Trong phát động phong trào thi đua yêu nước toàn quốc giai đoạn 2021-2025 tại Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ X (ngày 10-12-2020), có nội dung được nhấn mạnh là thi đua xây dựng và phát triển văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; tiếp tục đẩy mạnh Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Cụ thể hóa phát động đó, ngành Văn hóa TP Cần Thơ đã đẩy mạnh thi đua sáng tạo các mô hình, sự kiện văn hóa gắn liền với đời sống văn hóa cơ sở, đồng thời phát huy văn hóa truyền thống.

Tuyến đường kinh Ngang, ấp 7, xã Vĩnh Thuận Đông nhiều lần đạt giải cao Cuộc thi “Mô hình có cảnh quan, môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp”. Ảnh: HỒNG NHUNG

Xây dựng và nhân rộng nhiều mô hình văn hóa cơ sở

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” chính thức được Chính phủ phát động thực hiện từ năm 2000. Trong 25 năm qua, nhất là giai đoạn triển khai phong trào thi đua yêu nước 2021-2025, với vai trò là cơ quan thường trực phong trào, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) TP Cần Thơ mới (gồm TP Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng trước hợp nhất) đã bám sát cơ sở, kịp thời khuyến khích và nhân rộng các mô hình được hình thành từ thực tiễn. Từ đó, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh đô thị và nông thôn mới.

Cụ thể như cùng với quá trình đô thị hóa và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố, các mô hình xuất phát từ thực tiễn được hình thành và nhân rộng như “Đường hoa, nhà sạch”, “Tuyến đường sáng  - xanh - sạch - đẹp - an toàn”, “Tuyến đường văn minh đô thị”, “Mỗi xã, thị trấn xây dựng tuyến đường đẹp gắn với bảo vệ môi trường”, “Phường, thị trấn sạch rác”, “Đèn trước ngõ, mõ trong nhà”... Đến nay, hầu hết các ấp, khu vực trên địa bàn thành phố đều tổ chức xây dựng tuyến đường đẹp tiêu biểu tại địa phương, vận động nhân dân tham gia trồng cây xanh và hoa trước nhà, ra quân tổng vệ sinh môi trường hằng tuần, đóng góp xã hội hóa lắp đèn chiếu sáng... góp phần tạo mỹ quan chung cho thành phố, làm thay đổi diện mạo thành thị và nông thôn.

Các địa phương cũng kịp thời tổ chức rút kinh nghiệm xây dựng mô hình, khen thưởng các điển hình trong thực hiện mô hình bằng nhiều hình thức. Ví dụ như tại TP Cần Thơ trước hợp nhất, Liên hoan các mô hình văn hóa tiêu biểu cấp thành phố được tổ chức 2 năm 1 lần, từ năm 2016, thực sự tạo động lực trong xây dựng đời sống văn hóa. Bởi vì để tuyển chọn mô hình dự liên hoan cấp thành phố, từng xã, phường, địa phương cũng tổ chức liên hoan, từ đó kịp thời biểu dương và khen thưởng từ cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng phong trào theo hướng đi vào chiều sâu, thiết thực. Hay tại Hậu Giang trước hợp nhất, Cuộc thi “Mô hình có cảnh quan, môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp” được phát động lần đầu vào năm 2007 và theo thời gian có đối tượng dự thi mở rộng: hộ gia đình, tổ nhân dân tự quản kiểu mẫu, tuyến đường, tuyến phố văn minh đô thị…

Phong trào còn lan tỏa đến từng cá nhân, hộ gia đình và tạo thành những cộng đồng gắn kết trong xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh qua công tác xây dựng, nâng chất danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Người tốt việc tốt”, “Ấp, khu vực văn hóa”, “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa”, “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, “Phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị” cùng các mô hình “Ông bà mẫu mực, con cháu hiếu thảo”, “Nhà trọ văn minh”, CLB “Gia đình văn hóa”, “Tổ nhân dân tự quản kiểu mẫu”, “Liên tuyến dân cư thi đua yêu nước kiểu mẫu”, “Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã, phường, thị trấn hoạt động hiệu quả”... Các mô hình, danh hiệu đã góp phần nâng cao đời sống vật chất và văn hóa tinh thần đến mỗi người dân, từ đó tạo sự lan tỏa sâu rộng và nền tảng phát triển bền vững cho phong trào.

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác thi đua do Bộ VHTT&DL phát động năm 2025 là “Tập trung ưu tiên xây dựng văn hóa trong từng gia đình, cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; xây dựng và tổ chức thực hiện hiệu quả các hương ước, quy ước, đề cao vai trò chủ thể của nhân dân, do nhân dân đề xuất, nhân dân tự giác thực hiện”, Sở VHTT&DL TP Cần Thơ đã tham mưu UBND thành phố quy định chi tiết khung tiêu chuẩn và cách thức đánh giá bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Ấp, khu vực văn hóa”, “Xã, phường thị trấn tiêu biểu”; xây dựng người Cần Thơ “Trí tuệ - Năng động - Nhân ái - Hào hiệp - Thanh lịch” đáp ứng yêu cầu công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa TP Cần Thơ đến năm 2030; kiểm tra tình hình xây dựng “Phường, thị trấn đô thị văn minh” để có định hướng phát triển bền vững phong trào...

Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ do TP Cần Thơ tổ chức. Ảnh: DUY KHÔI

Tổ chức lễ hội, sự kiện từ tài nguyên văn hóa

Một điểm nổi bật của ngành Văn hóa TP Cần Thơ thời gian qua là đã cùng các cơ quan, đơn vị, địa phương tham mưu, phối hợp tổ chức nhiều sự kiện, lễ hội với quy mô lớn, qua đó giới thiệu chiều sâu văn hóa, đời sống lao động sản xuất, sản vật và hình ảnh, con người nơi đây đến với bạn bè trong nước và quốc tế.

Trong đó, tại TP Cần Thơ trước hợp nhất nổi bật có Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ được tổ chức thường niên vào dịp Giỗ Tổ Hùng Vương, đến năm 2025 là lần thứ 12. Qua mỗi lần tổ chức, lễ hội được nâng cấp về quy mô, hiện nay thu hút từ 200-300 gian hàng mỗi lần tổ chức, cùng sự tham gia của đông đảo nghệ nhân làm bánh dân gian đến trình diễn, giao lưu, giới thiệu văn hóa ẩm thực truyền thống, qua đó tạo thương hiệu cho bánh dân gian, tạo điểm nhấn cho hoạt động du lịch địa phương. Bên cạnh đó, còn có Ngày hội Du lịch - Đêm hoa đăng Ninh Kiều, Ngày hội Vườn cây Tân Lộc, Ngày hội Du lịch sinh thái Phong Điền, Ngày hội Du lịch Văn hóa Chợ nổi Cái Răng... là những nền tảng để thành phố chuẩn bị vươn đến những sự kiện quy mô hơn, đơn cử như Lễ hội sông nước.

Còn tại Sóc Trăng trước hợp nhất, Lễ hội Ok Om Bok - Ðua ghe Ngo tỉnh Sóc Trăng được tổ chức ở quy mô khu vực ĐBSCL, đến năm 2024 là lần thứ 6. Lễ hội là sự kiện kết hợp Lễ Cúng Trăng của đồng bào Khmer cùng các hoạt động văn hóa truyền thống và Lễ hội Đua ghe Ngo - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; đồng thời đã được Tổ chức Guinness Việt Nam xác lập kỷ lục là Lễ hội Ok-Om-Bok - Đua ghe ngo có số lượng ghe ngo và vận động viên tham gia nhiều nhất Việt Nam vào năm 2022. Tại địa phương, còn có nhiều di sản văn hóa phi vật thể được phát huy như Lễ hội Chrôi Rum Chếk (Lễ hội Phước Biển), Lễ hội Thắk Côn (Lễ hội Cúng dừa)... và tổ chức thực hành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật Rô băm và Lễ hội Nghinh Ông…

Tại Hậu Giang (cũ), nhằm tôn vinh cây lúa và người trồng lúa, Festival lúa gạo Việt Nam được tỉnh tổ chức năm 2009. Đến năm 2023, Hậu Giang tiếp tục đăng cai và nâng tầm thành Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo của Việt Nam. Ngành Văn hóa địa phương còn sáng tạo và năng động với việc tổ chức Hội thi ẩm thực “Hương sắc Hậu Giang” trong khuôn khổ Hội nghị Xúc tiến đầu tư tỉnh Hậu Giang năm 2022. Tại sự kiện, các đội thi chế biến, trang trí hơn 200 món ăn từ khóm và cá thác lác, xác lập Kỷ lục Việt Nam. Đến năm 2024, hội thi được tổ chức lần thứ hai trong khuôn khổ giải Marathon Quốc tế “Vietcombank Mekong Delta” tỉnh Hậu Giang lần thứ V, nhằm khai thác thế mạnh văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch, quảng bá đất và người Hậu Giang.

***

Cùng với các cấp ủy đảng, chính quyền và đông đảo nhân dân, ngành Văn hóa TP Cần Thơ thời gian qua đã triển khai sâu rộng phong trào thi đua yêu nước, tạo nền tảng để bứt phá sau khi hợp nhất 3 địa phương, vươn đến vị thế trung tâm văn hóa của ĐBSCL.

P.V