Hình ảnh vệ tinh do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Mỹ công bố ngày 7-5 cho thấy Trung Quốc có thể đang phát triển hàng không mẫu hạm mới tại xưởng đóng tàu Giang Nam ở thành phố Thượng Hải (ảnh).

Những bức ảnh chụp hồi tháng rồi đã vén màn bí mật về một số hoạt động tại xưởng trên trong 6 tháng qua. Các chuyên gia CSIS nhận ra phần mũi tàu rất lớn và phần thân rộng đến 41m. Những hoạt động trên có thể là khởi đầu của quá trình phát triển tàu sân bay nặng 80.000-85.0000 tấn. Giới chuyên gia dù cho rằng rất khó để chắc chắn, song quy mô và kích cỡ của tàu này chỉ ra rằng đây chính là hàng không mẫu hạm mới mà Bắc Kinh gọi là Type 002.

Trung Quốc hiện có một tàu sân bay đang hoạt động là Liêu Ninh, với lượng giãn nước 66.000 tấn. Tàu này được chế tạo từ thời Liên Xô cũ và Trung Quốc mua lại từ Ukraine để “tân trang”. Dựa trên thiết kế của Liêu Ninh, Trung Quốc sau đó cho ra đời chiếc Type 001a, tàu sân bay nội địa đầu tiên của nước này và được hạ thủy vào năm 2017. Type 001a đang trong quá trình thử nghiệm trên biển. Hai tàu sân bay này có kích thước khá nhỏ, chỉ chở được 25 máy bay, chưa bằng phân nửa số lượng máy bay mà các hàng không mẫu hạm Mỹ có thể “cõng”. Đặc điểm này không chỉ hạn chế loại chiến đấu cơ có thể cất cánh mà còn cả số lượng vũ khí cũng như nhiên liệu mang theo. Đồn đoán quân đội Trung Quốc phát triển tàu sân bay thứ ba hiện đại hơn đã rộ lên trong hơn một năm qua. Đến tháng 11-2018, hãng tin Tân Hoa xã của Trung Quốc lần đầu tiên úp mở về con tàu này.

Bộ Quốc phòng Mỹ dự đoán tàu sân bay mới của Trung Quốc sẽ hoàn thành vào năm 2022. Còn theo đánh giá của giới phân tích, trong khi hai tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc là những biến thể dựa trên thiết kế của tàu sân bay thời Liên Xô cũ, thì chiếc Type 002 sẽ có nhiều điểm chung với các tàu sân bay hiện đại của Mỹ. Sam Roggeveen, Giám đốc Chương trình An ninh Quốc tế (Úc), nhận định hai tàu sân bay trước đây của Trung Quốc đều có đường cất cánh kiểu nhảy cầu, cho phép máy bay cất cánh mà không cần hỗ trợ kỹ thuật. Trong khi đó, chiếc mới nhiều khả năng sẽ trang bị hệ thống phóng tiên tiến hơn. Điều này giúp phóng được nhiều chiến đấu cơ nặng hơn, tức tàu sân bay cũng sẽ trở nên uy lực hơn. Type 002 được cho là nhỏ hơn các tàu sân bay nặng 100.000 tấn của Mỹ, nhưng lớn hơn hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle có độ giãn nước 42.500 tấn của Pháp.

Trong báo cáo thường niên về tiến trình hiện đại hóa của quân đội Trung Quốc phát hành hồi tuần rồi, Lầu Năm Góc cũng cho rằng tàu sân bay thứ ba của Bắc Kinh sẽ lớn hơn 2 chiếc đầu tiên và có thể được trang bị máy phóng để tiêm kích cất cánh nhanh hơn. Giới quân sự và chuyên gia phân tích an ninh của cả châu Á và phương Tây tin rằng tàu sân bay lớn và hiện đại này của Trung Quốc có khả năng dẫn đầu chiến dịch tác chiến tầm xa. Ian Storey, nhà phân tích an ninh khu vực tại Singapore, đánh giá tàu sân bay mới của Trung Quốc sẽ vượt trội hơn bất kỳ tàu chiến nào của các nước châu Á khác, kể cả Ấn Độ và Nhật Bản - điều này như là chỉ dấu nữa chứng tỏ Trung Quốc đã vươn lên thành cường quốc hải quân đứng đầu khu vực. Đây cũng là nỗ lực mới của Bắc Kinh nhằm thách thức vị thế siêu cường chiến lược suốt nhiều thập niên qua của Mỹ tại Đông Á.

Truyền thông Trung Quốc dẫn lời các chuyên gia cho rằng nước này cần ít nhất 6 hàng không mẫu hạm, còn Mỹ hiện có 11 tàu sân bay.

THANH BÌNH (Theo Reuters, CNN)