Với 3 cửa sông chính chảy ra biển Đông là cửa Soài Rạp (khu vực Vàm Láng, huyện Gò Công Đông), Cửa Tiểu và Cửa Đại (sông Tiền), bờ biển Gò Công dài 32km của tỉnh Tiền Giang là môi trường thuận lợi cho các loài hải sản sinh sôi, phát triển.

Thu hoạch nghêu ở biển Gò Công.

Biển Gò Công với hệ sinh thái rừng ngập mặn là môi trường lý tưởng để loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ sinh sôi, phát triển mạnh. Theo khảo sát và đánh giá của ngành chức năng, nguồn giống tự nhiên sinh sản tại khu vực bãi bồi ở biển Gò Công chủ yếu là nghêu cám và sò giống, trong đó, hai khu vực tập trung nghêu, sò huyết sinh sản là cồn ông Mão, ông Liễu (huyện Gò Công Đông) và cồn Ngang (huyện Tân Phú Đông). Được biết, nghêu cùng sò huyết Gò Công được các thương lái đánh giá là giống tốt nhất trong toàn quốc, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.

Diện tích nuôi nghêu của tỉnh Tiền Giang hiện nay đạt 2.200ha, cung cấp cho thị trường xuất khẩu hằng năm đạt từ khoảng 20.000 tấn nghêu thịt thương phẩm. Theo ghi nhận tại vùng chuyên canh nuôi nghêu ở biển Tân Thành, xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang, thương lái thu mua nghêu thương phẩm có giá từ 20.000-25.000 đồng/kg, tùy theo kích cỡ thu hoạch (khoảng 50-60 con/kg). Với năng suất 15 tấn/ha mặt nước trong năm nay, người nuôi nghêu ở biển Tân Thành phấn khởi vì thu nhập từ 1 héc-ta nuôi nghêu đạt từ 300-400 triệu đồng.

Nghề nuôi nghêu tại ven biển Gò Công ở tỉnh Tiền Giang phát triển nhiều năm nay đã góp phần giải quyết việc làm, thu nhập cho người dân khu vực biển cũng như tạo nguồn cung hàng hóa phục vụ tiêu dùng và chế biến xuất khẩu. Mỗi năm, vùng nuôi nghêu ở vùng biển Gò Công giải quyết lao động cho khoảng 100.000 người. Vào mùa thu hoạch, vùng nuôi nghêu ở biển Gò Công thu hút từ 3.000-3.500 lao động với thu thu nhập bình quân từ 50.000-60.000 đồng/giờ cào nghêu.

Ông Lê Văn Sơn, Chủ tịch UBND huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang, cho biết: Nhằm nâng cao chuỗi giá trị nghêu thương phẩm hướng đến phát triển bền vững, tỉnh Tiền Giang Trung tâm Hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS), Tổ chức OXFAM và UBND huyện Gò Công Đông xây dựng vùng quản lý khai thác nghêu tại Gò Công, theo tiêu chuẩn của Hội đồng Quản lý biển MSC. Vào ngày 15-11-2023, con nghêu Gò Công Đông được trao chứng nhận đạt tiêu chuẩn ASC (Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản). Đây được xem là giấy thông hành đưa nghêu Việt Nam đi vào nhiều thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản… Với chứng nhận ASC, vùng nuôi nghêu huyện Gò Công Đông của Tiền Giang trở thành vùng nuôi nghêu thứ 4 của Việt Nam và cũng là vùng nuôi nghêu thứ 4 trên thế giới đạt chứng nhận này. Hiện vùng nuôi nghêu này có diện tích 350ha, do Ban Quản lý cồn bãi huyện Gò Công Đông quản lý và khai thác.

Ở huyện Tân Phú Đông, anh Trần Ngọc Chí (Hai Trí), Giám đốc Hợp tác xã thủy sản Phú Tân trao đổi: Hiện Hợp tác xã đang quản lý 500ha đất bãi bồi ở khu vực cồn Ngang với 1.050 xã viên là người dân ở địa phương tham gia. Theo thống kê, trong đợt 1 của 4 tháng đầu năm 2025, Hợp tác xã thủy sản Phú Tân khai thác hơn 4,2 tấn sò huyết giống với giá dao động từ 1,3-1,7 triệu đồng/kg.

Bên cạnh phát triển các vùng nuôi nghêu và sò huyết, hai huyện Tân Phú Đông và Gò Công Đông của tỉnh Tiền Giang còn chú trọng mở rộng diện tích nuôi tôm. Theo thống kê, diện tích thả nuôi tôm khu vực ven biển của tỉnh Tiền Giang đạt khoảng 4.895ha; trong đó, diện tích thả nuôi thâm canh 3.20ha, sản lượng ước khoảng 19.850 tấn/năm, tập trung chủ yếu tại 2 huyện Tân Phú Đông và Gò Công Đông. Sản lượng thu hoạch từ mô hình này khoảng 2.000 tấn/năm (năng suất trung bình từ 40-50 tấn/ha), chiếm khoảng 10% sản lượng tôm toàn tỉnh.

Ông Lê Thanh Đằng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Phú Đông, cho biết: Được sự quan tâm hỗ trợ của tỉnh, vùng đất ven biển của huyện Tân Phú Đông đã được đầu tư phát triển theo Dự án Nam Gò Công. Từ đây, nhiều công trình thủy lợi phục vụ nuôi và khai thác thủy, hải sản liên tục được xây dựng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với  nâng cao đời sống nhân dân. Từ đó, diện tích nuôi tôm ngày càng được mở rộng, kết hợp với khai thác nguồn lợi hải sản từ các cồn bãi đã mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nhiều hộ gia đình và kinh tế địa phương. Diện tích nuôi tôm ở huyện Tân Phú Đông hiện nay đạt hơn 7.500ha; sản lượng thu hoạch từ thủy sản nuôi trên 30.000 tấn, với các mô hình sản xuất ngày càng đa dạng và phong phú hơn, với chủ yếu là con tôm được nuôi theo hình thức quảng canh và công nghiệp.

Bên cạnh các mô hình nuôi tôm truyền thống, các hộ nuôi tôm ở 2 huyện Tân Phú Đông và Gò Công Đông đã bắt đầu áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào trong nuôi tôm nước lợ như Mô hình nuôi tôm 2 giai đoạn, ban đầu với diện tích 30 ha/14 hộ, cho năng suất bình quân từ 40-70 tấn/ha (nuôi thông thường từ 15-20 tấn/ha). Điển hình có hộ ông Trần Quang Thành, cư ngụ tại ấp Xóm Rẫy, xã Kiểng Phước, huyện Gò Công Đông chuyển đổi 2ha đất nhiễm mặn sang nuôi tôm. Nhờ nắm vững quy trình, chọn con giống tốt, sạch bệnh, đúc kết kinh nghiệm thực tiễn qua từng vụ nuôi..., nên vụ nào ông Thành cũng bội thu. Trung bình mỗi năm, ông đạt sản lượng nuôi gần 10 tấn tôm thương phẩm, sau khi trừ chi phí, ông còn lãi từ 300-400 triệu đồng.

Ông Đoàn Văn Phương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang cho biết: Địa phương tiếp tục phát triển các mô hình nuôi trồng thủy sản áp dụng công nghệ mới, thân thiện môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, các mô hình nuôi sinh thái; các mô hình áp dụng các tiêu chuẩn chứng nhận thực hành nuôi trồng thủy sản tốt (GAP), các tiêu chuẩn quốc tế về nuôi trồng thủy sản bền vững (ASC); áp dụng mô hình nuôi ghép, nuôi 2 hoặc 3 giai đoạn; quy trình nuôi tuần hoàn;… để nâng cao giá trị và phát triển bền vững.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 422,474ha diện tích nuôi trồng thủy sản đạt chứng nhận VietGAP, Global GAP, ASC cùng hơn 320ha nuôi tôm ứng dụng quy trình nuôi 2, 3 giai đoạn chiếm 14,5% trên tổng diện tích nuôi tôm thâm canh và khoảng 15% sản lượng tôm nuôi của tỉnh. Để duy trì và phát triển vùng nuôi đạt chứng nhận, cơ quan chuyên ngành địa phương thường xuyên hỗ trợ cơ sở đảm bảo các tiêu chí về ghi chép hồ sơ, kiểm tra việc thực hiện ghi chép nhật ký trong quá trình sản xuất.

Ngoài ra, tỉnh Tiền Giang đã và đang thực hiện các chính sách ưu đãi, thu hút các nhà đầu tư đầu tư phát triển thủy, hải sản trên địa bàn tỉnh. Các doanh nghiệp đã đầu tư sản xuất chế biến thức ăn thủy sản, chế biến thủy sản xuất khẩu đạt được những kết quả tốt, hiện nay trên địa bàn tỉnh các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản phát triển khá mạnh. Điều này cũng được kỳ vọng để ngành nuôi trồng thủy, hải sản tỉnh Tiền Giang có bước bứt phá nhanh trong thời gian tới.

Bài, ảnh: HỮU CHÍ