Giới đầu tư đang chờ đợi kết quả cuộc điện đàm ngày 19-9 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong đó nhiều người kỳ vọng 2 bên sớm đạt tiếng nói chung về thương mại thông qua việc hoàn tất thỏa thuận khung liên quan nền tảng xã hội TikTok.

Phái đoàn đàm phán thương mại Mỹ và Trung Quốc tại Madrid hôm 14-9. Ảnh: Xinhua

Ngày 17-9, Tổng thống Trump lần thứ 4 sử dụng quyền hành pháp để tạm hoãn thực thi đạo luật do người tiền nhiệm Joe Biden ký hồi tháng 4-2024, vốn yêu cầu tập đoàn Trung Quốc ByteDance thoái vốn khỏi hoạt động kinh doanh của ứng dụng TikTok tại Mỹ trong 270 ngày vì lý do an ninh quốc gia.

Trước đó, phái đoàn Mỹ và Trung Quốc đã tiến hành đàm phán ở Madrid (Tây Ban Nha) liên quan đến quan hệ thương mại và sở hữu vốn tại TikTok. Trong một tiết lộ, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết quan chức 2 nước sau các cuộc đàm phán đã ký thỏa thuận khung chuyển quyền kiểm soát 80% hoạt động kinh doanh ứng dụng video ngắn nói trên tại xứ cờ hoa cho nhóm nhà đầu tư Mỹ bao gồm Oracle, Silver Lake và Andreessen Horowitz.

Trong bài xã luận trên phương tiện truyền thông nhà nước, Trung Quốc cho biết 2 bên đã đạt đồng thuận dựa trên các nguyên tắc “tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi”. Với việc tất cả đều được lợi ích, Bắc Kinh nói thêm họ sẽ xem xét việc xuất khẩu công nghệ và cấp phép sở hữu trí tuệ của TikTok.

Theo kênh CNBC, thỏa thuận khung nói trên dự kiến hoàn tất trong vòng 30 đến 45 ngày. Trong cuộc điện đàm tới đây, Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập sẽ tiếp tục thảo luận thêm về chi tiết các điều khoản và nhiều người kỳ vọng thỏa thuận chính thức sẽ sớm được công bố sau đó.

Hồi đầu năm, Mỹ và Trung Quốc vốn đã hoàn thiện thỏa thuận sơ bộ tương tự, theo đó TikTok được tách riêng thành công ty mới có trụ sở tại Mỹ với đa số cổ phần do nhà đầu tư nước này nắm giữ. Kế hoạch này nhận được sự đồng thuận từ ByteDance, các nhà đầu tư và chính quyền Tổng thống Trump với kỳ vọng xoa dịu lo ngại Trung Quốc kiểm soát dữ liệu người dùng Mỹ.

Tuy nhiên, bước ngoặt lớn xảy ra vào tháng 4 khi Nhà Trắng tuyên bố áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu và sau đó là thuế đối ứng với những nước có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ. Theo đó, Trung Quốc chịu mức thuế 34% và Bắc Kinh đã đáp trả bằng mức thuế tương tự 34% với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ. Diễn biến trên đồng thời khiến Trung Quốc suy nghĩ lại về thỏa thuận TikTok. Một nguồn tin tiết lộ ByteDance đã liên hệ Nhà Trắng thời điểm đó, cho biết Trung Quốc sẽ không duyệt thỏa thuận nếu không có thương lượng riêng về thương mại và thuế quan.

Dựa vào điều này, giới quan sát tin rằng việc đạt được tiếng nói chung về tương lai của ứng dụng mạng xã hội có 170 triệu người dùng tại Mỹ hiện nay có thể là chìa khóa thúc đẩy các vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung trong những tháng tới. Trả lời phỏng vấn trên CNBC, Bộ trưởng Bessent cũng đặt ra kỳ vọng tương tự với niềm tin 2 bên sớm đạt được một thỏa thuận khi mức thuế đối ứng dự kiến có hiệu lực vào tháng 11.

Phát biểu trên được đưa ra trong bối cảnh tiến trình thương lượng liên tục có nhiều diễn biến khó lường. Hồi đầu tuần, Trung Quốc cáo buộc Mỹ “đơn phương bắt nạt” sau khi Washington kêu gọi các đồng minh trong Nhóm 7 nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới (G7) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) áp thuế từ 50% đến 100% lên Trung Quốc vì nước này mua dầu của Nga.

Trong bài đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Trump coi việc áp thuế trừng phạt Trung Quốc như một phần của chiến lược chung nhằm chấm dứt cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Động thái này được đưa trong bối cảnh hai bờ Đại Tây Dương đang nỗ lực phối hợp nhằm tăng cường sức ép kinh tế lên Điện Kremlin và buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin phải ngồi vào bàn đàm phán.

Trước đó, các nước Liên minh châu Âu (EU) bày tỏ sự sẵn sàng đẩy nhanh tiến trình loại bỏ nhiên liệu hóa thạch từ Nga. Nhưng với tình trạng kinh tế trì trệ trong khối và căng thẳng thương mại ở nước ngoài, giới quan sát cho biết Brussels khó có đủ cứng rắn để thực hiện một chính sách quyết liệt với nhiều khả năng gây hại cho nền kinh tế châu Âu như vậy.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)