Những ngày này, nông
dân huyện Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng đã thu hoạch xong vụ hành tím sớm
năm 2007. Nhưng trái với niềm vui được mùa trúng giá năm trước, hiện
tại giá hành tím chỉ còn ở mức trung bình 3.000đ/kg, giảm hơn phân nửa
so với cùng kỳ năm ngoái. Người trồng hành nơi đây chỉ biết hy vọng
trông chờ giá lên, vì nếu bán ngay thì sẽ bị lỗ nặng...
Treo giàn chờ giá
Trong vụ hành tím sớm năm nay, toàn huyện Vĩnh Châu
xuống giống gần 3.200ha, năng suất bình quân đạt 20 tấn/ha, sản lượng
ước đạt hơn 60.000 tấn. Song, theo đánh giá của các thương lái thu mua
hành tím tại Vĩnh Châu, hiện nay chỉ tiêu thụ được khoảng 3/10 sản
lượng. Anh Sến, chủ vựa hành tím ở ấp Wách Pích xã Vĩnh Phước, cho
biết: “Cùng thời điểm này năm ngoái, mỗi ngày vựa của tôi thu mua trên
dưới 100 tấn, nhưng giờ chỉ còn 3-4 tấn, vậy mà chạy không ra hàng.
Chẳng phải do không có hành để mua, bởi giá rẻ quá, tính ra không có
lời, nên nông dân chưa chịu bán”.
|
Hành tím Vĩnh Châu treo giàn chờ giá. |
Ông Thạch Pol, một nông dân trồng hành ở ấp Vĩnh An,
xã Vĩnh Châu, cho biết: “ Mùa hành năm nay do giống địa phương khan
hiếm, tôi phải mua giống với giá 70.000-80.000đ/kg. Mỗi công hành nếu
trồng thưa phải tốn 80kg, còn trồng dày là 100kg, tính ra chi phí đã
ngốn ít nhất 8 triệu đồng. Trong khi đó, với năng suất 2 tấn/công mà
bán với giá 3.000đ/kg (năm ngoái từ 6.000-7.000đ/kg) thì không lấy được
tiền vốn, nếu kể thêm tiền công cán, phân thuốc coi như lỗ nặng”. Vì
vậy, đa số người trồng hành ở Vĩnh Châu đang trữ hành chờ giá. Hiện
nay, đến các hộ trồng hành, dù giàu hay nghèo cũng thấy bắc giàn treo
hành tím đầy nhà.
Còn chị Thạch Thị Nga, ngụ ấp Âu Thọ B xã Vĩnh Hải,
vì không có tiền mua giống hành địa phương, nên 4 công rẫy của chị buộc
phải mua giống nhập từ Indonesia do Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Đức
Vinh (TT Vĩnh Châu) bán chịu với giá 25.000đ/kg để trồng. Tuy nhiên,
chỉ mới độ 20 ngày tuổi thì số hành giống chị mua 120kg/công đã chết
gần phân nửa, số còn lại chỉ thu hoạch được khoảng 3,7 tấn. Vừa thu
hoạch xong, DNTN Đức Vinh đến gom với giá 3.500đ/kg, coi như huề vốn
tiền giống, còn lại tiền công chăm sóc, phân thuốc lỗ trắng. Đó là chưa
kể 2 công trồng sau chỉ đạt năng suất 1,3 tấn, DNTN Đức Vinh không mua,
để lâu bị thúi dần cả tấn, chị phải bán tháo cho người dân ở Bạc Liêu
sang thu gom dạo với giá 2.200đ/kg
Các hộ dân trồng hành cho biết, một trong những
nguyên nhân chính khiến giá hành năm nay giảm là do... trúng mùa.
Nguyên nhân thứ hai vì đầu năm giá hành giống địa phương quá cao, nên
nhiều người chuyển sang trồng hành giống của Indonesia, nhưng loại hành
này chất lượng (độ nồng) thành phẩm không tốt bằng hành địa phương, đặc
biệt không thể trữ lâu, làm thương lái không dám thu mua. Nguyên nhân
thứ ba có vẻ như khách quan là do năm nay các nước lân cận như
Malaysia, Philippines, Thái Lan đều trúng mùa hành. Vì thế lượng hành
xuất khẩu sang các nước này hầu như không còn, chỉ tiêu thụ nội địa nên
dội chợ, dẫn đến giá giảm. Anh Lâm Tấn Bình, một thương lái thu mua
hành ở thị trấn Vĩnh Châu, cho biết: Năm ngoái, vựa của anh nhận thu
gom hàng cung cấp cho các công ty như Rau quả Đà Lạt, Thái Bình Dương
(TPHCM), DNTN Đức Vinh. Còn năm nay, chỉ có DNTN Đức Vinh mua hàng,
nhưng chỉ thu vào loại hành tốt hoặc nhận của những hộ đã mua thiếu
giống của họ từ đầu vụ.
Doanh nghiệp “bỏ của chạy lấy người”?
Ông Vưu Thanh Nhàn, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Châu, cho
biết: “Đầu vụ hành năm nay, DNTN Đức Vinh đã có hợp đồng bao tiêu sản
phẩm hành tím cho nông dân. Phương thức hợp đồng là công ty đầu tư hành
giống cho nông dân, chủ yếu là giống Indonesia và hứa sẽ bao tiêu với
giá 5.000/kg thành phẩm (chỉ hứa bằng miệng chứ không có văn bản). Thực
tế hiện nay là công ty chỉ mua cầm chừng, tập trung vào những hộ nhận
hành giống của mình cung cấp (thiếu chịu) để thu lại tiền đầu tư. Còn
những hộ mua giống bằng tiền mặt thì họ... làm lơ!?. Hiện hành thương
phẩm của nhiều hộ đang thúi dần, kêu bán họ chỉ trả 1.800đ/kg, thà để
thúi chứ không bán rẻ như thế”.
Điều đáng nói là cùng một loại hành giống nhưng nếu
trả bằng tiền mặt thì giá chỉ từ 22.000-25.000đ/kg, còn nếu mua thiếu
giá có lúc được đẩy lên đến 32.000-35.000đ/kg. Qua trao đổi với bà con
trồng giống hành này, hầu hết đều cho biết thất thoát trong quá trình
sản xuất từ 40-50% . Ông Tô Hẻm, ngụ ấp Âu Thọ B xã Vĩnh Hải, trồng 4
công hành giống Indonesia của DNTN Đức Vinh đã bị chết toàn bộ. Khi
liên lạc với doanh nghiệp nhiều lần thì được trả lời sẽ bồi hoàn tiền
giống, nhưng đến nay đã hơn 4 tháng mà vẫn “bặt vô âm tín”. Ở các xã
Vĩnh Châu, Vĩnh Hải, Vĩnh Phước, Lạc Hòa... những hộ như ông Hẻm không
phải là ít.
Ông Trịnh Đức Vinh, Giám đốc DNTN Đức Vinh, giải
thích: “Những năm trước doanh nghiệp cũng có nhập giống hành tím
Indonesia nhưng số lượng không nhiều. Năm nay, do thiếu giống hành nội
địa, nên doanh nghiệp có nhập giống nhiều hơn. Tuy nhiên, không chỉ
riêng chúng tôi nhập giống mà còn có một số doanh nghiệp khác cũng nhảy
vào. Song, khi có sự cố về chất lượng thì chỉ mỗi mình doanh nghiệp tôi
gánh chịu, vì ở Vĩnh Châu hầu hết mọi người dân chỉ nhắc đến mỗi mình
doanh nghiệp của tôi”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Tân Tiến, Phó
Trưởng Phòng kinh tế huyện Vĩnh Châu, cho biết: “Việc DNTN Đức Vinh
đứng ra cung cấp giống cho nông dân chẳng qua do nhu cầu của thị
trường. Vì thực tế lúc đó hành giống trong dân rất thiếu, vận động bà
con chuyển đổi trồng cây khác thì rất khó. Đứng về mặt quản lý thì việc
doanh nghiệp hỗ trợ nông dân là đáng khuyến khích. Tuy nhiên, trong quá
trình thực hiện các cơ quan chức năng đã thiếu kiểm tra, nên các hợp
đồng với nông dân và chất lượng giống không tốt chúng tôi không nắm
được kịp thời. Việc này chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm.
Bây giờ, nếu bất kỳ ai đến vùng chuyên canh hành tím
ở Vĩnh Châu đều được nghe bà con phản ánh chung một nhận định: giống
hành tím nhập từ Indonesia không đảm bảo về chất lượng giống lẫn thương
phẩm, chính là nguyên nhân dẫn đến giá hành giảm mạnh trong năm nay.
Bởi hiện tại, giá hành địa phương tuy có giảm hơn so với năm 2007,
nhưng bà con vẫn còn có sự lựa chọn khác là trữ lại chờ giá cao hơn.
Song, đối với các hộ nghèo vì không đủ tiền để mua hành giống địa
phương nên mới “chữa cháy” bằng hành Indonesia, nhưng nếu họ muốn trữ
lại thì không được vì loại hành này để lâu sẽ bị thúi. Đa số người dân
trong diện này đều rất lao đao vì phải gánh lấy hậu quả. Thêm vào đó,
không khéo thương hiệu “hành tím Vĩnh Châu” đang được cố công xây dựng
sẽ bị ảnh hưởng uy tín nặng nề.
Bài, ảnh: NGUYÊN THANH