Trong động thái ngoại giao cứng rắn chống lại đồng minh Trung Đông, Mỹ sẽ tiến hành thu hồi thị thực 21 quan chức Saudi Arabia được cho liên quan vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại.

Thái tử Mohammed (phải) ngồi bên cạnh Vua Jordan Abdullah II tại hội nghị FII. Ảnh: EPA

Danh sách này gồm nhân viên tình báo, quan chức Bộ Ngoại giao và một số cơ quan chính phủ cùng các nhân vật thuộc hoàng gia Saudi Arabia. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh đây không phải hành động duy nhất và các biện pháp bổ sung tiếp tục được xem xét để buộc những bên liên quan cái chết nhà báo Khashoggi chịu trách nhiệm. 

Diễn biến này biểu hiện thái độ phản đối công khai đầu tiên của Washington sau khi Riyadh thừa nhận cái chết của vị ký giả bất đồng chính kiến. Ngoại trưởng Pompeo khẳng định những động thái trên minh chứng Mỹ không dung thứ hành động tàn nhẫn bịt miệng nhà báo Khashoggi. Ông Pompeo cam kết Mỹ sẽ điều tra độc lập nhưng cũng làm rõ quan điểm Washington coi trọng việc duy trì quan hệ đối tác mạnh mẽ với Saudi Arabia.

Phát biểu hôm 23-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ làm việc với Quốc hội để xác định phản ứng của nước này đối với vụ Khashoggi. Theo ông Trump, giới chức Saudi Arabia “xử lý kém cỏi và có hành vi che đậy tội ác tệ hại” trong vụ này. Khi được hỏi liệu Thái tử Mohammed bin Salman có liên quan vụ việc, Tổng thống Trump nói rằng Thái tử Saudi Arabia trên thực tế đang là người điều hành đất nước. “Ông ấy quản lý mọi thứ và nếu có ai đó dính líu, đó có thể là ông ấy” - trích lời ông Trump.

Đây cũng là lần đầu tiên lãnh đạo Mỹ ngụ ý về trách nhiệm của Thái tử Mohammed, người có quan hệ gần gũi với cố vấn đồng thời là con rể của ông, Jared Kushner. Thay đổi trong quan điểm của Washington diễn ra sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan bác lời khẳng định của Riyadh về việc ông Khashoggi tử vong sau cuộc ẩu đả tại lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul hôm 2-10. Thay vào đó, Tổng thống Erdogan cho biết vụ sát hại được lên kế hoạch trước và do 15 đặc vụ Saudi Arabia tiến hành. Theo ông Erdogan, không thể đổ lỗi cho “một vài nhân viên an ninh, tình báo” và Ankara sẽ điều tra để xác định tất cả thủ phạm, bất kể địa vị.

Là tâm điểm của cuộc khủng hoảng, hoàng gia Saudi Arabia đã tăng cường nỗ lực bảo vệ thái tử trước áp lực quốc tế. Trong dấu hiệu cho thấy người kế vị sẽ không chịu hậu quả trực tiếp, Vua Salman tuần rồi đã yêu cầu thành lập ủy ban cấp bộ trưởng và do chính Thái tử Mohammed đứng đầu để cải tổ cơ quan tình báo trung ương. Hôm 23-10, Thái tử Mohammed đã lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng khi tham dự Hội nghị sáng kiến đầu tư tương lai (FII). 

Cùng ngày, Vua Salman và Thái tử Mohammed cũng đã có cuộc gặp gỡ gia đình vị ký giả bị sát hại, bao gồm người con trai lớn Salah Khashoggi. Tuy nhiên, bức ảnh chụp Thái tử Mohammed chia buồn và bắt tay ông Salah đang trong vẻ mặt đau đớn đã dấy lên chỉ trích trong cộng đồng mạng. Theo giới quan sát, mục tiêu cuộc gặp là nhằm cải thiện hình ảnh nhưng phản ứng trái chiều trên mạng xã hội cho thấy một “thất bại” khác đối với hoàng gia Saudi Arabia.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)