Tại hội nghị thượng đỉnh 3 bên đầu tiên giữa Mỹ, Nhật Bản và Philippines được tổ chức tại Nhà Trắng hôm 11-4, lãnh đạo 3 nước đưa ra tín hiệu rằng sẽ còn nhiều cuộc gặp tương tự trong thời gian tới và cuộc gặp lần này được xem là sự khởi đầu, giúp thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa 3 nước.

Từ trái sang: Tổng thống Philippines Marcos Jr., Tổng thống Mỹ Biden và Thủ tướng Nhật Bản Kishida. Ảnh: Reuters

Phát biểu khi chủ trì hội nghị với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Philippines Ferdinan Marcos Jr., Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định các cam kết quốc phòng “bền chặt” của Washington với Tokyo và Manila. “Các cam kết quốc phòng của Mỹ với Nhật Bản và Philippines là rất chắc chắn. Như tôi từng đề cập trước đây, bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào máy bay, tàu hoặc lực lượng vũ trang của Philippines ở Biển Đông đều sẽ vi phạm hiệp ước phòng thủ của chúng tôi” - ông Biden nhấn mạnh.

Ông Biden cũng thông báo rằng 3 nước đang khởi động một hành lang kinh tế mới ở Philippines. Đây là một phần của Sáng kiến Đối tác về Cơ sở hạ tầng và Đầu tư toàn cầu của Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) nhằm giúp phát triển năng lượng sạch, cảng, nông nghiệp cũng như nhiều dự án khác ở quốc gia Đông Nam Á này. Nhà lãnh đạo xứ cờ hoa cho hay 3 nước đang tạo dựng “kỷ nguyên mới”, đồng thời dự đoán “rất nhiều lịch sử trên thế giới sẽ được viết ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong những năm tới”.

Về phần mình, Thủ tướng Kishida tuyên bố việc “hợp tác nhiều tầng là điều cần thiết” cho tương lai của khu vực. Trong khi đó, Tổng thống Marcos Jr. cho rằng hội nghị thượng đỉnh 3 bên là “cơ hội để xác định tương lai mà chúng ta mong muốn và cách chúng ta dự định cùng nhau đạt được nó”. Ông Marcos Jr. cho hay ông đặt mục tiêu thúc đẩy hợp tác với Nhật và Mỹ trong những lĩnh vực quan trọng như cơ sở hạ tầng, chất bán dẫn, an ninh mạng và năng lượng tái tạo.

Trong bài phát biểu tại phiên họp chung của lưỡng viện Quốc hội Mỹ ngày 11-4, Thủ tướng Kishida cho rằng trong nhiều năm qua, Mỹ đã định hình và nỗ lực duy trì trật tự quốc tế dựa trên sức mạnh kinh tế, ngoại giao, quân sự và công nghệ. Tuy nhiên gần đây, trật tự quốc tế dựa trên tự do và dân chủ đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa và thách thức. Vì vậy, ông Kishida kêu gọi người dân Mỹ tin tưởng vào “vai trò không thể thay thế” của Washington trong các vấn đề toàn cầu và Tokyo đang nỗ lực cải thiện năng lực để hỗ trợ đồng minh của mình. Theo ông Kishida, những gì xảy ra tại Ukraine có thể tái diễn ở Đông Á và kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua gói viện trợ quân sự mới cho Kiev.

Theo hãng tin AP, 3 nước cũng xem xét thành lập một trung tâm hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai tại một hoặc nhiều căn cứ, trong số 9 căn cứ quân sự của Philippines mà Mỹ được quyền tiếp cận. Đáng chú ý, lãnh đạo 3 nước còn công bố các cuộc tuần tra chung ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong năm nay, tiếp nối các cuộc tập trận thực thi pháp luật mà 3 nước thực hiện hồi năm ngoái ở vùng biển gần Biển Đông.

Một quan chức chính quyền Mỹ cho biết, Nhà Trắng coi hội nghị thượng đỉnh 3 bên lần đầu với Nhật Bản và Philippines là phản ứng mạnh mẽ trước những hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc. Trong cuộc điện đàm gần đây với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Biden đã nêu lên mối lo ngại về các hoạt động của Bắc Kinh ở Biển Đông. Động thái này khiến giới chức Trung Quốc “nổi đóa” và đổ lỗi cho Washington làm trầm trọng thêm căng thẳng. “Không ai được vi phạm chủ quyền lãnh thổ cũng như quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc. Trung Quốc vẫn kiên định trong việc bảo vệ các quyền hợp pháp của mình” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh hôm 11-4 tuyên bố.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)