Tướng Petraeus (phải) chuyển giao quyền chỉ huy ở Iraq cho Trung tướng Odierno hôm 16-9. Ảnh: Reuters

Hôm qua 16-9, Trung tướng Raymond Odierno đã chính thức đảm nhận vai trò chỉ huy các lực lượng Mỹ ở Iraq, thay Tướng David Petraeus được thăng chức lên làm Tư lệnh Bộ chỉ huy trung tâm (CENTCOM), cơ quan phụ trách cả khu vực Trung Đông và Afghanistan. Phát biểu trong buổi lễ chuyển giao quyền lực, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates nói rằng nhiệm vụ của ông Odierno là gìn giữ và phát huy những thành tựu đã đạt được dưới thời Tướng Petraeus. Theo các nhà phân tích, ông Odierno sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khi thực thi sứ mệnh của mình.

An ninh. Tình trạng bạo lực ở Iraq đã giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm qua, nhưng những bất ổn về chính trị và an ninh có thể làm máu đổ trở lại bất cứ lúc nào. Các nguy cơ đó tiềm ẩn trong cuộc bầu cử địa phương, dự kiến được tổ chức vào cuối năm 2008 hoặc đầu 2009. Tình trạng căng thẳng cũng đang dồn nén giữa người A-rập và người Kurd xung quanh cuộc tranh chấp thành phố Kirkuk giàu dầu mỏ ở miền Bắc. Bên cạnh đó, lực lượng chống đối người Sunni tuy đã bị suy yếu đáng kể, nhưng vẫn còn đủ khả năng thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn, đặc biệt là ở các tỉnh phía Bắc như Diyala, Salahuddin và Nineveh. Ngày 15-9, khi ông Gates vừa đặt chân tới Iraq, lực lượng này đã “chào đón” bằng 3 vụ đánh bom liên tiếp ở Diyala và Baghdad làm ít nhất 35 người chết và hơn 70 người bị thương.

Mỹ rút bớt quân về nước. Quân số Mỹ có thể giảm đáng kể dưới thời của Tướng Odierno khi Lầu Năm Góc dự định rút 8.000 quân vào tháng 2-2009, chỉ để lại 138.000 binh sĩ. Ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ Barack Obama cam kết sẽ rút quân đội Mỹ khỏi Iraq trong vòng 16 tháng nếu chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11 tới. Ứng viên của đảng Cộng hòa John McCain có phần thận trọng hơn khi cho rằng việc rút quân sẽ dựa vào thực tế chiến trường. Tuy nhiên, bất kỳ ai giành thắng lợi, số quân Mỹ ở Iraq cũng sẽ giảm và ông Odierno sẽ phải đảm bảo việc chuyển giao quyền kiểm soát an ninh cho các lực lượng Iraq mà không gây ra khoảng trống nào. Đến nay Mỹ đã chuyển giao quyền kiểm soát an ninh cho các lực lượng Iraq ở 11/18 tỉnh.

Quan hệ giữa Mỹ và Iraq. Ông Odierno sẽ làm việc trong môi trường chính trị rất khác so với thời Tướng Petraeus. Chính quyền Iraq hiện rất tự tin vào lực lượng an ninh của họ. Thế nên Baghdad buộc Washington phải nhượng bộ nhiều điểm trong thỏa thuận an ninh mới, mà cụ thể là việc Thủ tướng Nouri al Maliki nhất định đòi Washington đưa ra thời gian biểu cho việc rút quân khỏi Iraq.

Tái thiết. Iraq đang gặp nhiều khó khăn vì thiếu các dịch vụ. Kết cấu hạ tầng bị phá hủy sau nhiều thập niên bỏ phế, chiến tranh và cấm vận của Liên Hiệp Quốc. Tình trạng bất ổn và tham nhũng cũng đang cản trở tiến trình tái thiết. Công việc cần kíp hiện giờ là thúc đẩy sản xuất điện, nước sạch, xử lý chất thải và xây dựng đường sá. Iraq cũng cần tạo nhiều việc làm, giảm thiểu sự bất mãn trong giới thanh niên để ngăn không cho họ gia nhập các nhóm nổi dậy.

N.MINH (Theo Reuters, AP, AFP)