Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII như một “cú huých” để cả hệ thống chuyển động mạnh mẽ hơn, khắc phục tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, tạo thành phong trào toàn Đảng, hệ thống chính trị và toàn xã hội tham gia xây dựng Đảng.

Bước chuyển đồng bộ, rộng khắp

Nhiều năm trước, ở Đảng bộ xã Song Phụng (Long Phú, Sóc Trăng) tồn tại thực trạng một số cán bộ, đảng viên có tác phong làm việc xuề xòa, đùn đẩy trách nhiệm, đi muộn về sớm, đến cơ quan làm việc riêng... Theo đồng chí Huỳnh Văn Hùng, Bí thư Đảng ủy xã Song Phụng, triển khai NQTƯ 4, khóa XII, Đảng bộ xã xây dựng chương trình hành động, kế hoạch thực hiện; phát huy tinh thần “tự soi, tự sửa” của cán bộ, đảng viên trong các kỳ họp chi bộ, cơ quan, đơn vị để khắc phục khuyết điểm; đăng ký, cam kết không có biểu hiện suy thoái. Qua 5 năm thực hiện, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng có những chuyển biến mạnh mẽ, rõ nét, cơ bản khắc phục được những khuyết điểm. Nhiều cán bộ, đảng viên phát huy tốt trách nhiệm, vai trò nêu gương, được nhân dân tin tưởng làm theo. Điển hình như đồng chí Nguyễn Văn Dễ, Phó bí thư chi bộ, Trưởng ban Công tác mặt trận ấp Phụng Sơn kiên trì tuyên truyền, vận động nhân dân đóng góp nâng cấp tuyến đường giao thông dài hơn 2.000m, rộng 4m, trị giá hơn 2 tỷ đồng. Đồng chí Bí thư Chi bộ ấp Phụng Tường 2 vận động bà con hiến hơn 1.300m2 đất để làm đường giao thông nông thôn, trị giá gần 3 tỷ đồng.

Ngay sau khi NQTƯ 4, khóa XII được ban hành, Ban Thường vụ Huyện ủy Tân Lạc (Hòa Bình) tổ chức học tập, quán triệt, xây dựng triển khai kế hoạch thực hiện đến đội ngũ cán bộ chủ chốt. Trong đó, xác định rõ cấp ủy, người đứng đầu phải tiên phong, gương mẫu trong lối sống, có trách nhiệm, năng lực và tác phong chuẩn mực, nói đi đôi với làm để cán bộ, đảng viên và nhân dân noi theo. Đồng thời, yêu cầu các đồng chí ủy viên Ban Chấp hành đảng bộ, bí thư cấp ủy, người đứng đầu địa phương, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn phải xây dựng kế hoạch hành động của cá nhân trong nhận diện, đấu tranh, đẩy lùi 27 biểu hiện suy thoái. Các cấp ủy đảng đều phải xác định trọng tâm, trọng điểm tập trung chỉ đạo; những nơi có vấn đề phức tạp, dư luận bức xúc, có biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" thì cấp trên gợi ý kiểm điểm, yêu cầu báo cáo giải trình và trực tiếp dự, chỉ đạo. Nội dung kiểm điểm tập trung làm rõ những hạn chế, yếu kém; liên hệ với những biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; chỉ rõ nguyên nhân, đề ra giải pháp và thời gian khắc phục.

Đồng chí Đinh Anh Tuấn, Bí thư Huyện ủy Tân Lạc cho biết: Cùng với đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, Ban Thường vụ huyện ủy chỉ đạo rà soát, hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền theo hướng "quyền hạn đến đâu, trách nhiệm đến đó"; phân định thẩm quyền và trách nhiệm tập thể, cá nhân trong từng công đoạn giải quyết công việc và có chế tài xử lý nghiêm những biểu hiện, hành vi tiêu cực. Đặc biệt, để thực hiện hiệu quả nghị quyết, Ban Thường vụ huyện ủy chú trọng lãnh đạo công tác kiểm tra, giám sát, làm cho các cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. 5 năm qua, các cấp ủy đảng đã xem xét và quyết định thi hành kỷ luật 13 đồng chí theo thẩm quyền.

Lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đắc Lắc trao đổi với đại biểu các dân tộc thiểu số trên địa bàn xã Cuôr Đăng, huyện Cư M'gar (ảnh chụp trước tháng 4-2021).  Ảnh: HỒNG SÁNG

Trong 5 năm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh ban hành 18 văn bản; cấp huyện ban hành 382 văn bản; cấp xã ban hành 1.942 văn bản liên quan để triển khai, tổ chức thực hiện NQTƯ 4, khóa XII một cách đồng bộ, toàn diện. Công tác kiểm tra, giám sát được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, lấy phòng ngừa là chính, kiên quyết xử lý nghiêm tập thể, cá nhân thực hiện không đúng, không nghiêm, vi phạm các biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Qua kiểm điểm, đánh giá, xếp loại đảng viên hằng năm; hướng dẫn nhận diện suy thoái của cơ quan tham mưu, giúp việc tỉnh ủy, kết quả xử lý kỷ luật đảng viên, trong đảng bộ có 323 đảng viên suy thoái, trong đó, 147 đảng viên biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị; 123 đảng viên biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống; 53 đảng viên biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Đồng chí Phạm Hùng Thái, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Tây Ninh cho rằng, đối chiếu với 27 biểu hiện mà NQTƯ 4, khóa XII nêu, trong Đảng bộ tỉnh nổi lên những biểu hiện suy thoái, như: Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng, lười học tập lý luận chính trị; không chấp hành nghiêm các nguyên tắc tổ chức của Đảng; sa sút ý chí phấn đấu, không gương mẫu trong công tác; né tránh trách nhiệm, thiếu trách nhiệm, làm việc qua loa, đại khái, kém hiệu quả; không làm tròn chức trách, nhiệm vụ được giao; chưa chấp hành nghiêm quy định về những điều đảng viên không được làm; tự phê bình và phê bình còn biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, bỏ sinh hoạt đảng nhiều lần; tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn cấu kết với doanh nghiệp, với đối tượng khác để trục lợi... Ban thường vụ và cấp ủy các cấp trong Đảng bộ tỉnh đã thi hành kỷ luật 23 tổ chức đảng; tổng số đảng viên bị thi hành kỷ luật là 466, trong đó, cấp ủy viên các cấp là 157.

Với cách làm quyết liệt, thận trọng nhưng có trọng tâm, trọng điểm đột phá, 17/17 đảng bộ cấp tỉnh, thành phố (trực thuộc Trung ương) mà chúng tôi tiến hành khảo sát đều thể hiện quyết tâm rất cao, cách làm rất quyết liệt, mạnh mẽ, không khoan nhượng, không có vùng cấm, không thỏa mãn dừng lại trong quá trình quán triệt, thực hiện NQTƯ 4, khóa XII suốt 5 năm qua.

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị khóa XII (tháng 6-2021), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Thời gian qua, việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện NQTƯ 4, khóa XII đã đạt nhiều kết quả rất quan trọng, khá toàn diện, với nhiều cách làm mới, sáng tạo, thiết thực, tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực, có sức lan tỏa sâu rộng trong toàn Đảng và toàn xã hội, được Đại hội XIII của Đảng đánh giá cao. Những kết quả tích cực đó góp phần đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trách nhiệm và động cơ đúng đắn, tiên phong, gương mẫu, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần tạo ra những đột phá trong việc phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Nhiều vấn đề khó, hết sức phức tạp trong công tác xây dựng Đảng, nhất là việc chỉnh đốn Đảng, đã được đề cập nhưng chưa xử lý dứt điểm, hiệu quả thấp trong nhiều nhiệm kỳ trước thì đến nhiệm kỳ Đại hội XII được giải quyết có kết quả rõ rệt.

Giai đoạn 2016-2020, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức 10 chương trình giám sát về các vấn đề, lĩnh vực có ý nghĩa cấp bách với toàn xã hội; phản biện một số văn bản quan trọng của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh tổ chức 721 cuộc giám sát, 784 hoạt động phản biện; cấp huyện tổ chức 6.404 cuộc giám sát, 4.403 hoạt động phản biện và cấp xã tổ chức 49.564 cuộc giám sát, 25.834 hoạt động phản biện. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội các cấp và nhân dân đã có 32.064 ý kiến góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. 

Cả hệ thống chính trị và toàn dân “xung trận”

Hội nghị Trung ương 4, khóa XII nhấn mạnh: Muốn nghị quyết này đi vào cuộc sống, tạo ra chuyển biến rõ rệt thì cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Từng tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ cấp cao, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp, các ngành phải nhận thức sâu sắc, đầy đủ trách nhiệm của mình trước nhân dân, trước Đảng để tự giác thực hiện. Quán triệt sâu sắc tinh thần đó, cả hệ thống chính trị và nhân dân đã tích cực vào cuộc, tạo thành phong trào toàn dân tham gia xây dựng Đảng, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Năm 2006, người dân xã Canh Nậu (Thạch Thất, Hà Nội) bức xúc trước những khuất tất trong việc triển khai cấp đất giãn dân của chính quyền. Gần 200 lô đất thuộc diện đất giãn dân đã được giao không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, không đúng đối tượng. Không thể đứng nhìn sự dối trá của một số cán bộ đang ăn mòn niềm tin trong dân, gây thất thoát thuế của Nhà nước, bằng nghiệp vụ được tôi rèn trong quá trình công tác, sau một thời gian thu thập chứng cứ, tháng 10-2007, cựu chiến binh Nguyễn Trung Dật viết đơn báo cáo chi ủy Chi bộ thôn 1 và được chi ủy cho thông qua Chi bộ thôn 1 về việc vạch trần những sai phạm nêu trên. Hàng trăm lần, ông Dật đạp chiếc xe cà tàng đi hết lên xã, lên huyện rồi cả UBND tỉnh Hà Tây (trước đây), sau này đến UBND TP Hà Nội. Trải qua 10 năm với biết bao khó khăn, tủi cực, thậm chí cả sự trù dập, đe dọa, nhưng với niềm tin vào công lý, vào sự nghiêm minh của pháp luật, trong sạch của Đảng, cuộc đấu tranh của ông với những cán bộ biến chất đã có kết quả. Năm 2017, Văn phòng Chính phủ có chỉ đạo, yêu cầu Công an TP Hà Nội và các cơ quan có trách nhiệm giải quyết nghiêm nội dung tố cáo của cựu chiến binh Nguyễn Trung Dật. Một thời gian ngắn sau đó, cơ quan chức năng xác định: Những tố cáo, khiếu nại của đồng chí Nguyễn Trung Dật là có cơ sở; đồng thời ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và đưa các đối tượng liên quan đến sai phạm trong việc cấp đất giãn dân tại xã Canh Nậu ra xét xử. Những cán bộ, đảng viên vi phạm đã phải nhận hình thức xử lý thích đáng.

Có một thực tế dễ thấy là các vụ việc tiêu cực, tham nhũng lớn thời gian qua hầu hết đều xảy ra ở các ngành, địa phương, nhưng lại không phải do người của ngành hoặc các cơ quan nơi đó phát hiện, càng không phải thông qua sinh hoạt Ðảng mà hầu hết là do quần chúng nhân dân và báo chí phát hiện, vào cuộc. Đã có những quyết định hết sức quan trọng được đưa ra xuất phát từ thông tin phản ánh ban đầu của một bài báo. Điển hình như từ chiếc xe ô tô cá nhân gắn biển xanh mà ông Trịnh Xuân Thanh sử dụng, cả một vụ án lớn về tham nhũng được phanh phui. Dù là lĩnh vực khó nhưng chủ đề về phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí rất hấp dẫn đối với người cầm bút. Những tác phẩm báo chí trong lĩnh vực này như là sản phẩm tất yếu từ chủ trương đúng đắn của Đảng.

Theo lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, thực hiện NQTƯ 4, khóa XII, những năm qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đã đồng hành cùng báo chí theo dõi, phát hiện và đấu tranh với những hành vi tham nhũng. Từ những bài báo điều tra chống tham nhũng, tiêu cực, Mặt trận Tổ quốc đứng ra kiến nghị với các cơ quan chức năng xem xét, giải quyết những vấn đề, vụ việc mà báo chí nêu để có kết quả cuối cùng; tham gia giám sát, phản biện xã hội góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong các nghị quyết của Đảng, chưa có nghị quyết nào đề cập việc phát huy vai trò của báo chí trong xây dựng Đảng nhiều và rõ như NQTƯ 4, khóa XII. Cũng chưa khi nào có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Mặt trận Tổ quốc chung tay cùng báo chí trong công tác phòng, chống tiêu cực, tham nhũng như thời gian 5 năm gần đây, đóng góp đặc biệt quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng.

Có thể khẳng định, NQTƯ 4, khóa XII là kết tinh trí tuệ của Đảng và nhân dân ta, được xây dựng công phu, hoàn chỉnh về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với mục tiêu trọng tâm là “ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. Để đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trở thành phong trào và xu thế chủ yếu, nghị quyết đã hội tụ được ý Đảng với lòng dân, huy động được sức mạnh của nhân dân. Quan điểm này được thể hiện rõ trong nghị quyết, đó là: Kiên quyết, kiên trì thực hiện với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn; phát huy sự chủ động, sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nhân dân. Thực tiễn 5 năm qua đã chứng minh: Ở đâu trong hệ thống chính trị cũng quyết liệt, đề cao tinh thần đấu tranh mạnh mẽ, không khoan nhượng với những biểu hiện suy thoái, tiêu cực. Đó chính là một trong nhiều nguyên nhân giúp nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; vai trò, vị trí, uy tín của Đảng cũng vì thế được nâng lên rõ rệt, thể hiện ở cả trong nước và trên trường quốc tế.

TẤN TUÂN - HOÀNG TIẾN - BÁ HIÊN - HỒNG THẠNH (Báo Quân đội Nhân dân)