Ðảng Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả đang đứng trước cơ hội lãnh đạo nước Ðức sau khi đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do (FDP) ủng hộ các cuộc đàm phán thành lập chính phủ liên minh.

Thủ tướng Merkel và cấp phó Scholz. Ảnh: AP

Bối cảnh chính trị tương đối ổn định của Ðức dưới thời Thủ tướng Angela Merkel đã bị phá vỡ sau cuộc tổng tuyển cử hôm 26-9, trong đó SPD lần đầu tiên kể từ năm 2002 giành thắng lợi trước liên đảng bảo thủ Liên minh Xã hội/Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU/CSU) cầm quyền. Do không có đảng nào đạt được thế đa số để tự đứng ra thành lập chính phủ, đảng Xanh và FDP với số phiếu ủng hộ lần lượt 14,8% và 11,5% trở thành những nhân tố quan trọng.

Trong thông báo hôm 6-10, đồng lãnh đạo của đảng Xanh Robert Habeck cho biết các thành viên đang đề xuất hợp tác cùng FDP trong tiến trình tiếp cận SPD, mở đường cho giai đoạn chuyển đổi từ đàm phán thăm dò sang đàm phán 3 bên. Trong tuyên bố phản hồi đảng Xanh, người đứng đầu FDP Christian Lindner cho biết các thành viên đang cân nhắc liên minh “Ðỏ-Vàng-Xanh” (SPD, FDP cùng đảng Xanh) và có thể khởi động các cuộc thảo luận ngay. Về phần mình, ứng viên thủ tướng của SDP - Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Olaf Scholz cũng hoan nghênh đề nghị đàm phán 3 bên để xúc tiến thành lập chính phủ “mang lại tiến bộ và sự hiện đại hóa cần thiết ở Ðức”. Nếu kế hoạch này thành công, nước Ðức sẽ có chính phủ trung tả đầu tiên sau 16 năm.

Theo Hãng tin Reuters, cả đảng Xanh và FDP cũng không hoàn toàn loại trừ khả năng liên minh với CDU/CSU nếu các cuộc đàm phán với SDP bị đình trệ. Nhưng việc cả hai chủ động thúc đẩy liên minh “đèn giao thông” chắc chắn gây thêm sức ép buộc CDU/CSU phải nhận thất bại và trở thành phe đối lập. Ðến nay, ứng viên thủ tướng - Chủ tịch CDU Armin Laschet vẫn không từ bỏ nỗ lực đàm phán lập “liên minh Jamaica Ðen-Vàng-Xanh” (gồm CDU/CSU, FDP và đảng Xanh). Tuy nhiên, đã có nhiều đồn đoán về việc ông có thể phải từ chức trước áp lực nội bộ ngày càng tăng liên quan kết quả bầu cử tệ nhất lịch sử trong khi tỷ lệ ủng hộ trong dân chúng ngày càng sụt giảm.

Ngược lại, các cuộc khảo sát gần đây cho thấy hầu hết người Ðức mong muốn ứng viên SPD Scholz kế nhiệm bà Merkel dẫn dắt nền kinh tế lớn nhất châu Âu bước vào kỷ nguyên mới. Dù không cùng đảng chính trị, nhưng chính ông Scholz tự nhận mình là người “kế thừa tự nhiên” của Thủ tướng Merkel.

Ðược biết, chính trị gia 63 tuổi ngoài các vai trò hiện tại từng giữ nhiều chức vụ cao cấp khác trong chính phủ liên bang cũng như SPD trong suốt 20 năm qua. Mặc dù bị đánh giá là khô cứng, ông Scholz với các chính sách thận trọng và ổn định đã nhận được nhiều lời khen ngợi khi được ví như “cánh tay phải” của Thủ tướng Merkel lèo lái đất nước giữa thời điểm Berlin đối mặt hàng loạt thách thức. Tại Liên minh châu Âu (EU), ông cũng nhận được sự nể trọng khi làm dịu đường lối cứng rắn truyền thống của Ðức trong việc chia sẻ nợ với các thành viên khác và gần đây là chính sách hỗ trợ thiết lập quỹ phục hồi COVID-19 của khối trị giá 869 tỉ USD.

Theo giới quan sát, nếu trở thành thủ tướng Đức, ông Scholz sẽ phải cạnh tranh với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Ý Mario Draghi để giành vai trò dẫn dắt châu Âu như bà Merkel từng làm.

MAI QUYÊN (Theo CNBC, Aljazeera)