Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Washington đang nỗ lực làm rõ nghi vấn SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19 có thật sự khởi phát từ phòng thí nghiệm Vũ Hán, thay vì một khu chợ hải sản như Trung Quốc xác định hay không.

Hoạt động kinh doanh chợ tại Vũ Hán bắt đầu mở cửa trở lại. Ảnh: ABC News

Đây là một trong nhiều giả thuyết mà giới nghiên cứu và cộng đồng tình báo nhiều nước đang theo đuổi nhằm làm sáng tỏ nguồn gốc đại dịch đã khiến hàng trăm ngàn người tử vong và lây nhiễm hơn 2 triệu người trên toàn cầu. Vào thời điểm dịch COVID-19 bùng phát tại Trung Quốc cuối năm ngoái, các nhà khoa học chỉ ra khả năng SARS-CoV-2 bắt nguồn từ khu chợ hải sản Hoa Nam nhưng cũng có bán và giết mổ động vật hoang dã.

Tuy nhiên, cũng có suy đoán virus vô tình thoát ra từ phòng thí nghiệm sinh học thuộc Viện Virus học Vũ Hán vốn nằm cách khu chợ được cho là ổ dịch khoảng 32km. Củng cố lập luận này, một phân tích gần đây của Fox News cho rằng quy định lỏng lẻo và không đạt tiêu chuẩn an toàn của phòng thí nghiệm đã khiến ai đó bị nhiễm virus và người này đã đến khu chợ hải sản gần đó. Song, báo cáo phủ nhận thuyết âm mưu SARS-CoV-2 được tổng hợp để sử dụng như vũ khí sinh học. Nhưng không loại trừ khả năng đây có thể là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc muốn chứng minh họ có năng lực tương đương thậm chí vượt Mỹ trong công tác xác định và phòng chống virus.

Trung Quốc đến nay vẫn bác bỏ tất cả giả thuyết virus được tổng hợp từ phòng thí nghiệm. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley gần đây cũng đề cập khả năng SARS-CoV-2 có nguồn gốc “tự nhiên”, nhưng nói thêm điều này vẫn không chắc chắn.

Phát biểu tại cuộc họp báo hôm 15-4, Tổng thống Trump xác nhận ông có nghe thông tin SARS-CoV-2 phát tán từ phòng thí nghiệm và nói rõ Washington đang cẩn trọng điều tra nghi vấn trên. Trong tuyên bố cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhấn mạnh nước này “biết rõ virus có nguồn gốc ở Vũ Hán, Trung Quốc”. Ông kêu gọi Bắc Kinh “cởi mở và hợp tác” nhằm làm sáng tỏ sự thật về cách thức COVID-19 lây nhiễm. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper chỉ trích Trung Quốc đến thời điểm hiện tại vẫn giữ kín thông tin về COVID-19. Theo ông, chính quyền Trump cần làm nhiều hơn nữa để yêu cầu Bắc Kinh cung cấp thông tin cần thiết nhằm ngăn chặn đại dịch đang lan rộng trong cộng đồng.

Giữa lúc hai nước vẫn đang căng thẳng về tình hình COVID-19, báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Trung Quốc có thể đã bí mật tiến hành thử hạt nhân cấp độ thấp dưới lòng đất, vi phạm tuyên bố tuân thủ các điều khoản đã ký kết trong Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) được ký kết năm 1996.

Theo Reuters, Trung Quốc sở hữu khoảng 300 vũ khí hạt nhân và họ vẫn bác bỏ lời kêu gọi tham gia đàm phán hiệp định kiểm soát vũ khí hạt nhân cùng với Mỹ, Nga. Tuy Bắc Kinh lấy lý do phòng thủ không gây đe dọa, nhưng một quan chức cấp cao Mỹ cho biết tốc độ và cách thức Trung Quốc hiện đại hóa kho dự trữ hạt nhân là đáng quan ngại và cần được đưa vào khuôn khổ kiểm soát vũ khí toàn cầu.

MAI QUYÊN (Theo Reuters)