Những năm gần đây, lực lượng nghệ sĩ không chuyên đã góp phần không nhỏ cho đời sống văn hóa của Cần Thơ thông qua phong trào văn nghệ quần chúng (VNQC) rộng khắp. Tuy nhiên, chất lượng VNQC hiện vẫn còn nhiều bất cập, nặng tính hình thức, công thức.

Phóng viên Báo Cần Thơ đã ghi nhận một số ý kiến về vấn đề này tại tọa đàm "Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động biểu diễn nghệ thuật, liên hoan, hội thi, hội diễn TP Cần Thơ đến năm 2020" do Trung tâm Văn hóa thành phố vừa tổ chức.

Ông Bùi Văn Cưng, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao quận Cái Răng: TRẢ SÂN CHƠI VNQC VỀ CHO QUẦN CHÚNG

Như tên gọi, VNQC là của quần chúng sáng tạo và biểu diễn để thỏa mãn nhu cầu, sở thích. Vì vậy, sân chơi này cần được trả về cho "chính chủ", ngành văn hóa chỉ cần quản lý, tập hợp lực lượng năng khiếu để xây dựng phong trào. Nói như vậy vì thực trạng hiện nay VNQC không còn là của quần chúng nữa. Điển hình như Hội diễn VNQC của Liên đoàn Lao động thành phố vừa tổ chức, các tiết mục đầu tư hoành tráng, nghệ thuật nhưng vì sao chỉ có diễn viên và giám khảo xem? Nhiều năm qua, chúng ta đã duy ý chí khi tổ chức hội thi, hội diễn năm này qua năm nọ kiểu "đến hẹn lại lên". Bản thân tôi đã từng tham gia dàn dựng cho địa phương, sở ngành tham gia hội diễn nên thấy rằng, nhiều công nhân viên chức không mặn mà. Vậy mà ta cứ tổ chức theo định kỳ, buộc công nhân viên chức phải tập luyện, thi thố, tốn chi phí dàn dựng… rồi sau đó chỉ diễn cho chính mình xem.

Tôi nghĩ, ngành văn hóa cần có một cuộc điều tra xã hội học xem quần chúng cần gì, thích gì trong hoạt động văn nghệ. Ta cũng nên tìm những sân chơi mới như hội thi nhảy hiện đại dành cho giới trẻ, hội thi hát Bolero hay hợp xướng cho các ca đoàn, ban nhạc… Những sân chơi này sẽ thí điểm ở một quận, huyện rồi mở rộng cấp thành phố.

Điều tôi cũng trăn trở là "bệnh" thành tích khi tham gia hội thi, hội diễn. Cứ tới hội thi là nhiều đơn vị lại thuê mướn nhạc công, diễn viên trong khi số tiền ấy đáng lẽ dành cho gầy dựng phong trào, thành lập câu lạc bộ, đội, nhóm văn nghệ ở cơ sở. Như Liên hoan Đờn ca tài tử mới đây, có địa phương mời cả ban nhạc ở Trường Nghệ thuật, địa phương lân cận hay TP Hồ Chí Minh. Làm vậy là ta đang giết phong trào VNQC của mình.

Ông Nguyễn Thanh Liêm, Nguyên Trưởng khoa Sân khấu- Trường Trung cấp Văn hóa - Nghệ thuật Cần Thơ: VNQC ĐỐI DIỆN VỚI NHIỀU THÁCH THỨC

Trong sự phát triển công nghệ và bùng nổ thông tin, VNQC đang đứng trước nhiều thách thức. Đội ngũ sáng tác còn bỡ ngỡ, chưa thích ứng với đề tài và cách thể hiện mới. VNQC cũng đang cạnh tranh với nhiều loại hình giải trí vừa hấp dẫn vừa tiện lợi. Ngày xưa, sân khấu được bài trí theo phong cách đặc thù: cải lương, kịch, chèo… thì nay là sự tổng hòa nhiều thể loại trong một chương trình. Chính vì vậy mà có chương trình đầu tư một, hai tiết mục gọi là "cây đinh", còn lại dàn đều, phó mặc may rủi. Tệ hơn, có chương trình không đủ thể loại, diễn đều đều như trả bài hoặc có chương trình một diễn viên xuất hiện 3, 4 lượt. Đành rằng là chương trình gồm nhiều tiết mục nhưng phải xâu chuỗi vào một chủ đề xuyên suốt, hợp lý bằng cách viết lời bình, lời dẫn sinh động. Phải đầu tư công bằng cho các tiết mục, không nên đặt "cây đinh", "cây ốc" nào ở đây.

Theo tôi, một chương trình tốt phải được đầu tư đúng và đủ. Tiết mục đã đạt giải mùa hội diễn năm nay thì năm tới đơn vị khác không được diễn lại (đây cũng là cách xóa bỏ nạn tác giả "xào bài" của mình ở nhiều sân chơi). Chương trình phải có nhiều tiết mục sáng tác, dàn dựng mới về đề tài và cách thể hiện.

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Kiều Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao quận Thốt Nốt: VỰC DẬY HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN LƯU ĐỘNG

Về tổ chức hội thi, hội diễn, cần xem xét lại vì các hoạt động này diễn ra quá nhiều trong năm. Ngoài các sự kiện do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trung tâm Văn hóa thành phố chủ trì; các ban, ngành, đoàn thể cũng tổ chức. Lực lượng diễn viên dự thi thì có hạn, không thể thay thế nên tham gia nhiều sẽ khiến khán giả nhàm chán. Diễn viên như một "con thoi", sáng tập chương trình này, chiều tập chương trình khác, có khi hội thi, hội diễn dày đặc trong tháng nên kịch bản, tập dợt không thể nào đạt đến chất lượng như mong muốn. Nên tổ chức hội thi nào, phối hợp tổ chức hay giảm bớt hội thi nào là điều ngành chuyên môn cần cân nhắc, thống nhất với nhau.

Hoạt động tuyên truyền lưu động của thành phố cần được vực dậy để phát huy hiệu quả tuyên truyền. Bên cạnh tìm kiếm nhân tố mới, kịch bản mới thì tuyên truyền lưu động cần ứng dụng thủ pháp thể hiện, dàn dựng hiện đại để hấp dẫn người xem. Tuyên truyền lưu động không nên đứng nói như trả bài vô cảm mà nên lồng nội dung tuyên truyền vào câu chuyện của các nhân vật, có giao đãi, mảng miếng mới khiến khán giả không nhàm chán. Thực tế nhiều năm qua, khi đến đoạn tuyên truyền miệng là khán giả bỏ về. Theo tôi, không nên tổ chức Hội thi Hoạt động tuyên truyền lưu động hằng năm như hiện nay mà một năm tổ chức, một năm dàn dựng thể nghiệm, không chấm điểm để các diễn viên có thời gian tập tuyện, sáng tạo.

Ông Huỳnh Hữu Phước, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện Cờ Đỏ: TRÁNH VIỆC NỂ NANG TRONG HỘI THI, HỘI DIỄN

Để hội thi, hội diễn VNQC được quan tâm đúng mức, tôi nghĩ cần nâng tầm ban tổ chức, chứ không riêng của ngành văn hóa. Ban giám khảo hội thi, hội diễn cần thống nhất cách chấm điểm dựa trên thể lệ, tiêu chí rõ ràng; tránh tình cảm, nể nang làm ảnh hưởng đến phong trào. Đặc biệt, nên đưa vào thể lệ hội thi yêu cầu diễn viên tham gia phải là người địa phương để các quận, huyện tìm người ca, diễn, múa tại chỗ để xây dựng chương trình. Có thể một hai mùa thi đầu, chất lượng chưa cao nhưng về lâu dài sẽ có được phong trào thực chất cho địa phương.

Tôi cũng đề xuất Liên đoàn Lao động thành phố cho phép quận, huyện gộp Hội diễn VNQC công nhân viên chức quận và Liên hoan Ca nhạc, ca cổ, tiểu phẩm Xuân thành một, tổ chức vào dịp Tết Nguyên đán để vừa bớt tốn kinh phí vừa nâng cao được chất lượng chương trình.

ĐĂNG HUỲNH (ghi)