Bất chấp những lo ngại của một số quan chức Mỹ cho rằng Afghanistan một lần nữa sẽ trở thành thiên đường của khủng bố, các đánh giá tình báo và quốc phòng xứ cờ hoa mới đây chỉ ra rằng ít nhất là ở hiện tại, các nhóm như tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) hay mạng lưới khủng bố quốc tế al-Qaeda chưa sẵn sàng sử dụng quốc gia Tây Nam Á như là bệ phóng cho các cuộc tấn công nhằm vào phương Tây.

Các tay súng trong ISIS-K ở miền Đông Afghanistan. Ảnh: NYT

Trong cuộc phỏng vấn được chia sẻ trên fanpage Facebook của Bộ chỉ huy Trung tâm Mỹ (Centcom), Tướng Kenneth McKenzie, Tư lệnh đơn vị này cho biết Mỹ vẫn “theo dõi những gì đang xảy ra” ở Afghanistan kể từ khi Taliban lên nắm quyền. Theo ông McKenzie, IS hiện hoành hành ở những nơi cả do chính phủ quản lý và không quản lý tại Afghanistan. Ðây vốn là những khu vực IS từng phát triển mạnh mẽ. “IS ở Afghanistan vẫn đang khiến chúng tôi lo ngại. Chúng tôi biết rằng Taliban không phải là những người bạn, đặc biệt là đối với IS. Trên thực tế, lực lượng này trong vài năm qua đôi khi đã tiến hành các hoạt động chống lại IS” - ông McKenzie nói thêm.

Lo ngại của Tướng McKenzie trùng khớp với báo cáo trước đó của Centcom, Cục Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) và các cơ quan khác nhằm xem xét các mối đe dọa tiềm tàng xuất phát từ Afghanistan sau khi Mỹ quân rút khỏi nước này cách đây 6 tháng. Nó trái ngược với những quan ngại được các quan chức Lầu Năm Góc đưa ra hồi tháng 10 năm ngoái, cho rằng Nhà nước Hồi giáo Khorasan (ISIS-K), nhánh của IS hoạt động tại miền Ðông Afghanistan, có thể sẵn sàng tấn công phương Tây và Mỹ trong vòng ít nhất là 6 tháng, trong khi lo ngại al-Qaeda đưa ra hoạt động tương tự trong ít nhất 1 năm.

Ðánh giá mới cho thấy ISIS-K và al-Qaeda vẫn còn ý định đó nhưng giới “đầu sỏ” của cả 2 lực lượng này có những ưu tiên khác. Theo đó, ISIS-K có vẻ ưu tiên cho các cuộc tấn công bên trong Afghanistan hơn là các hoạt động bên ngoài. Thời gian qua, ISIS-K đã triển khai một loạt cuộc tấn công nhằm vào các trạm kiểm soát an ninh của Taliban, cũng như tiến hành vụ tấn công đẫm máu hồi tháng 11 năm ngoái tại một bệnh viện quân sự ở Kabul, khiến ít nhất 25 người thiệt mạng và làm hơn 50 người bị thương.

Theo báo cáo, DIA cho rằng ISIS-K có lẽ đã khai thác quan điểm chống Taliban và những thiếu sót trong cách quản lý của phong trào này để thúc đẩy việc chiêu binh mãi mã, đặc biệt là những người bị gạt ra ngoài lề xã hội. Báo cáo cũng cảnh báo rằng lực lượng này duy trì mối liên hệ với các tay súng đến từ các quốc gia trên khắp Trung Á và Nam Á, từ đó khiến ISIS-K trở thành mối đe dọa đối với lợi ích của Mỹ ở các quốc gia đó.

Thông tin tình báo được các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc (LHQ) chia sẻ trong báo cáo hồi đầu tháng 2 cảnh báo rằng ISIS-K đã tăng gần gấp đôi quy mô kể từ khi Mỹ rút quân, lên gần 4.000 tay súng và kiểm soát một phần lãnh thổ ở miền Ðông Afghanistan. Các quốc gia thành viên LHQ còn tiết lộ, al-Qaeda, lực lượng có lịch sử lâu đời hơn ở Afghanistan, cũng được “thúc đẩy đáng kể” kể từ khi Mỹ rút quân. Một số “chân rết” thân cận nhất của al-Qaeda hoạt động bên trong Taliban hiện đang chiếm giữ các vị trí cao cấp trong chính phủ mới do Taliban kiểm soát. Giới chức LHQ ước tính, hiện có vài chục thành viên cấp cao al-Qaeda đang sống ở Afghanistan, gồm cả thủ lĩnh Ayman al-Zawahiri. Riêng nhánh al-Qaeda ở Tiểu lục địa Ấn Ðộ được cho là có tới 400 chiến binh ở Afghanistan.

Cách đây không lâu, Stanislav Zas, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể, cũng cảnh báo, sự “tái xuất” của các nhóm khủng bố nước ngoài, gồm IS và al-Qaeda, không chỉ là mối đe dọa đối với Afghanistan mà còn đối với toàn khu vực. Ông Zas cho rằng Afghanistan vẫn là nơi nguy hiểm trong thời gian tới, bởi nước này phải đối mặt với thảm họa kinh tế xã hội, khủng hoảng nhân đạo cũng như mối đe dọa khủng bố và nguy cơ buôn bán ma túy. 

TRÍ VĂN (Theo ANI, VOA)