáo buộc khác. Trong phòng xét xử được thắt chặt về an ninh, tên này không biểu lộ cảm xúc khi thẩm phán đọc cáo trạng giết người.

Trong khi đó, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ cùng ngày đã mở các cuộc điều tra sau khi có thông tin cho rằng nghi phạm trong vụ tấn công đẫm máu trên đã đến hai nước này vài lần. Nghi phạm người Úc cũng được cho đã thực hiện những chuyến du lịch ngắn bằng xe buýt tới các nước Balkan, gồm Serbia, Croatia, Montenegro và Bosnia và Herzegovina, cùng một quốc gia châu Á và châu Phi khác.

Trong cuộc họp báo sáng 16-3, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết nghi phạm xả súng ở Christchurch là người đã đi khắp nơi trên thế giới và không phải là cư dân định cư lâu dài ở nước này. Bà Ardern khẳng định rằng người đàn ông này là một công dân Úc, “người đã thỉnh thoảng tới New Zealand và ở lại trong nhiều quãng thời gian”. Bà cũng cho biết đối tượng không nằm trong danh sách giám sát của cả New Zealand hay Úc. Ngoài ra, Thủ tướng Ardern cũng xác nhận kẻ tấn công và hai nghi phạm khác đang bị bắt giữ đều không nằm trong diện theo dõi của các cơ quan tình báo. Bà nói: “Những người đó không thuộc diện theo dõi ở đây hoặc Úc. Tôi đã đề nghị các cơ quan an ninh tiến hành đánh giá liệu những người này có các biểu hiện cực đoan trên mạng xã hội hay không. Quá trình này đang được tiến hành”.

Sau vụ xả súng đẫm máu chưa từng có, mức cảnh báo đe dọa ở New Zealand được nâng lên mức cao lần đầu tiên trong lịch sử. Các sự kiện công cộng trên toàn quốc dự kiến sẽ diễn ra trong 2 ngày cuối tuần đã bị hủy bỏ vì lý do an ninh, trong khi các nhân viên và máy bay trực thăng của cảnh sát tiếp tục duy trì tuần tra. Một thông báo của cảnh sát New Zealand sáng 16-3 cho biết: “Không có gì đảm bảo rủi ro chỉ giới hạn ở khu vực Canterbury và chúng tôi muốn tất cả người dân New Zealand phải cảnh giác cao độ”.  Hãng hàng không quốc gia New Zealand cũng đã hủy ít nhất 17 chuyến bay ra vào khu vực Christchurch và giải thích rằng họ không thể kiểm tra tất cả hành khách và hành lý của họ.

Cũng trong cuộc họp báo, bà Jacinda Ardern tuyên bố sẽ đưa ra những quy định chặt chẽ hơn trong việc kiểm soát súng đạn. Bà cho biết kẻ tấn công đã có giấy phép về súng đạn thuộc “Danh mục A” vào tháng 11-2017 và sau đó đã mua 5 khẩu súng sử dụng trong những vụ tấn công nhằm vào hai nhà thờ Hồi giáo. Thủ tướng Ardern nói: “Dựa vào thực tế rằng kẻ tấn công sau khi có giấy phép đã đủ điều kiện mua các loại súng tự động, tôi nghĩ chúng ta cần phải có sự thay đổi”.  Thực tế New Zealand nhiều lần thay đổi các quy định về kiểm soát súng đạn vào các năm 2005, 2012 và 2017. Tuy nhiên, theo bà Ardern, một dự luật trong đó gồm cả lệnh cấm các vũ khí bán tự động đang được cân nhắc.

New Zealand là quốc gia có 5 triệu dân, nơi luật kiểm soát súng tương đối dễ. Với khoảng 1,5 triệu khẩu súng cá nhân, tính ra cứ 3 người dân thì có một khẩu súng. Tuy nhiên, tỷ lệ giết người do súng ở nước này thuộc dạng thấp nhất thế giới, khi năm 2015 chỉ xảy ra 8 vụ xả súng chết người.

Tại Mỹ, nơi người dân có tỷ lệ sở hữu súng cá nhân nhiều nhất thế giới, cảnh sát đã nhận được lệnh tăng cường an ninh cho tất cả các nhà thờ Hồi giáo trên toàn quốc sau vụ xả súng đẫm máu ở New Zealand.  Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, lực lượng cảnh sát ở thành phố New York cũng như các thành phố khác cho biết các hoạt động tuần tra đã được tăng cường tại các đền thờ Hồi giáo và những địa điểm tín ngưỡng khác mặc dù chưa có dấu hiệu cho thấy có bất cứ mối đe dọa đặc biệt nào. Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders coi các vụ tấn công ở New Zealand là “hành động hận thù đầy xấu xa”. Bà Sanders nêu rõ: “Mỹ cực lực lên án vụ tấn công ở Christchurch. Chúng tôi dành tâm trí và những lời cầu nguyện cho các nạn nhân và gia đình tại New Zealand”. Tuy nhiên, phát biểu trước các phóng viên tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Donald Trump cho rằng vụ thảm sát không phải là biểu hiện của chủ nghĩa dân tộc da trắng đang trỗi dậy trên toàn thế giới, mà chỉ là một nhóm nhỏ thực hiện vụ này.

(TTXVN, AP)