Mỹ ngày 8-11 đã nêu lên những kỳ vọng của nước này về việc quản lý Dải Gaza thời hậu chiến, bao gồm sự kiểm soát của người Palestine, vài ngày sau khi Israel có ý muốn giữ vai trò an ninh tại đây sau khi lật đổ phong trào Hồi giáo Hamas.

Ngoại trưởng Mỹ Blinken phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhật Bản ngày 8-11. Ảnh: Getty Images

Trong khi chưa có kế hoạch cụ thể cho tương lai Dải Gaza, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã công khai những kỳ vọng của Washington đối với vùng lãnh thổ đang bị bao vây này. “Không tái chiếm đóng Gaza sau khi xung đột kết thúc. Không phong tỏa hay bao vây Gaza. Không thu hẹp lãnh thổ Gaza”, Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh tại cuộc họp báo, bên lề Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) ở thủ đô Tokyo, Nhật Bản ngày 8-11. Theo ông, có thể sẽ cần “một giai đoạn chuyển tiếp” vào cuối cuộc xung đột Israel - Hamas, nhưng việc quản lý Dải Gaza hậu chiến cần có tiếng nói từ phía Palestine. “Kế hoạch phải bao gồm sự quản lý của Palestine và Gaza hợp nhất với Bờ Tây thuộc Nhà nước Palestine”, Ngoại trưởng Mỹ nói, đồng thời cho rằng việc thảo luận về tương lai khu vực nên bắt đầu từ bây giờ.

“Đây là bình luận rõ ràng nhất mà chúng ta được nghe về cách Mỹ hình dung về Gaza hậu chiến, nhưng chưa rõ giới lãnh đạo Israel có cùng quan điểm hay không, điều sẽ quyết định giai đoạn tiếp theo của các cuộc đàm phán giữa Mỹ - Israel - Arab”, Tuqa Nusairat, nhà phân tích tại tổ chức Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định.

Phát biểu với báo giới hôm 7-11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel nêu rõ: “Quan điểm của chúng tôi là người Palestine phải đi đầu trong các quyết định này và Gaza là đất của người Palestine và sẽ vẫn là đất của người Palestine. Chúng tôi không ủng hộ việc tái chiếm Gaza”. Ông Patel cũng nhấn mạnh Israel và khu vực phải được đảm bảo an ninh và Gaza không nên và không thể là căn cứ để tiến hành các cuộc tấn công chống lại người dân Israel hoặc bất kỳ ai khác.

Trước đó, trả lời phỏng vấn Hãng tin ABC News ngày 6-11, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố nước này sẽ đảm trách “an ninh tổng thể” đối với Gaza “trong một thời gian không xác định” sau khi xung đột với Hamas kết thúc. Phát biểu này làm dấy lên những lo ngại trong khu vực rằng chính phủ cánh hữu ở Israel có thể sẽ sử dụng cuộc tấn công đẫm máu của Hamas đối với các công dân nước này để giành những quyền lực an ninh hoặc chính trị mới tại Dải Gaza hoặc khu Bờ Tây. Tuy nhiên, giới chức Israel sau đó làm rõ rằng họ không có ý định chiếm đóng Gaza, nhưng chưa nêu cụ thể sẽ đảm bảo an ninh như thế nào nếu không hiện diện quân sự tại đây.

Liên quan vấn đề này, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby hôm 8-11 lại nói rằng: “Một điều có thể chắc chắn là ít nhất trong một giai đoạn nhất định, Lực lượng Phòng vệ Israel sẽ vẫn hiện diện tại Gaza để quản lý tình hình an ninh hậu xung đột”. Đây là lần đầu tiên một quan chức Mỹ công khai thừa nhận như thế, theo tờ The Times of Israel. Được biết, Ai Cập đã bác bỏ đề xuất của Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) William Burns về việc Cairo tạm thời kiểm soát an ninh tại Gaza hậu xung đột cho đến khi Nhà nước Palestine sẵn sàng tiếp quản. Ai Cập giải thích rằng họ sẽ không đóng vai trò trong việc loại bỏ Hamas bởi nhóm vũ trang này đã giúp duy trì an ninh tại khu vực biên giới với Gaza trong những năm gần đây.

Israel từng chiếm được Dải Gaza trong “cuộc chiến 6 ngày” vào năm 1967 và trao trả lại khu vực cho người Palestine năm 2005. Năm 2007, Israel áp đặt lệnh phong tỏa Gaza sau khi Hamas giành quyền kiểm soát vùng đất này từ tay phong trào Fatah của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas.

Hamas, lực lượng đang kiểm soát Gaza, đối chọi về mặt chính trị và chiến lược với Chính quyền Palestine của Tổng thống Abbas ở Bờ Tây, bên được quốc tế công nhận là chính quyền Palestine chính thức. Nhà nước Palestine cho rằng Gaza là một phần không thể thiếu trong tầm nhìn về một quốc gia Palestine tương lai.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)