Vào ngày 10-1-2012, Đoàn kiểm tra liên ngành vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) quận Cái Răng đã phát hiện cơ sở kinh doanh đường cát, tại số 162/3, khu vực Yên Bình, phường Lê Bình, quận Cái Răng, do ông Lê Văn Thích đứng tên, có sử dụng hóa chất để nhuộm màu từ đường cát trắng thành đường vàng. Phóng viên Báo Cần Thơ có cuộc trao đổi với ông Đàm Hồng Hải, Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP Cần Thơ để làm rõ vi phạm trên ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng hay không?

* Xin ông cho biết cơ sở trên đã vi phạm những vấn đề cụ thể nào?

- Đây là hành vi sử dụng hóa chất, chất phụ gia không rõ nguồn gốc, theo Điều 15 của Nghị định 45/CP và theo Nghị định số 06/2008/NĐ-CP ngày 16/1/2008 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, hàng giả... Hành vi trên sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Theo biên bản kiểm tra của Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP quận Cái Răng, cơ sở còn vi phạm các nội dung khác như khu vực chế biến, pha trộn, đóng gói sản phẩm kém vệ sinh, cơ sở không có hồ sơ đăng ký đủ điều kiện VSATTP, không có công bố chất phụ gia trong quá trình chế biến... Vừa qua, UBND quận đã xử phạt cơ sở số tiền 25 triệu đồng.

* Để nhuộm màu thực phẩm thì loại nào được cho phép sử dụng?

- Đối với phẩm màu nhuộm màu vàng, theo Quyết định số 3742/2001- QĐ-BYT, về “Danh mục chất phụ gia” cho phép và Quyết định số 867/1998/QĐ-BYT ban hành “Danh mục tiêu chuẩn vệ sinh đối với lương thực, thực phẩm” của Bộ trưởng Bộ Y tế, thì các loại sau đây được phép sử dụng trong thực phẩm (liều lượng tùy theo loại sản phẩm): Sunset yellow FCF (vàng cam), Tartrazine (vàng chanh), (CI food yellow 4; FD & C yellow N”5 CI N” 19140 (vàng nhạt)... Ngoài ra, trong quá trình chế biến một số chất acid hữu cơ cũng được phép sử dụng như acid citric, acid ascorbic, vitamine B2 (Riboflavine)... Tuy nhiên, các doanh nghiệp và cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm cần hiểu rằng đối với loại phẩm màu trong danh mục cho phép của Bộ Y tế, các cơ sở vẫn phải công bố tên loại phẩm màu và liều lượng sử dụng cho từng sản phẩm, chứ không tự ý sử dụng những loại hóa chất, phụ gia, phẩm màu.

* Được biết trong quá trình sản xuất, chế biến đường cát, nhà sản xuất có thể dùng một số hóa chất để làm trắng đường, như chất vôi Ca(OH)₂, Sodium hyposulfite (Na₂S₂O₄), Sulfur dioxide (SO₂), CO₂. Thưa ông, các chất này có gây ảnh hưởng sức khỏe và thuộc diện cấm sử dụng không?

- Trong công nghệ sản xuất đường, các chất trên được phép sử dụng trong trong công đoạn làm trắng đường từ dịch đường (có màu nâu). Quy trình chế biến này gọi là “phương pháp sulphite hóa”, hoặc “carbonate hóa” để loại bỏ tạp chất và tạo cho sản phẩm có độ tinh khiết cao. Phương pháp này được chấp nhận theo quy chế hiện hành tại Việt Nam. Thực tế hóa chất tẩy trắng, gốc sulphua có mùi hăng nồng, vì vậy công nhân trực tiếp sản xuất với hóa chất này phải cần trang bị bảo hộ cá nhân nghiêm ngặt, để tránh bị kích ứng da và niêm mạc. Với liều lượng hóa chất sử dụng và qua khâu trung hòa, theo quy trình công bố được ngành chức năng cho phép và hóa chất sử dụng là dạng chuyên dùng trong công nghệ thực phẩm (Food grade) thì sản phẩm đường thành phẩm không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

* Thưa ông, vì sao cơ sở bị xử lý trên lại dùng phẩm màu để cho đường có màu vàng từ đường cát trắng, mà không chọn mua đường vàng từ nhà máy đường để bán?

- Đường cát vàng (màu mỡ gà), thực chất chỉ là loại đường ly trích cùng nguyên liệu là mía, chưa qua khâu tinh luyện và làm trắng (độ ẩm, hàm lượng Saccharose, vitamine có thể cao hơn một ít và ngọt hơn đường cát trắng (so sánh theo trọng lượng). Đường vàng thường dùng với mục đích nấu chè, làm bánh qui, bánh bò đen... Trong một số sản phẩm bánh kẹo, nước giải khát, người ta thường dùng đường trắng để tạo ra dáng vẻ trong sáng, bắt mắt hơn. Nếu sản phẩm đường cát vàng, cũng như các dạng đường kính có màu khác chế biến đúng quy trình, phương pháp chế biến thì việc mua bán với mục đích sử dụng trong thực phẩm là bình thường. Trường hợp trên đây là sự cố ý làm giả nên mới bị xem là hành vi sai phạm trong lĩnh vực VSATTP. Riêng việc làm “trái khoáy” của cơ sở kinh doanh trên, có lẽ muốn chạy theo thị hiếu tiêu dùng.

* Xin cảm ơn ông!

HUỆ HOA (thực hiện)