Sau khi được bầu làm nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LDP) Sanae Takaichi ngay lập tức bắt tay vào việc bổ nhiệm nội các nhằm thúc đẩy thay đổi về xã hội, kinh tế và an ninh quốc gia.

Tân Thủ tướng Takaichi và dàn nội các mới. Ảnh: nippon

Tại cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện gồm 465 ghế vào ngày 21-10, bà Takaichi giành được 237 phiếu ngay trong vòng đầu. Chiến thắng này diễn ra sau khi đảng LDP cầm quyền bắt tay với đảng Duy Tân Nhật Bản (JIP) thiên hữu để lập chính phủ liên minh.

Sửa chữa rạn nứt nội bộ

Theo Giám đốc Nghiên cứu châu Á Jeff Kingston tại Đại học Temple Nhật Bản, một trong những ưu tiên hàng đầu của tân thủ tướng là hàn gắn rạn nứt nội bộ trước lo ngại về sự bất ổn của liên minh. Bất chấp một số khác biệt, ban lãnh đạo JIP dự đoán việc tham gia liên minh cầm quyền sẽ mang lại tính chính danh về mặt chính trị và giúp mở rộng phạm vi bầu cử của đảng. Nhưng xét đến quy mô thách thức mà chính phủ mới đang đối mặt, rất có thể cử tri thất vọng sẽ quay sang chống lại LDP lẫn JIP trong cuộc bầu cử tiếp theo.

Trước đó, để đổi lấy phiếu bầu của JIP, bà Takaichi đồng ý các chính sách như giảm số ghế Quốc hội, giáo dục trung học phổ thông miễn phí và tạm dừng thuế tiêu thụ thực phẩm trong 2 năm. Không giống đối tác trước đây là đảng Công minh (Komeito), JIP đã thiết lập quan hệ liên minh bất thường gọi là “hợp tác ngoài nội các” với chính sách các thành viên của mình không đảm nhiệm vai trò bộ trưởng hoặc thứ trưởng. Đây được đánh giá là “khởi đầu bất ổn” bởi theo giới chính trị Nhật Bản, JIP dựa vào điểm này có thể rút lui khi bất đồng nội bộ leo thang, dẫn đến nguy cơ chính phủ sụp đổ bất cứ lúc nào.

Trong đó, ngòi nổ xung đột đầu tiên được dự đoán liên quan yêu cầu của JIP giảm 10% số lượng nhà lập pháp. Hiện tại, nội bộ LDP đã có những phản ứng dữ dội khi một số người cho rằng việc cắt giảm đột ngột là không thể. Ở trường hợp này, có những nhận định cho rằng liên minh có thể sụp đổ trong vòng 2 tháng, đặc biệt khi hai bên đang thiếu một nhân vật có ảnh hưởng để làm trung gian hòa giải.

Xây dựng lại niềm tin công chúng 

Hiện nay, đại đa số người dân Nhật đều trông chờ vào các chính sách mới, ít nhất có thể giảm bớt “nỗi đau kinh tế” khi hầu hết mọi người đều cảm thấy khó khăn trước tình trạng giá cả nhu yếu phẩm quá cao.

Được đánh giá là “truyền nhân” của cố Thủ tướng Shinzo Abe, bà Takaichi được dự đoán khôi phục nhiều chính sách kinh tế đa hướng dựa trên chủ nghĩa “Abenomics” như nâng lương, kiềm chế lạm phát và thân thiện với Mỹ. Sau kết quả bổ nhiệm nội các ngày 21-10, thị trường cũng cho thấy phản ứng tích cực nhờ kỳ vọng tình hình chính trị trong nước sẽ ổn định hơn, nhưng vẫn còn đó những lo ngại về tình trạng tiền lương trì trệ và tỷ lệ ngày càng tăng của nhóm dân số lao động không có việc làm ổn định.

Một thách thức khác ngay trước mắt là chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Tokyo từ ngày 27-10. Trước đó, Nhật Bản cam kết đầu tư tổng cộng 550 tỉ USD vào các dự án tại Mỹ để đổi lấy việc Washington hạ mức thuế xuống 15% đối với hàng hóa của nước này. Về mặt an ninh, Nhật Bản cũng có thay đổi chính sách lớn vào năm 2022 bằng cách cam kết chi 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng. Nhưng với phong cách lãnh đạo khó đoán của chính quyền Tổng thống Trump, Tokyo hiện lo ngại Washington có thể gây thêm áp lực buộc họ phải làm nhiều hơn nữa.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)