Trong tập luyện và thi đấu thể thao, dù ở cấp độ phong trào hay chuyên nghiệp, rủi ro chấn thương luôn hiện hữu. Do đó công tác phòng ngừa chấn thương đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, duy trì phong độ và kéo dài sự nghiệp của VĐV.

VĐV bị căng cơ sau khi thi đấu tại Giải marathon quốc tế “Vietcombank Mekong Delta” đã được hỗ trợ kịp thời.

Hơn 6 năm gắn bó với chạy bộ, “runner miền Tây” Nguyễn Trần Minh Đức trải qua không ít lần chấn thương. Cuối năm 2023, anh bị viêm gân nặng, buộc phải rời đường chạy hơn nửa năm.

Minh Đức chia sẻ: “Chấn thương khiến tôi phải hạn chế vận động. Vì đột ngột dừng chạy nên dễ rơi vào căng thẳng và mất đi sự cân bằng trong cuộc sống. Khi quay lại tập luyện, tôi phải làm lại gần như từ đầu, dù đã hồi phục nhưng vẫn chưa đạt được phong độ như trước”.

Câu chuyện của Minh Đức không phải cá biệt. Trong thể thao, chấn thương có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, từ VĐV chuyên nghiệp đến người tập luyện phong trào. Chấn thương đến từ nhiều nguyên nhân như tập luyện hoặc thi đấu quá tải, lơ là khâu phục hồi, tăng khối lượng vận động đột ngột khiến cơ thể không kịp thích nghi hoặc đơn giản là khởi động chưa đúng kỹ thuật.

Một chấn thương tưởng chừng nhỏ nếu không xử lý kịp thời có thể kéo theo hệ lụy lớn. Từ cảm giác đau mỏi, căng cơ, viêm gân đến nặng hơn là nứt xương, đứt dây chằng... đều khiến phong độ VĐV sụt giảm, chu kỳ huấn luyện bị gián đoạn, thậm chí có thể chấm dứt sớm sự nghiệp thể thao.

Mới đây, VĐV điền kinh Hà Ngọc Trâm của Cần Thơ, bị chấn thương gối khi tham dự tại giải vô địch điền kinh quốc gia. Hệ quả là Ngọc Trâm phải tạm nghỉ tập luyện hơn một tháng.

VĐV Hà Ngọc Trâm cho biết: “Em chuyển từ nội dung nhảy xa, nhảy 3 bước sang chạy 400m rào nên khối lượng vận động thay đổi, cơ thể chưa kịp thích nghi dẫn đến quá tải. Em đang tập phục hồi để ổn định và trở lại thi đấu tốt hơn”.

Theo các HLV, trước mỗi buổi tập, VĐV cần khởi động đúng cách, tiếp đến là áp dụng các bài tập phục hồi chủ động như giãn cơ, xoa bóp, ngâm lạnh để hồi phục. Những thao tác tưởng chừng đơn giản lại giúp cơ thể VĐV tái tạo năng lượng và giảm nguy cơ chấn thương tái phát.

Ban huấn luyện chú trọng việc xây dựng giáo án khoa học, phù hợp thể trạng, độ tuổi và giai đoạn thi đấu của từng VĐV. Tải lượng tập luyện được kiểm soát chặt chẽ, xen kẽ hợp lý giữa vận động và phục hồi. Mỗi giai đoạn đều được điều chỉnh dựa trên các chỉ số thể chất cụ thể thay vì cảm tính, giúp VĐV thích nghi tốt hơn và duy trì phong độ ổn định.

Không chỉ tập luyện, dinh dưỡng và nghỉ ngơi cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa chấn thương. Ở giai đoạn tăng cơ, duy trì thể lực hay thi đấu, chế độ ăn uống phải được cân đối khoa học. HLV thường xuyên nhắc nhở VĐV lắng nghe cơ thể, không giấu chấn thương và tuyệt đối không cố tập khi chưa hồi phục.

HLV đội Boxing Cần Thơ Trần Phước Thọ cho biết: “Boxing là môn đối kháng, cường độ cao nên chấn thương là điều khó tránh. Chúng tôi luôn bố trí thời gian cho VĐV nghỉ hồi phục hàng tuần, ngâm lạnh và thả lỏng cơ thể sau giờ tập. Tùy thể trạng từng VĐV, giáo án sẽ được điều chỉnh riêng để đảm bảo an toàn tối đa”.

Việc phòng ngừa chấn thương cần được xem là đầu tư cần thiết, không chỉ để bảo vệ sức khỏe mà còn giúp duy trì phong độ và thành tích ổn định. Bài học về phòng ngừa chấn thương chưa bao giờ cũ, thậm chí ngày càng trở nên cấp thiết hơn trong thể thao hiện đại, khi cường độ tập luyện và thi đấu ngày càng cao. Chấn thương là “nỗi ám ảnh” thường trực trong thể thao, nhưng có thể phòng ngừa bằng khoa học và sự chủ động của Ban huấn luyện, VĐV.

Bài, ảnh: HỒNG NHUNG