Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga ngày 14-9 đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào ghế chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, bước đệm để trở thành thủ tướng thay thế ông Shinzo Abe.

Tân Chủ tịch LDP Yoshihide Suga. Ảnh: Nikkei Asian Review

Cuộc bỏ phiếu có sự tham gia của 535 người, gồm 394 nghị sĩ thành viên LDP cùng với 3 đại diện của mỗi đảng bộ cấp tỉnh (tổng cộng 141 người), nhằm lựa chọn một trong ba ứng viên gồm ông Suga, cựu Ngoại trưởng Fumio Kishida và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba. Kết quả là ông Suga giành tới 377 trong tổng số 534 phiếu hợp lệ, trong khi hai ông Kishida và Ishiba chỉ nhận được lần lượt 89 và 68 phiếu.

Ông Suga cũng chắc chắn sẽ được bầu làm thủ tướng trong cuộc bỏ phiếu của Quốc hội dự kiến vào ngày mai 16-9 bởi LDP hiện chiếm đa số tại Hạ viện. Sự kiện này diễn ra hơn 2 tuần sau khi Thủ tướng Abe quyết định từ chức vì lý do sức khỏe. Ông Suga, 72 tuổi, sẽ thay ông Abe làm việc đến hết nhiệm kỳ vào tháng 9-2021.

Hai nhân vật này đã gắn bó với nhau gần một thập kỷ. Từ khi ông Abe trở thành thủ tướng Nhật năm 2012, ông Suga đã giữ chức vụ Chánh Văn phòng nội các, đóng vai trò là người phát ngôn hàng đầu của chính phủ. Tuy nhiên, nói như Đài CNN, nếu ông Abe được sinh ra để làm thủ tướng, thì con đường trở thành ngôi sao chính trị của Yoshihide Suga không bằng phẳng như thế.

Ông Abe sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống chính trị với cha là ngoại trưởng và cũng có họ hàng với hai cựu thủ tướng. Trong khi đó, ông Suga lại là con trai của một nông dân trồng dâu. Ông lớn lên ở vùng nông thôn tỉnh Akita, chuyển đến thủ đô Tokyo sau khi tốt nghiệp trung học. Chính khách này từng làm đủ công việc vặt để có tiền học đại học, bao gồm làm thuê ở một nhà máy sản xuất bìa cứng và chợ cá Tsukiji.

Sau khi tốt nghiệp đại học, ông Suga bước vào thế giới của người làm công ăn lương Nhật Bản, nhưng công việc không kéo dài lâu. Chính trị là điều định hình và tác động đến thế giới và đây mới là việc mà ông muốn làm. Vì vậy, ông Suga quyết định ứng cử vào hội đồng thành phố ở Yokohama. Dù thiếu quan hệ và kinh nghiệm chính trị, ông bù đắp nó bằng sự tháo vát và chăm chỉ. Ông gõ cửa từng nhà để vận động tranh cử, đến thăm 300 hộ gia đình mỗi ngày và đã tới tổng cộng 30.000 hộ. Vào thời điểm cuộc bầu cử hội đồng thành phố diễn ra, Suga đã đi mòn 6 đôi giày.

Phong cách ấy của ông không thay đổi từ sau chiến dịch đó. Ngày nay, Suga nổi tiếng là một người đáng tin cậy và được việc - những phẩm chất giúp ông trở thành “cánh tay phải xuất sắc” của Thủ tướng Abe. Ông là đồng minh quan trọng trong hàng loạt quyết sách kinh tế quan trọng của Thủ tướng Abe mang tên “Abenomics” - chính sách kích thích tiền tệ, tăng chi tiêu chính phủ và cải cách cơ cấu nhằm khởi động lại nền kinh tế trì trệ lâu năm của Nhật Bản.

Thách thức cho ông Suga

“Câu chuyện về cuộc đời ông Suga rất thú vị. Ông ấy thể hiện được mình là một người có tính tự lập cao. Câu hỏi là tính cách ấy có thể tỏa sáng ở mức độ nào” - Brad Glosserman - chuyên gia về chính trị Nhật Bản - chia sẻ. Đây sẽ là một nhiệm vụ khó khăn. Thủ tướng Abe từ chức trong bối cảnh nhiều người bất bình vì cách xử lý dịch đại dịch COVID-19 và xứ sở hoa anh đào đang đối mặt một cuộc khủng hoảng kinh tế mới. Nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này thậm chí rơi vào suy thoái từ trước khi COVID-19 bùng phát.

Bên cạnh đó, các vấn đề lớn như nợ công và già hóa dân số vẫn tồn tại dai dẳng bất chấp lời kêu gọi cải cách bình đẳng giới nơi công sở của ông Abe. Các nhà chỉ trích cho rằng Thủ tướng Abe đã thất bại trong việc giải quyết khoảng cách giới hoặc những vấn đề cản bước phụ nữ tham gia nhiều hơn vào kinh tế và chính trị. Do vậy, ông Suga có thể buộc phải sớm thể hiện bản thân trước công chúng. Chính phủ phải tổ chức cuộc tổng tuyển cử khác vào tháng 10-2021, song Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono tuần rồi cho rằng có thể kêu gọi bầu cử sớm vào tháng tới.

Ngoài ra, với lý lịch được cho là “mỏng” về kinh nghiệm ngoại giao, ông Suga cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức địa chính trị, như xây dựng mối quan hệ với người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 3-11 và cân bằng quan hệ với Trung Quốc.

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Reuters)