Kỳ 5: Nóng bỏng mặt trận tuyên truyền

Taliban trà trộn vào dân để tuyên truyền, một chiến lược khiến Mỹ khó đối phó. Ảnh: NYT

Với những phương tiện liên lạc tinh vi hiện nay, Taliban có thể tận dụng để “khoét sâu” sự căm phẫn của dân thường Afghanistan đối với Mỹ và chính quyền Kabul. Bởi người dân ngày càng bất mãn với quá trình tái thiết đất nước sau nhiều năm, nhất là khi chính quyền Kabul thất hứa trong việc chống tham nhũng và số dân thường thiệt mạng do các cuộc không kích của Mỹ tăng lên hàng ngày.

Sau khi bị lật đổ năm 2001, Taliban đã trỗi dậy mạnh mẽ và tới giữa năm 2005, chúng có thể duy trì một trang web đa ngôn ngữ tuy phải thay đổi nhà cung cấp dịch vụ nhiều lần để tránh bị đóng cửa. Theo báo Bưu điện Washington (Mỹ), một công ty ở Houston đã cho đăng ký trang web tự xưng là tiếng nói của “Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan” (tên chế độ Taliban của thủ lĩnh Mullah Omar). Trang web cập nhật những thông tin chính thức và báo cáo mới nhất về chiến trường này đã tồn tại hơn một năm trước khi nó bị phát hiện. Không chỉ trên mạng Internet, trên các đường phố Thủ đô Kabul và thành phố biên giới Peshawar của Pakistan luôn tràn ngập những đĩa DVD rẻ tiền, trong đó phơi bày tội ác của liên quân, như cảnh các ngôi làng Afghanistan bị san bằng hoặc dân thường bị giết do những cuộc tấn công bằng tên lửa của Mỹ.

Taliban còn tận dụng truyền thông phương Tây để tăng uy thế. Chẳng hạn như, Taliban từng phục kích một đội tuần tra Pháp khiến 10 binh sĩ thiệt mạng tháng 8-2008. Vài tuần sau đó, các tay súng thực hiện vụ này xuất hiện trên tạp chí Paris-Match của Pháp với các loại vũ khí, đồng phục và tài sản cá nhân của những binh sĩ đã chết. Ngay lập tức, tỷ lệ ủng hộ cuộc chiến tại Pháp sụt giảm xuống mức thấp nhất. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Herve Morin khi đó thừa nhận Taliban biết rõ công luận có thể là “gót chân A-sin” của quân đội nước ngoài.

Bên cạnh các phương tiện công nghệ cao, Taliban còn sử dụng các loại thông tin truyền thống để chiêu dụ những người mù chữ, vốn chiếm tỷ lệ cao ở các vùng nông thôn Afghanistan. Thông thường và hiệu quả nhất là chúng gọi điện thoại đe dọa các bô lão có ảnh hưởng trong bộ tộc, rằng những ai dám hợp tác với chính quyền sẽ chết. Kèm theo đó là các tờ rơi, băng ghi âm bài hát hay thơ ủng hộ Taliban. Chúng còn sử dụng các đài FM không phép tại thung lũng Swat của Pakistan.

Trong khi đó, Chính phủ Afghanistan bị chỉ trích là không nỗ lực chiến đấu trong lĩnh vực truyền thông, để Taliban “thống trị” thông tin. Rahimullah Samandar, người đứng đầu Hiệp hội Các nhà báo Afghanistan độc lập cho biết NATO thường đưa ra tuyên bố ngắn gọn về một cuộc tấn công quân nổi dậy, còn chính phủ Kabul thì im lặng, trong khi Taliban tiếp cận giới truyền thông đang “đói thông tin” để kịp thời cung cấp những báo cáo chi tiết về cuộc chiến.

Để chống Taliban trong cuộc chiến tuyên truyền, Lầu Năm Góc đã thông báo tiến hành chiến dịch hoạt động tâm lý rộng rãi ở Afghanistan và Pakistan để tháo bỏ các trang web của Taliban và các đài phát thanh. Riêng Chính phủ Afghanistan đã mở một trung tâm truyền thông trị giá 1,2 triệu USD với sự hỗ trợ của quốc tế, do các tiến sĩ được phương Tây đào tạo.

Thế nhưng, như Tổng thống Pakistan Zardari đã nói, việc tăng cường quân sự chỉ là một phần nhỏ để đối phó với thách thức từ phiến quân Taliban. Còn muốn có được sự ủng hộ của dân Afghanistan, phương Tây phải đem đến cho họ sự ổn định về kinh tế và cải thiện cuộc sống. Nếu không làm được điều đó, cộng đồng quốc tế sẽ thua Taliban, mà trước hết là việc giành lại con tim và khối óc người dân. Những sai lầm chính của quân đội nước ngoài là họ đã không đánh giá đúng và không hiểu hết tình hình bản địa.

THUẬN HẢI (Theo CNN, Time)

Kỳ cuối: Chiến lược chống Taliban mới của Mỹ