Người cô đơn và cô lập xã hội không chỉ dễ tổn thương cảm xúc mà còn dễ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, tiểu đường tuýp 2 và thậm chí chết sớm, theo nghiên cứu mới của các nhà khoa học Anh.

Cô đơn từ lâu được cho có liên quan đến tình trạng sức khỏe kém nhưng mối liên hệ này mãi đến gần đây mới được làm rõ. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Cambridge đã phân tích dữ liệu sức khỏe của hơn 42.000 người trưởng thành để tìm hiểu sự khác biệt về nồng độ prôtêin trong máu của những người cô đơn và người không cô đơn.

Sau khi xem xét các yếu tố như tuổi tác, giới tính, thu nhập, trình độ học vấn, thói quen hút thuốc, uống rượu và chỉ số khối cơ thể, nhóm nghiên cứu phát hiện 175 prôtêin có liên quan đến sự cô lập xã hội và 26 prôtêin liên quan đến cô đơn. Trong đó, nhiều prôtêin liên quan đến mất kết nối với xã hội thuộc một phần của phản ứng miễn dịch. Một số prôtêin thì liên quan đến hoạt động kháng virus, dấu hiệu sưng viêm và hệ thống bổ thể - một nhánh phản ứng nhanh của hệ miễn dịch.

Ảnh: earth.com

Nhóm nghiên cứu xem xét dữ liệu sức khỏe của những người tham gia trong thời gian trung bình 14 năm và phát hiện khoảng 90% các prôtêin này có liên quan đến nguy cơ tử vong. Ngoài ra, hơn một nửa số prôtêin có dính líu đến bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2 hoặc đột quỵ.

Nghiên cứu nhận thấy có 5 loại prôtêin mà nồng độ của chúng bị chi phối trực tiếp bởi sự cô đơn và cũng liên quan đến các vấn đề sức khỏe. Các prôtêin này, gồm ADM, ASGR1, GFRA1, FABP4 và TNFRSF10A, đều liên quan đến nhiều chỉ dấu sưng viêm và chuyển hóa.

Trong đó, prôtêin ADM là một chỉ dấu nhất quán giữa cô đơn và nguy cơ mắc bệnh. Nồng độ ADM cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và tử vong ở những người tham gia nghiên cứu.

Nghiên cứu mới cũng chỉ ra cô đơn có thể làm tăng nồng độ ASGR1, prôtêin có liên quan đến lượng cholesterol và bệnh tim. Ở người, một thay đổi di truyền vô hiệu hóa ASGR1 sẽ giúp giảm một số loại cholesterol và hạ thấp nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.

Cô đơn không chỉ là vấn đề của cá nhân. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định kết nối xã hội là ưu tiên của y tế cộng đồng toàn cầu. Tháng 6-2025, Ủy ban Kết nối Xã hội, được WHO thành lập tháng 11-2023 nhằm giảm thiểu tình trạng cô lập xã hội, đã công bố một báo cáo mang tính bước ngoặt, nêu chi tiết những tác động của tình trạng này đối với sức khỏe.

Ước tính 16% dân số thế giới đã trải qua cảm giác cô đơn trong giai đoạn 2014-2023. Cô đơn ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và giới tính, nhưng phổ biến nhất là thanh thiếu niên (từ 13-17 tuổi) và thanh niên (18-29 tuổi). Trên toàn cầu, 1/3 số người cao tuổi sống trong tình trạng cô lập xã hội.

THANH BÌNH (Theo Earth)