Hôm qua (15-8), Nhật Bản đã tổ chức kỷ niệm đánh dấu 70 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ 2. Nhật hoàng Akihito, Hoàng hậu Michiko, Thủ tướng Shinzo Abe và nhiều quan chức cấp cao, cùng khoảng 5.000 thân nhân của những người thiệt mạng trong cuộc chiến đã dự lễ tưởng niệm được tổ chức tại nhà thi đấu Nippon Budokan ở Thủ đô Tokyo.

Toàn thể lãnh đạo, quan chức và người dân Nhật Bản tham dự buổi lễ đã dành thời gian mặc niệm những người thiệt mạng trong cuộc chiến, trong đó có 2,3 triệu quân nhân và 800.000 dân thường, bao gồm các nạn nhân của hai vụ ném bom nguyên tử của Mỹ và các cuộc không kích xuống các thành phố của Nhật Bản. Một nhóm thanh thiếu niên dưới 18 tuổi đã lần đầu tiên đại diện cho thế hệ trẻ Nhật Bản đặt hoa tưởng niệm.

Trong bài phát biểu trước buổi lễ, Nhật hoàng 81 tuổi bày tỏ: "Suy ngẫm về quá khứ của chúng tôi và mang trong tâm trí những cảm giác hối hận sâu sắc về cuộc chiến đã qua, tôi thiết tha hy vọng rằng sự tàn phá của chiến tranh sẽ không bao giờ được tái diễn. Cùng với tất cả nhân dân chúng tôi, bây giờ tôi xin bày tỏ lòng kính trọng chân thành đến tất cả những người đã thiệt mạng trong chiến tranh - cả trên các chiến trường và các nơi khác, cầu nguyện cho nền hòa bình thế giới và sự phát triển tiếp tục của đất nước chúng tôi". Báo giới Nhật Bản nhận xét đây là lần đầu tiên Nhật hoàng bày tỏ "sự hối hận sâu sắc" trong một bài phát biểu tại lễ thường niên nhân dịp kết thúc Thế chiến thứ 2.

Theo Reuters, động thái trên của Nhật hoàng Akihito được đánh giá là xoa dịu dư luận quốc tế sau bài phát biểu bị chỉ trích Thủ tướng Shinzo Abe hôm 14-8. Nhà lãnh đạo chính phủ Nhật Bản tuy bày tỏ "nỗi đau buồn cùng cực" về quá khứ xung đột mà quân phiệt Nhật đã gây ra trong Đệ nhị thế chiến, nhưng nhấn mạnh rằng các thế hệ hiện tại và tương lai không cần phải tiếp tục lời xin lỗi cho những sai lầm trong quá khứ, bởi các đời thủ tướng Nhật Bản trước đây đã thực hiện.

Các nước láng giềng chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản trong chiến tranh, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc, đã có phản ứng về bài phát biểu trên của Thủ tướng Abe được cho là không bày tỏ sự hối lỗi thích đáng cho quá khứ xâm lược của Tokyo. Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye tuyên bố bài phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản không đáp ứng kỳ vọng của Seoul. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh kêu gọi Nhật Bản đưa ra lời xin lỗi chân thành về các hành động trong quá khứ, đồng thời trình bày rõ ràng bản chất của cuộc chiến do những người theo chủ nghĩa quân phiệt phát động. Bà Hoa cho rằng phát biểu của ông Abe "phản ánh hành vi sai trái nghiêm trọng của Nhật Bản trong các vấn đề lịch sử".

Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm qua cũng bày tỏ sự "phẫn nộ mạnh mẽ" vì 3 bộ trưởng Nhật Bản và hàng chục nghị sĩ khác đi viếng đền Yasukuni, nơi bị coi là biểu tượng quân phiệt Nhật trong chiến tranh. Thủ tướng Abe chỉ gửi đồ lễ tới đây.

ĐÔNG PHONG
(Theo AFP, AP, Reuters, TTXVN)