Trong chuyến thăm chớp nhoáng đầy bất ngờ tới căn cứ Mỹ tại Iraq, Tổng thống Donald Trump gây bất ngờ không kém với tuyên bố chấm dứt vai trò “cảnh sát toàn cầu” của Mỹ.

Hôm 26-12, Tổng thống Trump cùng Đệ nhất phu nhân Melania đáp máy bay xuống căn cứ Không quân Al-Asad, phía Tây Iraq. Đây là lần đầu tiên ông Trump thăm căn cứ Mỹ trong khu vực kể từ khi lên nắm quyền hồi tháng 1-2017. Chuyến đi diễn ra vài ngày sau quyết định gây tranh cãi của ông chủ Nhà Trắng rút toàn bộ lực lượng Mỹ khỏi Syria, giảm sự hiện diện tại Afghanistan và buộc Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis thôi việc sớm hơn 2 tháng so với đơn từ chức.

Tổng thống Trump và phu nhân Melania gặp gỡ các chỉ huy quân sự Mỹ tại Iraq. Ảnh: AP

Phát biểu trước các tướng lĩnh và thành viên lực lượng đặc biệt, Tổng thống Trump lên tiếng bảo vệ chính sách “Nước Mỹ trên hết” và quyết định thoái lui khỏi các liên minh đa quốc gia, bao gồm cuộc chiến “dài vô tận” của Mỹ ở Trung Đông. Theo đó, Tổng thống Mỹ nhắc lại kế hoạch đột ngột rút 2.000 quân khỏi Syria, được đưa ra dựa trên thực tế tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng “đã bị đánh bại”. Qua đây, ông Trump bác bỏ yêu cầu gia hạn thời gian triển khai quân của các tướng lĩnh và tuyên bố sẽ không có sự chậm trễ trong việc đưa binh sĩ về nước, bởi Mỹ không thể tiếp tục làm “cảnh sát của thế giới”. Theo ông chủ Nhà Trắng, “thật không công bằng” khi tất cả gánh nặng đều dồn lên nước Mỹ và “thật nực cười” khi quân đội Mỹ phải hiện diện “ở cả những nước mà nghe xong cũng không biết nằm ở đâu”. “Chúng tôi không muốn bất kỳ quốc gia nào tiếp tục lợi dụng quân đội của chúng tôi để bảo vệ họ. Họ không trả tiền cho điều đó, nhưng họ sẽ phải làm thế” – ông Trump tuyên bố.

Trước đó, nhiều chuyên gia quân sự cùng giới lập pháp Mỹ cảnh báo cuộc chiến chống IS vẫn chưa kết thúc và hành động rút quân chính là “bỏ rơi” các đồng minh. Đáp lại, ông Trump nói rằng Mỹ có thể sử dụng Iraq như một căn cứ quân sự nếu “muốn làm gì đó ở Syria”. Washington đang duy trì khoảng 5.2000 binh sĩ, cố vấn quân sự tại Iraq nhằm hỗ trợ Bagdad chống lại tàn dư của IS. Ông cũng nói rõ chính quyền hiện không có kế hoạch rút khỏi Iraq và rằng Mỹ có thể tấn công IS “rất nhanh và mạnh” đến mức nhóm khủng bố này “không biết điều gì đã xảy ra”. Thực tế là Mỹ vừa thiết lập 2 căn cứ quân sự mới tại tỉnh Anbar, miền Tây Iraq.

Theo giới quan sát, chuyến đi của ông Trump thăm lực lượng Mỹ tại Iraq một mặt nhằm xoa dịu chỉ trích Tổng tư lệnh không đến thăm binh sĩ ở những vùng chiến sự kể từ khi nhậm chức và việc ông hủy chuyến viếng nghĩa trang binh sĩ Mỹ khi đến Pháp dự lễ kỷ niệm 100 năm kết thúc Thế chiến thứ nhất hồi tháng 11. Mặt khác, động thái này được cho để giảm chú ý đối với tình hình chính trị căng thẳng trong nước, bao gồm việc chính phủ đóng cửa và các vấn đề liên quan cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016.

Tổng thống Trump cho biết ông chưa vội vàng bổ nhiệm chính thức Bộ trưởng Quốc phòng thay thế Tướng Mattis. Thay vào đó, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan có thể sẽ đảm nhận cương vị này “trong thời gian dài”.

MAI QUYÊN