Nhân Giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 năm Giáp Thìn, NXB Chính trị quốc gia Sự thật vừa ấn hành sách “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam” do GS.TS Tạ Ngọc Tấn và PGS.TS Vũ Trọng Lâm đồng chủ biên. Sách cung cấp nhiều thông tin về giá trị và ý nghĩa của Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cũng như niềm tự hào của dân tộc Việt Nam về nguồn cội con Lạc cháu Hồng, thiêng liêng hai tiếng “đồng bào”.

Giỗ Tổ Hùng Vương tại Đền thờ Vua Hùng TP Cần Thơ vào năm 2023.

Sách gồm hai phần: “Lịch sử và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam” và “Bảo tồn và phát huy giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương hiện nay”. Các bài viết trong sách đã tập trung làm sáng tỏ lịch sử hình thành và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam thông qua kho tàng di sản Hán Nôm, các văn bản thư tịch cổ và kết quả nghiên cứu của ngành khảo cổ học. Bên cạnh đó, từ các nguồn tư liệu sinh động về sự tồn tại của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trong tâm thức người Việt và các tộc người thiểu số trên nhiều vùng, miền của Tổ quốc và của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, sách tiếp tục khẳng định vai trò của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với việc hình thành bản sắc văn hóa, xây dựng con người Việt Nam.

Đồng thời, quyển sách còn dành nhiều trang viết đặt trọng tâm vào vấn đề tiếp tục bảo tồn, phát huy các giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với tư cách một Di sản văn hóa thế giới. Trong đó, sách tập trung trình bày những biến đổi trong Lễ hội Đền Hùng ở Việt Nam, việc khai thác di tích và Lễ hội Đền Hùng trong hoạt động du lịch bền vững hiện nay và những vấn đề đặt ra.

Trong Lời nói đầu, các tác giả khẳng định: “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương không chỉ là dạng thức độc đáo trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam từ xa xưa mà còn là biểu tượng văn hóa thiêng liêng của lòng yêu nước, nghĩa đồng bào, được phát triển, nâng cao thành chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân văn Việt Nam”. Quả vậy, xuyên suốt dòng chảy của lịch sử dân tộc, tín ngưỡng thờ cúng Quốc Tổ giữ vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam, lan rộng từ Bắc đến Nam. Ngày 6-12-2012, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Phát huy truyền thống ngàn đời “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, dân tộc Việt Nam vẫn luôn tự hào về truyền thống Rồng Tiên, nguồn cội con cháu Lạc Hồng. Để “dù ai ăn đâu làm đâu”, tới mùng 10 tháng 3 âm lịch hằng năm “cũng biết cúi đầu nhớ ngày Giỗ Tổ”, như câu thơ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.

Năm nay, Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Dâng hoa tại Bức phù điêu “Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân tiên phong” tại Khu Di tích Lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng (TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) vào sáng 18-4 (tức mùng 10 tháng 3 năm Giáp Thìn). Cùng thời điểm này, tại Đền thờ Vua Hùng TP Cần Thơ, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân TP Cần Thơ cũng sẽ long trọng tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương, sau đó là nhiều hoạt động văn hóa, thể thao phục vụ nhân dân, du khách.

Bài, ảnh: DUY LỮ