HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Forbes)

Theo báo cáo Lầu Năm Góc gửi cho Quốc hội gần đây, quân đội Mỹ đã bỏ lại các thiết bị quân sự có tổng giá trị hơn 7 tỉ USD mà nước này chuyển đến Afghanistan trong 16 năm chiến tranh.

Các tay súng Taliban thu giữ chiến lợi phẩm sau khi Mỹ rút quân hồi tháng 8-2021. Ảnh: LA Times

Tài liệu cho biết Mỹ đã cung cấp tổng cộng 18,6 tỉ USD trang thiết bị cho Lực lượng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Afghanistan (ANDSF) giai đoạn 2005-2021. Trong đó, một phần trang thiết bị trị giá 7,12 tỉ USD vẫn ở Afghanistan sau khi Mỹ rút quân hết hồi tháng 8 năm ngoái, bao gồm máy bay, vũ khí không đối đất, phương tiện quân sự, thiết bị liên lạc và các khí tài khác. Mặc dù số trang thiết bị này giờ đây nằm trong tay Taliban, phong trào Hồi giáo mà Mỹ đã tìm cách đẩy lùi trong 2 thập niên qua, nhưng Bộ Quốc phòng Mỹ không có kế hoạch quay lại quốc gia Tây Nam Á để “thu hồi hay phá hủy” chúng.

Trong số khí tài bị bỏ lại có 78 máy bay Mỹ mua cho Chính phủ Afghanistan tại sân bay Hamid Karzai ở thủ đô Kabul, với tổng giá trị trên 923 triệu USD. Số máy bay này đã được phi quân sự hóa và ở trong trình trạng không thể vận hành trước khi lính Mỹ rời đi, theo báo cáo. Hơn 40.000 trong tổng số 96.000 phương tiện quân sự mà Mỹ cung cấp cho các lực lượng Afghanistan vẫn ở lại nước này vào thời điểm binh sĩ xứ cờ hoa rút quân, bao gồm 12.000 chiếc Humvee. Tình trạng hoạt động của các phương tiện còn ở lại Afghanistan là “chưa rõ”. Ngoài ra, “gần như tất cả” thiết bị thông tin liên lạc, máy rà phá bom mìn và xử lý chất nổ mà Washington cung cấp cho Kabul cũng đã bị bỏ lại.

Giá trị lớn của các loại khí tài bị bỏ lại một lần nữa làm dấy lên tranh cãi về cuộc rút quân hỗn loạn và vội vã của Mỹ tại Afghanistan, quyết định từng khiến chính quyền Tổng thống Joe Biden bị giới nghị sĩ lưỡng đảng chỉ trích dữ dội. Cuộc khảo sát của Trung tâm nghiên cứu Pew phát hiện chỉ 27% người được hỏi nói chính quyền ông Biden thực hiện tốt việc rút quân. Khoảng 43% nghị sĩ đảng Dân chủ nghĩ rằng chính quyền Biden xử lý tốt tình huống ở Afghanistan, so với 7% của phe Cộng hòa.

Dmitry Shugayev, người đứng đầu Cơ quan Hợp tác quân sự - kỹ thuật của Nga, từng nhận định các khí tài quân sự Mỹ bỏ lại Afghanistan có khả năng xuất hiện trên thị trường bất hợp pháp (chợ đen).

Trả lời phỏng vấn với trang tin RBC cuối năm ngoái, ông Shugayev lo ngại do có nhiều tổ chức khủng bố khác nhau đang cố thủ ở Afghanistan, việc người Mỹ phung phí số tiền khổng lồ cho vũ khí và các thiết bị quân sự trở thành một vấn đề đau đầu không chỉ đối với Afghanistan mà toàn thế giới. Ông cảnh báo khả năng những vũ khí Mỹ bỏ lại ở Afghanistan đã bắt đầu được bán trên thị trường chợ đen.

Trong số vũ khí Mỹ bỏ lại Afghanistan, có những thiết bị sử dụng công nghệ tiên tiến nhất như kính nhìn đêm. Loại kính này có thể thay đổi cục diện những trận đánh diễn ra trong bóng tối hoặc hệ thống cảm biến âm thanh trên trực thăng, làm nhiệm vụ nghe lén các cuộc điện thoại vô tuyến.