Quá trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM), huyện Vĩnh Thạnh xác định khai thác tối đa các nguồn lực sẵn có và tranh thủ sự đồng thuận từ người dân địa phương. Nhờ đó, 2 năm qua, bộ mặt nông thôn Vĩnh Thạnh ngày càng khởi sắc, kinh tế chuyển dịch đúng hướng, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện. Tuy nhiên, để hoàn thiện Bộ tiêu chí TP Cần Thơ về XDNTM, Vĩnh Thạnh gặp phải không ít khó khăn, cản ngại, nhất là vốn đầu tư.

* Tập trung hoàn thành các tiêu chí

Sau 2 năm triển khai XDNTM, kết cấu hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Vĩnh Thạnh ngày càng hoàn thiện.

Về kết quả thực hiện 20 tiêu chí theo Bộ Tiêu chí TP Cần Thơ về XDNTM, ông Trần Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: "Sau khi quy hoạch và đề án XDNTM được huyện phê duyệt, Ban quản lý XDNTM cấp xã được cung cấp đầy đủ các tài liệu hướng dẫn (sổ tay nông thôn mới, các văn bản có liên quan…) làm cơ sở triển khai và đánh giá thực trạng 20 tiêu chí theo Bộ Tiêu chí TP Cần Thơ về XDNTM. Song song đó, nhờ thực hiện các chương trình lồng ghép như khuyến nông, khuyến ngư; chương trình nước sạch nông thôn; thủy lợi, giao thông nông thôn... đã góp phần đẩy nhanh việc thực hiện các tiêu chí nông thôn mới".

Theo Ban Chỉ đạo Chương trình XDNTM huyện Vĩnh Thạnh, tiêu chí giao thông (tiêu chí số 2) và thủy lợi (tiêu chí số 3) không những có vai trò quan trọng trong việc phát triển sản xuất nông nghiệp mà còn làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Do vậy, các xã tập trung nạo vét các tuyến kinh kết hợp với làm giao thông nông thôn, từng bước khép kín hệ thống đê bao, phục vụ vận chuyển hàng hóa và chủ động trong sản xuất. Ông Trần Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND xã Thạnh Lợi, cho biết: "Hệ thống kênh rạch của xã khá chằng chịt, hằng năm, huyện đầu tư kinh phí nạo vét các tuyến lớn, còn các tuyến nhỏ thì huy động nhân dân cùng tham gia làm thủy lợi nội đồng. Với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm", năm qua, Thạnh Lợi tiến hành nạo vét 4 tuyến đê bao, chiều dài 15,2 km với tổng kinh phí 165 triệu đồng hoàn toàn do dân đóng góp. Ngoài ra người dân ấp B2, C2 còn góp 800 triệu đồng để làm bờ kè tuyến kinh dân cư tập trung dài 1 km…".

Ở tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất (tiêu chí số 13), hội tụ những điều kiện để phát triển sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cây lúa, Vĩnh Thạnh tập trung nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo thông qua phát triển mô hình "Cánh đồng lớn" (CĐL). Ông Đoàn Đức Trường, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: "Gắn XDNTM với tiêu chí tổ chức lại sản xuất bằng việc nhân rộng mô hình CĐL, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người trồng lúa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Tham gia mô hình này nhận thức và hành vi sản xuất của nông dân có nhiều thay đổi tích cực, thói quen sản xuất nhỏ theo kinh nghiệm cũ không còn phù hợp được thay thế bằng sản xuất quy mô lớn, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật mới, vừa tiết kiệm được chi phí sản xuất, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn". Theo tính toán sơ bộ, năng suất lúa trong CĐL tăng từ 4,6-7,46%, lợi nhuận tăng 28,38%, giảm chi phí sản xuất từ 600.000 đồng-2 triệu đồng/ha so với sản xuất ngoài mô hình. Ngành nông nghiệp huyện Vĩnh Thạnh nhận định, nếu mô hình CĐL được thực hiện một cách bài bản, đúng quy trình, thu nhập người dân được cải thiện thì việc huy động nhân dân đóng góp XDNTM không còn là vấn đề nan giải.

Năm 2012, ngành điện huyện Vĩnh Thạnh triển khai thi công xây dựng lưới điện trung - hạ áp với tổng chiều dài 9,34km, kinh phí đầu tư hơn 2,3 tỉ đồng. Kết quả này, nâng số xã đạt tiêu chí về điện (tiêu chí số 4) lên 7/9 xã với 25.711/25.838 hộ sử dụng điện. Thực hiện tiêu chí nhà ở dân cư (tiêu chí số 9), Vĩnh Thạnh triển khai xây dựng mới 20 căn nhà tình nghĩa, sửa chữa 9 căn và xây dựng hoàn thành 500 căn nhà đại đoàn kết với tổng kinh phí hơn 17,161 tỉ đồng. Đến nay, Vĩnh Thạnh có 1/9 xã đạt chuẩn tiêu chí chợ (tiêu chí số 7), 7/9 xã đạt chuẩn tiêu chí hộ nghèo (tiêu chí số 11), 2/9 xã đạt chuẩn tiêu chí cơ cấu lao động (tiêu chí số 12)…

*Linh hoạt theo tình hình mới

Thực tế cho thấy, công cuộc XDNTM ở huyện Vĩnh Thạnh đang đi đúng hướng và mang lại những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, do tác động của những yếu tố chủ quan lẫn khách quan đã ảnh hưởng đến định hướng chung, làm trì hoãn tiến độ XDNTM trên địa bàn huyện. Bộ tiêu chí TP Cần Thơ về XDNTM là căn cứ chỉ đạo, đánh giá kết quả thực hiện XDNTM của các xã. Tuy nhiên, đến nay tiến độ hoàn thành các tiêu chí của các xã còn chậm. Qua khảo sát, đánh giá thực trạng XDNTM, Vĩnh Thạnh có 4 xã đạt từ 5-9 tiêu chí (Thạnh Quới, Thạnh Tiến, Thạnh Lộc và Vĩnh Bình); 4 xã đạt từ 10-12 tiêu chí (Thạnh Lợi, Vĩnh Trinh, Thạnh An và Thạnh Mỹ) và 1 xã đạt từ 13-20 tiêu chí (Thạnh Thắng).

Theo phản ánh của các xã, vốn là "nút thắt" lớn nhất trong XDNTM hiện nay. Bởi nhu cầu vốn xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ XDNTM từ ngân sách còn hạn chế trong khi đời sống nhân dân còn gặp khó khăn nên huy động sức dân không hề đơn giản. Trước tình hình này, nhiều xã XDNTM ở Vĩnh Thạnh cho biết chỉ tập trung hoàn thành các tiêu chí ít tốn kinh phí. Các công trình xây dựng phải trên cơ sở chỉnh trang, nâng cấp để giảm thiểu nguồn lực trong điều kiện kinh tế còn khó khăn. "Đội ngũ cán bộ xã, ấp chưa có kinh nghiệm nên công tác XDNTM còn gặp khó khăn, nhất là trong công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện... Do đó, huyện cần phối hợp với thành phố thường xuyên mở các lớp tập huấn để đào tạo nhân lực nguồn phục vụ XDNTM tại địa phương"-ông Trần Mạnh Hùng, Chủ tịch xã Thạnh Lợi đề xuất.

Đối với việc tổ chức lại sản xuất, đặc biệt là việc nhân rộng mô hình CĐL, được Vĩnh Thạnh coi là khâu đột phá, là "đòn bẩy" hoàn thành các tiêu chí khác trong XDNTM. Chính vì vậy, huyện xác định tiếp tục đầu tư hoàn thiện hệ thống thủy lợi theo hướng kết hợp giao thông nông thôn làm tiền đề cho việc cơ giới hóa trong các khâu sản xuất. Ông Trương Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Thạnh An, cho rằng: Mô hình CĐL là hướng đi đúng đắn trong việc định hướng nông dân làm quen với công tác giống, tiến tới xã hội hóa công tác nhân giống lúa, từng bước nâng cao phẩm chất, giá trị hạt gạo. Muốn vậy, thành phố cần có chính sách đầu tư lò sấy, kho bãi tại vùng nguyên liệu để khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào CĐL. Khi có sự tham gia của doanh nghiệp thì công sức, chi phí sản xuất giảm đi đáng kể và hiệu quả sản xuất sẽ tăng lên rõ rệt.

Về công tác chỉ đạo XDNTM trong năm 2013 và những năm tiếp theo, ông Trần Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, nhấn mạnh: Chính phủ ra quyết định sửa đổi 5 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới góp phần làm giảm áp lực cho các xã trong việc hoàn thành các tiêu chí. Vấn đề còn lại là các xã phải đề ra kế họach, lộ trình sát hợp với tình hình mới. Ban quản lý xã cần tập trung hoàn thành các tiêu chí trong phạm vi có thể; các tiêu chí cần huy động vốn thì thực hiện phân kỳ theo đề án đã được phê duyệt. Huyện sẽ tiếp tục chỉ đạo chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, trong đó đặc biệt ưu tiên phát triển mô hình CĐL nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập, cải thiện đời sống người dân nông thôn. Ngành chức năng từ cấp huyện đến xã phối hợp chặt chẽ, tranh thủ mọi nguồn lực, đặc biệt là sự đóng góp của người dân. Có như vậy người dân mới thấy được vai trò chủ thể của mình và công cuộc XDNTM mới đạt được kết quả như mong muốn.

Bài, ảnh: MỸ THANH