Một ngày trước khi lệnh cấm sử dụng ứng dụng chia sẻ video TikTok có hiệu lực, Tập đoàn ByteDance của Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận sơ bộ bán cổ phần TikTok cho các công ty của Mỹ, đồng thời chấp nhận để phần lớn hội đồng quản trị, giám đốc điều hành và chuyên gia an ninh trong ban lãnh đạo của công ty quản lý độc lập cho người Mỹ kiểm soát.

Ứng dụng chia sẻ video TikTok của Trung Quốc sẽ nằm trong tầm kiểm soát của người Mỹ. Ảnh: ABC 

Tổng thống Mỹ Donald Trump chiều 19-9 đã tuyên bố ủng hộ thương vụ trên về mặt ý tưởng và mô tả đó là thương vụ lớn “tuyệt vời”. Theo thỏa thuận, ByteDance sẽ cùng với Hãng Oracle và Tập đoàn Walmart của Mỹ thành lập công ty mới có tên là TikTok Global, đảm nhận các hoạt động TikTok tại Mỹ và một số nước khác. Oracle và Walmart lần lượt nắm giữ 12,5% và 7,5% cổ phần của TikTok Global.

Như vậy, cộng với các nhà đầu tư hiện hữu khác trong ByteDance, người Mỹ nắm giữ trực tiếp và gián tiếp 53% cổ phần của công ty mới. Các nhà đầu tư Trung Quốc, mà chủ yếu là nhà sáng lập ByteDance Trương Nhất Minh và các nhân viên, giữ 36% cổ phần của TikTok Global, trong khi các nhà đầu tư khác mà đa số từ châu Âu trong ByteDance nắm giữ 11% cổ phần còn lại.

 Tính chung, ngoài 2 cổ đông mới là Tập đoàn công nghệ Oracle và chuỗi siêu thị bán lẻ Walmart, ByteDance vẫn nắm giữ 80% cổ phần của TikTok Global, nhưng các nhà đầu tư Mỹ lại chiếm 40% cổ phần của ByteDance. Ðáng chú ý, có 4 trong 5 ghế hội đồng quản trị của TikTok Global sẽ do người Mỹ nắm giữ. “Công ty mới sẽ hoàn toàn do Oracle và Walmart kiểm soát, toàn bộ quyền điều hành thuộc về Oracle và Walmart. An ninh sẽ được đảm bảo 100%. Ðó là thương vụ lớn cho nước Mỹ” - ông Trump hoan hỉ thông báo trước các phóng viên tại Nhà Trắng.

Oracle cho biết tập đoàn này là nhà cung cấp công nghệ điện toán đám mây tin cậy cho TikTok Global, qua đó giúp người sử dụng TikTok tại Mỹ được đảo đảm dữ liệu cá nhân. “Oracle sẽ triển khai nhanh và đưa vào vận hành hệ thống của TikTok trên nền đám mây Oracle. Chúng tôi có lòng tin 100% vào khả năng đảm bảo môi trường an ninh cao cho TikTok và bảo vệ dữ liệu cá nhân cho người sử dụng Mỹ và trên toàn cầu” - Safra Catz, nữ Giám đốc điều hành (CEO) của Oracle, nhấn mạnh.

Theo New York Times, thương vụ trên là thắng lợi của Oracle, tập đoàn đồng minh có quan hệ gần gũi với chính quyền Trump. Tập đoàn này từng sát cánh và ủng hộ các sáng kiến quốc sách của chính quyền Trump, đồng thời đóng góp hơn 150.000USD cho chiến dịch tái tranh cử của ông Trump. Thương vụ này đặc biệt giúp Tổng thống Trump ghi điểm trong mắt cử tri Mỹ. TikTok có khoảng 100 triệu người dùng tại Mỹ và rất được giới trẻ ưa thích.

Nhưng vấn đề có lẽ không phải là an ninh quốc gia (nhờ dữ liệu của TikTok được lưu trữ ở Mỹ) mà là cơ hội kinh tế và việc làm, bởi công ty TikTok Global sẽ đặt trụ sở tại bang Texas và cam kết tuyển dụng ít nhất 25.000 lao động tại Mỹ, so với con số khoảng 1.500 việc làm hiện nay. Ðể so sánh, mạng xã hội lớn nhất thế giới Facebook sử dụng khoảng 45.000 lao động tại Mỹ năm 2019 và Twitter chỉ sử dụng 4.900 lao động. Ngoài ra, TikTok Global sẽ gây quỹ phát triển giáo dục 5 tỉ USD dù chưa rõ đó là khoản đóng góp chung hay của các công ty cổ đông mới của Mỹ chi trả như là phần “phí lót tay” đầu tư vào TikTok.  Oracle và Walmart chỉ nói rằng TikTok Global đồng ý nộp hơn 5 tỉ USD tiền thuế mới vào ngân sách quốc gia Mỹ.

Sau thông báo trên, Bộ Thương mại Mỹ cho biết lệnh cấm sử dụng TikTok tại Mỹ vốn dự kiến có hiệu lực từ ngày 20-9 sẽ được dời đến ngày 27-9 để các bên chốt lại thỏa thuận cuối cùng. Người phát ngôn của TikTok bày tỏ hy vọng thỏa thuận 3 bên sẽ giúp “giải quyết những lo ngại của chính quyền Mỹ về an ninh quốc gia và hóa giải những nghi ngờ về tương lai của TikTok tại Mỹ”. Thông cáo của ByteDance trên mạng xã hội ngày 20-9 cũng đã xác nhận thương vụ trên và cho biết sẽ cùng với Oracle và Walmart đạt được thỏa thuận chính thức sớm nhất có thể phù hợp với luật pháp Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, tập đoàn này cho hay họ không biết gì về quỹ giáo dục 5 tỉ USD. Ðược biết, thương vụ cuối cùng cần được chính quyền Mỹ và Trung Quốc phê chuẩn. Hiện Bắc Kinh chưa đưa ra phản ứng về thỏa thuận trên.

KIẾN HÒA