Trung Quốc đang thúc đẩy chính sách đưa các mô hình công nghệ tiên tiến như phương tiện không người lái (UAV) và taxi bay thành hoạt động kinh doanh thường nhật. Song, tham vọng to lớn của Bắc Kinh nhằm khai thác động lực tăng trưởng mới có thể bị cản trở trước sự chậm trễ của quy định dẫn tới tiến độ không đều.

Người tham quan trải nghiệm máy bay eVTOL tại Triển lãm trực thăng ở Thiên Tân. Ảnh: Xinhua

Tiềm năng vô hạn

Trung tuần tháng 10, Trung Quốc tổ chức Triển lãm Trực thăng Quốc tế lần thứ 7, thu hút hơn 400 doanh nghiệp từ hơn 20 quốc gia và khu vực. Sự kiện giới thiệu các công nghệ tiên tiến, sản phẩm sáng tạo và những thành tựu mới nhất trong lĩnh vực trực thăng, UAV và hàng không nói chung trên toàn cầu.

Tại đây, Trung Quốc cũng nhấn mạnh tiềm năng vô hạn của nền kinh tế tầm thấp với gian hàng riêng rộng gần 5.000m2. Một trong những sản phẩm nổi bật thu hút người tham quan có thể kể đến loại máy bay cất và hạ cánh thẳng đứng chạy bằng điện eVTOL. Máy bay có trọng lượng cất cánh tối đa 3.180kg và tầm bay lên tới 300km, được thiết kế cho nhiệm vụ cứu hộ y tế, vận chuyển hàng hóa và di chuyển trên không trong đô thị.

Màn ra mắt nói trên có ý nghĩa quan trọng trong làn sóng phát triển kinh tế tầm thấp đang phát triển mạnh mẽ ở Trung Quốc. Đây là thuật ngữ bao quát cho hoạt động thương mại trên không diễn ra ở độ cao dưới 1.000m, trong đó các UAV, taxi bay cùng nhiều phương tiện khác lướt trên bầu trời được khai thác để giao hàng, phun thuốc trừ sâu, vận tải hàng hóa đến cứu trợ thiên tai.

Bên cạnh trí tuệ nhân tạo (AI) và các “ngành công nghiệp tương lai” khác, nền kinh tế tầm thấp đang nổi lên như động lực cốt lõi giúp phát triển lực lượng sản xuất chất lượng cao và thúc đẩy động lực tăng trưởng kinh tế cho Trung Quốc. Ngành này đã đạt động lực chưa từng có sau khi được đưa vào báo cáo của chính phủ năm 2024, trở thành ưu tiên quốc gia trong công cuộc kết nối sản xuất tiên tiến với các hình thức kinh doanh mới nổi như kinh tế số, mô hình tiêu dùng mới và thành phố thông minh. Theo dự đoán của Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc, nền kinh tế tầm thấp sẽ đạt 210 tỉ USD vào cuối năm nay và gần 500 tỉ USD vào năm 2035.

Những “cơn gió ngược”

Trên khắp Trung Quốc, có 30 khu vực cấp tỉnh đã đưa ngành này vào kế hoạch hoạt động, trong đó Quảng Đông nổi lên như bệ phóng quan trọng khi có hơn 15.000 doanh nghiệp liên quan. Tại trung tâm công nghệ Thâm Quyến, chính quyền dự kiến biến nơi đây thành khu vực thí điểm năng động nhất cả nước khi ​​mở hơn 1.000 đường bay và 1.200 điểm cất cánh vào năm 2026, cắt ngang qua các khu công nghiệp, khu du lịch và nhiều tuyến ven biển. Ở phía Tây, Chu Hải đã triển khai thử nghiệm một số tuyến bay taxi trực thăng kết nối khắp Vùng Vịnh Lớn - cụm kinh tế phía Nam bao gồm Hong Kong, Ma Cao và 9 thành phố tỉnh Quảng Đông - rút ngắn thời gian di chuyển đường bộ liên thành phố từ 3 tiếng đồng hồ xuống còn khoảng 30 phút. Ở khu vực tư nhân, nhiều công ty Trung Quốc bắt đầu thăm dò và tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Từ xuất khẩu sản phẩm đơn giản, ngành hàng không tầm thấp của Trung Quốc đã chuyển sang cung cấp gói toàn diện về công nghệ, tiêu chuẩn, cơ sở hạ tầng và mô hình kinh doanh.

Dù đạt nhiều kết quả đáng mong đợi, nỗ lực phát triển đường bay tầm thấp của Trung Quốc vẫn bị cản trở bởi những “cơn gió ngược”. Nằm giữa tham vọng và sự thận trọng, giới phân tích và người trong ngành cho rằng vấn đề quan trọng nhất hiện nay là quy định vẫn chậm hơn tốc độ đổi mới. Mặc dù hàng chục khu vực thí điểm đã đi vào hoạt động, nhưng rất ít nơi đạt hiệu quả thương mại thực sự. Theo nhiều công ty, để vận hành chuyến bay đầy đủ có thể phải mất nhiều năm trong bối cảnh khung pháp lý vẫn trong quá trình hoàn thiện.

Ngoài ra, báo cáo năm 2025 của Viện Nghiên cứu phát triển ngành công nghiệp thông tin điện tử Trung Quốc liệt kê độ bền và các điểm nghẽn về công nghệ cốt lõi như trở ngại chính trong mở rộng quy mô nền kinh tế tầm thấp. Hiện các máy bay eVTOL chở khách Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào chip, cảm biến và hệ thống điều khiển bay nhập khẩu, dẫn tới tăng chi phí khi quá trình cấp phép kéo dài. Ngay cả khi công nghệ và chính sách đã sẵn sàng, công chúng vẫn cần thời gian để tin tưởng vào độ an toàn của phương thức bay mới. Nếu không có sự minh bạch về an toàn hoặc bảo hiểm, một ngành công nghiệp non trẻ như vậy sẽ khó có thể thực sự cất cánh.

MAI QUYÊN (Theo CNA News, Xinhua)