Ngày 10-7, nhờ hải quân Anh can thiệp, tàu chở dầu British Heritage đã thoát khỏi vòng vây của các xuồng có vũ trang Iran trên Vùng Vịnh, hành động được cho là nhằm trả đũa vụ bắt giữ một tàu của Tehran trước đó.

Tàu British Heritage có thể chở hơn 1 triệu thùng dầu. Ảnh: Evening Standard

Kênh CNN dẫn hai nguồn thạo tin cho biết, khi đang tiến vào Eo biển Hormuz, tàu British Heritage của Anh đã bị 5 xuồng (sau đó có thông tin nói là 3 xuồng) có vũ trang của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tiếp cận. Nhóm xuồng này ra lệnh chiếc British Heritage chuyển hướng và dừng lại tại vùng lãnh hải Iran gần đó. Các xuồng chỉ rút lui sau khi bị khu trục hạm HMS Montrose của Hải quân hoàng gia Anh chĩa súng và phát cảnh báo yêu cầu tránh xa. Được biết, HMS Montrose đang có mặt tại khu vực này để bảo vệ một tàu chở dầu khác cũng của Anh là Pacific Voyager. Eo biển Hormuz là tuyến đường biển huyết mạch, chia cách Iran với Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất. Mỗi ngày có khoảng 22 triệu thùng dầu được vận chuyển qua đây.

Trong phản ứng hôm 11-7, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Anh nói rõ: “Trái với luật pháp quốc tế, 3 xuồng của Iran đã tìm cách cản đường tàu thương mại British Heritage đi qua Eo biển Hormuz”. Bộ này cũng bày tỏ quan ngại về hành động trên và sẽ tiếp tục hối thúc giới chức Iran hạ nhiệt căng thẳng trong khu vực. Một quan chức Mỹ giấu tên thì gọi sự việc trên là hành động quấy rối của Iran.

Đáp lại, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích cáo buộc của Anh không có giá trị. IRGC cũng bác bỏ tuyên bố nói họ nỗ lực cản trở tàu chở dầu của Anh. “Trong 24 giờ qua, không có cuộc đối đầu nào với các tàu nước ngoài, bao gồm tàu Anh”- lực lượng hải quân thuộc IRGC khẳng định, đồng thời cho biết các xuồng tuần tra của họ chỉ thực hiện nhiệm vụ thông thường.

 Căng thẳng giữa hai quốc gia này tăng cao kể từ sau vụ thủy quân lục chiến Anh bắt giữ siêu tàu chở dầu Grace 1 của Iran ngoài khơi vùng lãnh thổ hải ngoại Gibraltar thuộc Anh hồi tuần rồi, do nghi tàu vận chuyển dầu tới Syria (đồng minh của Iran), vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu. Giới chức Gibraltar cho biết kết quả kiểm tra phát hiện tàu chứa đầy dầu thô, đồng thời thông báo việc bắt giữ có thể kéo dài 14 ngày.

Trong vụ này, Cộng hòa Hồi giáo phủ nhận tàu Grace 1 trên đường tới nhà máy lọc dầu Banyas ở Syria và cảnh báo sẽ có hành động đáp trả. Hôm 10-7, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nhấn mạnh Luân Đôn “sẽ đối mặt với những hậu quả” bởi vụ bắt giữ tàu này. Hiện không có quốc gia châu Âu nào mua dầu Iran do các lệnh trừng phạt của Mỹ. Công ty vận tải đường biển xác nhận rằng tàu Grace 1 đã vòng qua châu Phi sau khi rời khỏi Vịnh Persian và đi vào vùng biển thuộc Gibraltar để tiến vào Địa Trung Hải.

Gần đây, Iran tuyên bố mất kiên nhẫn trước “sự bất lực” của các quốc gia châu Âu trong việc bảo vệ nền kinh tế nước này suốt hơn một năm sau khi Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Kể từ đó, Washington tăng cường các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Tehran và tìm cách kéo sản lượng dầu xuất khẩu của nước này xuống bằng 0- một phần trong chính sách “gây sức ép tối đa” lên Iran.

Hôm 10-7, Tổng thống Trump cảnh báo sẽ sớm “nhồi thêm” các lệnh trừng phạt đối với Iran sau khi Tehran vi phạm các cam kết trong JCPOA ký năm 2015, bao gồm làm giàu uranium lên 4,5%, vượt mức cho phép 3,67% trong thỏa thuận. Iran lập luận rằng họ hành động như thế là nhằm phản ứng việc Mỹ đơn phương rút khỏi JCPOA hồi năm ngoái và tái áp đặt lệnh trừng phạt lên nước này.

THANH BÌNH (Theo Telegraph, AP)