Giới chức Mỹ, Israel và Lebanon khẳng định chỉ một vài bên muốn chiến tranh ở Dải Gaza trở thành một cuộc xung đột rộng hơn, nhấn chìm Trung Ðông. Nhưng vụ ám sát thủ lĩnh hàng đầu của phong trào Hồi giáo Hamas tại Lebanon và việc hàng trăm người chết trong vụ nổ kép bí ẩn ở Iran hôm 3-1 đã đe dọa đẩy Trung Ðông đến gần hơn bờ vực của chiến tranh khu vực.

Hiện trường vụ nổ kép tại thành phố Kerman, Iran ngày 3-1. Ảnh: Reuters

Hôm 3-1, hơn 100 người đã thiệt mạng và 200 người khác bị thương trong vụ tấn công khủng bố gần nghĩa trang ở thành phố Kerman thuộc miền Ðông Nam Iran, nơi đang diễn ra lễ tưởng niệm chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Qassem Soleimani. Ðây là vụ tấn công đẫm máu nhất trong lịch sử Cộng hòa Hồi giáo.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi đổ lỗi cho Israel về vụ đánh bom trên, cảnh báo Israel “sẽ phải trả giá đắt”. Ông Raisi đã hủy chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong ngày 4-1 khi Iran tổ chức quốc tang.

Tuy nhiên, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei không nêu tên tổ chức hoặc quốc gia đứng sau cuộc tấn công, mà chỉ cáo buộc “kẻ thù xấu xa và phạm đầy tội ác” gây ra vụ việc, cam kết Tehran sẽ có “phản ứng quyết liệt”. Hai nguồn thạo tin cho biết ông Khamenei đã chỉ thị cho các chỉ huy quân sự Iran theo đuổi “sự kiên nhẫn chiến lược” và tránh đưa Iran vào một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp với Mỹ.

Trong khi Iran nhanh chóng quy trách nhiệm cho Israel về vụ nổ trên, các quan chức châu Âu và Mỹ đã bày tỏ nghi ngờ. Hầu hết các hành động của Israel chống lại Iran đều có mục tiêu cao, từ việc sát hại kiến ​​trúc sư trưởng của chương trình hạt nhân Iran cho đến hành động cho nổ tung các cơ sở tên lửa và hạt nhân cụ thể. “Mỹ không liên quan dưới bất kỳ hình thức nào. Chúng tôi không có lý do gì để tin rằng Israel dính líu đến vụ nổ này”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller nói trong cuộc họp báo.

Thay vào đó, các quan chức cấp cao của Mỹ và châu Âu cho biết thủ phạm có thể là tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) hoặc một nhóm khủng bố khác. Một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ nói rằng hai vụ nổ trên giống cách mà IS từng ra tay. Quân đội Israel từ chối bình luận về vụ tấn công tại Iran.

Thảm kịch trên xảy ra chỉ một ngày sau khi phó thủ lĩnh Hamas Saleh al-Arouri thiệt mạng ở ngoại ô thủ đô Beirut (Lebanon), trong một cuộc không kích mà giới chức Lebanon và Mỹ quy trách nhiệm cho Israel.

Trong bài phát biểu tại Beirut hôm 3-1, ông Hassan Nasrallah, lãnh đạo lực lượng vũ trang Hezbollah, tuyên bố rằng nhóm “sẽ không im lặng” sau vụ ám sát ông al-Arouri. Ông Nasrallah cảnh báo cuộc chiến của Hezbollah sẽ “không có quy tắc và giới hạn” nếu kẻ thù xem xét phát động chiến tranh ở Lebanon. Hezbollah, đồng minh chủ chốt của Hamas và hiện kiểm soát các vùng ngoại ô phía Nam Beirut, đã đẩy mạnh các cuộc đấu pháo xuyên biên giới với quân đội Israel trong những tháng qua.

Mỹ và đồng minh hối thúc Houthi dừng tấn công ở Biển Đỏ

Trong một tuyên bố do Nhà Trắng đưa ra ngày 3-1, Mỹ và 11 quốc gia đồng minh đã kêu gọi lực lượng Houthi ở Yemen “dừng ngay lập tức các cuộc tấn công bất hợp pháp” nhằm vào các tàu chở hàng trên Biển Ðỏ, nếu không muốn đối mặt với “những hậu quả”.

Liên minh gồm 12 quốc gia do Mỹ dẫn đầu nhằm bảo vệ tuyến đường thương mại qua Biển Ðỏ cũng thúc giục Houthi thả các tàu và thủy thủ đoàn bị giam giữ bất hợp pháp. Liên minh này cảnh báo Houthi sẽ phải đối mặt với những hậu quả, nếu họ tiếp tục đe dọa tính mạng, nền kinh tế toàn cầu và dòng chảy thương mại tự do trên các tuyến đường biển quan trọng của khu vực. Các nước ký tuyên bố bao gồm Mỹ, Úc, Bahrain, Canada, Bỉ, Ðức, Ý, Nhật Bản, New Zealand, Anh, Ðan Mạch và Hà Lan.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh truyền thông đưa tin chính quyền Washington đang xem xét tấn công trực tiếp vào Houthi (mục tiêu có thể gồm các bệ phóng tên lửa và máy bay không người lái), nếu tình trạng quấy rối trên Biển Ðỏ vẫn tiếp diễn.

Houthi đã thực hiện 24 cuộc tấn công nhằm vào các tàu hàng kể từ giữa tháng 11-2023, trong động thái mà nhóm này tuyên bố là để ủng hộ người Palestine ở Dải Gaza, nơi chiến sự giữa Israel và Hamas đã kéo dài 3 tháng qua. Lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn còn dọa sẽ tập kích các tàu chiến Mỹ nếu nhóm trở thành mục tiêu tấn công.

Các nhóm dân quân thân Iran đã tấn công các binh sĩ Mỹ đồn trú tại Iraq và Syria tổng cộng 118 lần kể từ khi xung đột Israel - Hamas nổ ra. Cựu chỉ huy lực lượng Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) ở châu Âu, James Stavridis, nhận định nguy cơ xảy ra chiến tranh khu vực ở Trung Ðông đã tăng từ 15% lên 30%.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)