Giới chức Mỹ và Nga gần đây đã có cuộc đàm phán ở Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận xung quanh việc đưa thêm nhiều nhà ngoại giao trở lại hai nước sau mấy năm bị trục xuất và đóng cửa các cơ sở ngoại giao.

Phái đoàn Nga - Mỹ đàm phán tại Saudi Arabia hôm 18-2. Ảnh: AP.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, cuộc gặp nói trên diễn ra hôm 27-2 tại tư dinh của Tổng lãnh sự Mỹ và kéo dài gần 6 tiếng rưỡi. Đại diện phái đoàn Nga là Vụ trưởng Vụ Bắc Đại Tây Dương Alexander Darchiev, người mới đây đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin ký sắc lệnh bổ nhiệm làm đại sứ tại Mỹ. Còn đại diện phái đoàn Mỹ là Phó Trợ lý Ngoại trưởng Sonata Coulter.

Tại cuộc gặp, phái đoàn Nga và Mỹ đã nhất trí về các bước bảo đảm tài chính cho hoạt động của các đại sứ quán và thảo luận về khả năng khôi phục đường bay thẳng giữa hai nước. Các nhà ngoại giao cũng nhấn mạnh nhu cầu về những kết quả thiết thực nhằm tạo điều kiện cải thiện quan hệ song phương vì lợi ích của nhân dân hai nước.

Trước đó, tại thủ đô Riyadh (Saudi Arabia), phái đoàn Mỹ do Ngoại trưởng Marco Rubio dẫn đầu và các quan chức cấp cao của Nga hôm 18-2 đã nhất trí đảm bảo rằng các phái bộ ngoại giao của hai nước có thể hoạt động. Cả hai đều cho rằng động thái này có thể mở đường cho một thỏa thuận hòa bình rộng lớn hơn nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Tuy nhiên, giới chuyên gia và các nhà ngoại giao cảnh báo rằng Điện Kremlin có khả năng cử các gián điệp đóng giả các nhà ngoại giao để khôi phục hoạt động gián điệp vốn đã suy giảm ở xứ cờ hoa trong bối cảnh hoạt động gián điệp của Mát-xcơ-va nhằm vào phương Tây ngày càng gia tăng. Giới chức tình báo xứ bạch dương cũng bị cáo buộc thực hiện âm mưu phá hoại chiến dịch kêu gọi hỗ trợ Ukraine của châu Âu.

Song, một thỏa thuận nhằm bình thường hóa các hoạt động ngoại giao giữa hai nước cũng có thể cho phép Mỹ tiến hành các hoạt động gián điệp, bởi Washington từ lâu được cho đã bố trí gián điệp tại các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ tại Nga.

Trong những năm gần đây, khi căng thẳng giữa Washington và Mát-xcơ-va ngày càng tăng, Mỹ đã trục xuất hơn 100 nhà ngoại giao Nga bị cáo buộc làm gián điệp và cho đóng cửa nhiều cơ sở ngoại giao của Nga vốn được sử dụng cho các hoạt động gián điệp.

Sau khi Điện Kremlin được cho can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, Tổng thống Barack Obama đã đáp trả bằng cách lệnh cho 35 “nhân viên tình báo” Nga rời khỏi Mỹ và yêu cầu các nhà ngoại giao Nga phải rời khỏi 2 khu phức hợp ngoại giao sang trọng ở thành phố New York và Maryland. Sau đó, Tổng thống Donald Trump hồi năm 2018 đã trục xuất thêm 60 nhà ngoại giao Nga và cho đóng cửa lãnh sự quán Nga ở thành phố Seattle sau khi các điệp viên Nga đầu độc một cựu điệp viên của nước này tại Anh. Về phần mình, Tổng thống Joe Biden đã trục xuất thêm 10 nhà ngoại giao Nga và hàng loạt người bị cáo buộc là điệp viên khỏi Phái bộ Liên Hiệp Quốc của Nga sau khi nước này phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine năm 2022.

Nga đã đáp lại bằng cách trục xuất số lượng tương đương các nhà ngoại giao Mỹ, đồng thời ra lệnh đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại thành phố St. Petersburg. Chính tình trạng thiếu hụt nhân viên ngoại giao đã buộc Bộ Ngoại giao Mỹ phải đóng cửa 2 cơ quan ngoại giao khác tại Nga.

Theo các cựu quan chức Mỹ giấu tên, sự hiện diện về ngoại giao của Mỹ tại Nga ngày nay đã giảm khoảng 90%, từ hơn 1.200 nhà ngoại giao và nhân viên hỗ trợ địa phương ở 5 cơ sở ngoại giao tại Nga giảm xuống còn chừng 120 người. Cả hai chính phủ đều phàn nàn rằng ngay cả các công việc ngoại giao thường lệ như xử lý thị thực hay hỗ trợ công dân du lịch cũng trở nên gần như bất khả thi.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)