Tại cuộc họp cấp ngoại trưởng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nỗ lực của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhằm xoa dịu lo ngại về vai trò lãnh đạo của Washington vẫn chưa thể làm hài lòng đồng minh trong khối.

Ngoại trưởng Mỹ Pompeo (trái) tại cuộc họp báo chung với Tổng thư ký NATO Stoltenberg. Ảnh: NATO

Cuộc họp diễn ra hôm 20-11 tại trụ sở NATO ở Brussels (Bỉ) để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh tại Anh vào tháng tới. Theo Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, chương trình nghị sự tập trung giải quyết các vấn đề chiến lược bao gồm kiểm soát vũ khí, mối đe dọa từ Nga, thương vụ mua hệ thống phòng không S-400 giữa  thành viên NATO Thổ Nhĩ Kỳ với Mát-xcơ-va cùng kế hoạch chia sẻ kinh phí quốc phòng. Ngoài ra, thách thức từ sự trỗi dậy của Trung Quốc cũng lần đầu tiên được đưa vào nội dung thảo luận.

Trong cuộc họp báo chung, Tổng Thư ký NATO nhấn mạnh khối quân sự 29 quốc gia thành viên vẫn là nền tảng duy nhất để khu vực Bắc Mỹ và châu Âu cùng gặp gỡ, thảo luận, sau đó đưa ra các quyết định quan trọng. Đại diện NATO đặc biệt hoan nghênh cam kết cá nhân của Ngoại trưởng Mỹ với liên minh 70 tuổi. Trong chuyến thăm Đức đầu tháng này, ông Pompeo trong nỗ lực xoa dịu quan ngại về vai trò dẫn dắt của Mỹ đã nhấn mạnh NATO “là một trong những đối tác chiến lược quan trọng nhất được ghi nhận trong lịch sử”. Và tại cuộc họp báo chung, ông Pompeo tiếp tục bày tỏ tin tưởng hội nghị sắp tới sẽ diễn ra thành công và tạo động lực để khối này hoàn thành các sứ mệnh quan trọng của mình.

Dù thể hiện lập trường ủng hộ, giới chuyên gia nhận định những tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ vẫn không đủ trấn an đồng minh trước hàng loạt nghi vấn về vai trò lãnh đạo của Washington, đặc biệt khả năng Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump liệu có rút khỏi liên minh hay không.  Theo cựu đại sứ Mỹ tại NATO Douglas Lute, một trong những mối quan tâm đặc biệt hiện nay còn liên quan việc ông Trump bỏ qua châu Âu, rút Mỹ khỏi liên minh quốc tế chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria.  Ngoài ra, theo Tom Wright tại Viện Brookings, lòng tin của người châu Âu đối với những tuyên bố của ông Pompeo đang “sụt giảm” bởi họ biết vị ngoại trưởng này gần như chắc chắn không xúc tiến các vấn đề với Tổng thống Trump.

Theo Giám đốc chương trình châu Âu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) Heather Conley, các hội nghị thượng đỉnh NATO thường “khá nhàm” nhưng cách tiếp cận đã hoàn toàn thay đổi kể từ khi Tổng thống Trump gieo hoài nghi về cam kết của Washington và liên tục thể hiện mong muốn rút Mỹ khỏi liên minh nếu châu Âu không tăng ngân sách quốc phòng. Cuộc họp vào tháng 12 tới đặc biệt diễn ra giữa thời điểm khối này đang chìm trong “mớ bòng bong” mâu thuẫn nội bộ và hàng loạt khủng hoảng bên ngoài.

MAI QUYÊN (Theo Washington Post)