Mối quan hệ ngày càng căng thẳng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ lại tiếp tục “lao dốc” khi cả hai bất ngờ thông báo hủy bỏ hầu hết thủ tục cấp thị thực cho nhau, tạo ra sự hỗn loạn trong du khách và phơi bày sự rạn nứt đang mở rộng giữa cặp đối tác trọng yếu này trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

 Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ  Recep Tayyip Erdogan (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump  tại New York  hồi tháng 9-2017. Ảnh: AFP

Đại sứ quán Mỹ ở Thủ đô Ankara hôm 8-10 thông báo: “Những sự kiện gần đây đã buộc Chính phủ Mỹ đánh giá lại cam kết của Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đối với an ninh của phái bộ và nhân viên ngoại giao Mỹ. Để giảm thiểu số lượng khách tới đại sứ quán và các tòa lãnh sự trong thời gian đánh giá, chúng tôi đã ngừng toàn bộ các dịch vụ cấp thị thực không nhập cư tại tất cả các cơ sở ngoại giao Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ và quyết định này có hiệu lực ngay lập tức”.

Theo quy định của chính quyền Mỹ, thị thực không nhập cư được cấp cho những người tới Mỹ với mục đích du lịch, khám chữa bệnh, kinh doanh cũng như làm việc và học tập trong khoảng thời gian xác định. Trong khi đó, hộ chiếu nhập cư được cấp cho những đối tượng xin thường trú và xin quốc tịch Mỹ.

Quyết định chóng vánh trên của Washington được cho nhằm trả đũa việc Ankara bắt giữ một nhân viên ngoại giao Mỹ vì nghi ngờ người này dính líu đến giáo sĩ Thổ Nhĩ Kỳ Fethullah Gulen đang sống lưu vong tại Mỹ.

Hồi tuần trước, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ Metin Topuz với cáo buộc nhà ngoại giao này phạm tội gián điệp và có liên quan tới vị giáo sĩ được cho đứng sau cuộc đảo chính bất thành hồi năm ngoái. Đại sứ quán Mỹ sau đó lên án hành động này của Thổ Nhĩ Kỳ là vô căn cứ và làm tổn hại mối quan hệ đồng minh trong NATO. 

Ngay sau thông báo “cấm vận thị thực” từ phía Mỹ, đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ ở Washington đã đáp trả một tuyên bố có nội dung tương tự, trong đó nói rằng Ankara sẽ “đánh giá lại cam kết của Chính phủ Mỹ đối với vấn đề an ninh của nhân viên và phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ”, đồng thời ngừng tất cả dịch vụ thị thực đối với công dân Mỹ tại các phái đoàn ngoại giao và tòa lãnh sự của nước này tại Mỹ. Theo đó, biện pháp ngừng cấp thị thực của phía Thổ Nhĩ Kỳ sẽ áp dụng cho thị thực điện tử, thị thực cấp tại biên giới và thị thực trong hộ chiếu.

Theo hãng tin Reuters, động thái “ăn miếng trả miếng” nói trên cho thấy liên minh Mỹ-Thổ (được ràng buộc bằng quan hệ quân sự, tình báo và thương mại) đã bị suy yếu ra sao trong những tháng gần đây. Tình trạng căng thẳng được cho xuất phát từ một loạt những bất đồng sâu sắc giữa hai nước xung quanh việc Mỹ hậu thuẫn cho phiến quân người Kurd trong cuộc xung đột tại Syria, cũng như về số phận của giáo sĩ Gulen.

NG. CÁT (Theo Reuters, BBC, Washington Post)