Báo cáo của Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Mỹ-Trung (USCC) mới đây cảnh báo rằng việc hiện đại hóa vũ khí một cách ồ ạt của Nga và Trung Quốc đang đặt ra thách thức vô cùng to lớn đối với Mỹ, vốn được xem là "ông trùm" quân sự toàn cầu kể từ khi Liên Xô sụp đổ hồi đầu những năm 1990.

USCC nhận định, khả năng trên biển, trên đất liền và trên không của Mỹ được xem là "vô đối" kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, nhưng điều này hiện không còn nữa khi mà Nga và Trung Quốc đang tiến gần đến khả năng phát triển những lợi thế quân sự mang tính chiến lược hơn so với Lầu Năm Góc.

Ngân sách quốc phòng của Mỹ đang ở mức khoảng 600 tỉ USD/năm, gấp 3 lần của Trung Quốc và 6 lần của Nga. Song, phần lớn chi tiêu quân sự của Washington là dùng để tài trợ cho các hoạt động quân sự ở nước ngoài, gồm cuộc chiến chống lại tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) và khoảng 150 tỉ USD mỗi năm để duy trì các căn cứ quân sự tại hơn 160 quốc gia trên thế giới. Trái lại, trọng tâm chi tiêu quân sự của Trung Quốc và Nga là hiện đại hóa vũ khí. Phần lớn ngân sách quốc phòng của Bắc Kinh và Mát-xcơ-va được dùng để cải thiện công nghệ quốc phòng, nâng cao tính hiệu quả của quân đội và tăng cường khả năng chiến đấu.

Trong hai thập kỷ qua, cả Nga và Trung Quốc đã phát triển tiềm lực quân sự một cách đáng kể và khá ấn tượng. Ngoài việc nỗ lực cải tiến trong các lĩnh vực như phòng không, máy bay tàng hình và tên lửa không đối không tầm xa, Bắc Kinh và Mát-xcơ-va cũng đang tập trung phát triển chiến tranh điện tử, tên lửa đạn đạo, tàu hải quân và vũ khí không gian. Dù Mỹ vẫn có lợi thế hải quân đáng kể hơn so với Nga và Trung Quốc nhưng mục tiêu của Mát-xcơ-va và Bắc Kinh hiện khác hẳn so với Washington. Trong khi mục tiêu của Mỹ là đảm bảo tự do hàng hải và kiểm soát trên biển ở quy mô toàn cầu, Trung Quốc tập trung vào việc thống trị các vùng biển lân cận ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Giới chuyên gia quân sự nhận định, Trung Quốc đang đặt ra mối đe dọa lớn nhất đối với quân đội Mỹ do nước này hiện sở hữu hàng loạt tên lửa đạn đạo, tên lửa chống hạm tiên tiến cũng như các loại vũ khí không đối không hiện đại, tất cả đều là "đối thủ" của chiến đấu cơ F-35 cũng như các máy bay hỗ trợ của Mỹ. Trong khi đó, Nga đang tập trung làm suy yếu khả năng quân sự của Mỹ ở châu Âu và châu Á bằng cách cải thiện đáng kể vũ khí hạt nhân và hiện đại hóa khả năng tấn công của mình để có thể sánh kịp và thậm chí qua mặt các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ. Ngoài ra, Mát-xcơ-va cũng đang tập trung phát triển xe tăng chiến đấu T-14 Armata, khiến Lầu Năm Góc phải quan ngại.

Báo cáo của USCC cho hay, không chỉ hiện đại hóa vũ khí, Nga và Trung Quốc còn tăng cường hợp tác quân sự kể từ khi căng thẳng giữa Nga và phương Tây bùng nổ năm 2014. Từ năm 2003 đến nay, Nga và Trung Quốc đã tiến hành tổng cộng 25 cuộc tập trận chung.

TRÍ VĂN (Theo Value Walk)