Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố “Chương trình nghị sự chiến lược EU - Ấn Độ mới” nhằm nâng tầm quan hệ song phương với New Delhi và kéo quốc gia Nam Á này ra khỏi quỹ đạo ảnh hưởng của Nga. Đây được coi là dấu mốc quan trọng trong tiến trình hợp tác giữa 2 bên, mở ra cơ hội phát triển giữa lúc tình hình quốc tế nhiều biến động.

Sáng kiến, do Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen công bố trong Định hướng chính trị giai đoạn 2024-2029, nhằm làm sâu sắc hơn, mở rộng hơn và điều phối tốt hơn hợp tác song phương, hướng tới thúc đẩy thịnh vượng và an ninh chung, đồng thời cùng nhau đối phó với những thách thức toàn cầu.

Bà von der Leyen nhấn mạnh: “Đây là thời điểm để tập trung vào những đối tác tin cậy, tăng cường quan hệ đối tác dựa trên lợi ích chung và các giá trị chung. Với chiến lược EU - Ấn Độ mới, chúng tôi sẽ đưa mối quan hệ giữa 2 bên lên tầm cao mới”. Bà von der Leyen khẳng định, châu Âu là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ và cam kết hoàn tất Hiệp định Thương mại Tự do với nước này vào cuối năm nay.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen (trái) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong cuộc gặp hồi tháng 2. Ảnh: AFP

Sáng kiến xác định 5 lĩnh vực hợp tác ưu tiên, gồm thúc đẩy thương mại và đầu tư; tăng cường an ninh năng lượng; hợp tác về công nghệ và đổi mới sáng tạo; củng cố an ninh - quốc phòng; đẩy mạnh phối hợp trong các vấn đề toàn cầu. Sáng kiến cũng đề cập tới việc phát triển các công nghệ mới, tăng cường hợp tác về năng lượng tái tạo, tài chính xanh, bảo đảm an ninh lương thực và y tế, đồng thời mở rộng các sáng kiến kết nối khu vực như Hành lang kinh tế Ấn Độ - Trung Đông - châu Âu.

Đáng chú ý, một phần quan trọng của “Chương trình nghị sự chiến lược EU - Ấn Độ mới” là thúc đẩy hợp tác công nghiệp quốc phòng giữa 2 bên. Lâu nay, EU coi Ấn Độ - quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới - là thị trường khổng lồ cho các nhà thầu quốc phòng châu Âu, cũng là nước đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Nga và đa dạng hóa nguồn nhập khẩu. New Delhi hy vọng sẽ hiện đại hóa lực lượng hải quân và không quân, đồng thời đã dành hơn 83 tỉ USD cho quốc phòng trong giai đoạn 2025-2026. “Khi châu Âu tái vũ trang, châu Âu và Ukraine sẽ trở thành những nhà sản xuất vũ khí đáng gờm và sẽ là lựa chọn tự nhiên của Ấn Độ” - Jacob Funk Kirkegaard, thành viên cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định.

Garima Mohan, nhà nghiên cứu cấp cao tại Quỹ Marshall (Đức), cho rằng châu Âu cũng có thể đặt mua vũ khí nhiều hơn từ Ấn Độ, quốc gia đặt mục tiêu xuất khẩu gần 6 tỉ USD sản phẩm quốc phòng vào năm 2029. Theo bà Mohan, mặc dù châu Âu đang đầu tư vào tổ hợp công nghiệp quốc phòng và nỗ lực nâng cao năng lực nhưng họ vẫn cần mua sắm thiết bị từ các đối tác đáng tin cậy. Bà Mohan cho hay “Chương trình nghị sự chiến lược EU - Ấn Độ mới” đặt Ấn Độ là một đối tác quan trọng, đối trọng với Trung Quốc. Sáng kiến nêu bật sự hợp tác chặt chẽ hơn ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đồng thời nhấn mạnh vai trò của New Delhi trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng - ám chỉ việc EU muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Một số chuyên gia cho rằng mục tiêu chính của sáng kiến là nhằm lôi kéo Ấn Độ ra khỏi quỹ đạo ảnh hưởng của Nga. “Việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Ấn Độ đã được nhất trí trong các cuộc thảo luận giữa các quan chức cấp cao EU” - Kaja Kallas, Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại và an ninh, cho biết. Bà Kallas thừa nhận EU có nhiều “điểm bất đồng” liên quan đến việc Ấn Độ mua dầu của Nga và việc New Delhi tham gia cuộc tập trận quân sự Zapad do Mát-xcơ-va dẫn đầu tại Belarus, nhưng trong “thời kỳ hỗn loạn”, ám chỉ mối quan hệ bấp bênh EU - Mỹ, khối này cần có quan hệ đối tác.

Một quan chức EU cho hay, khối này có thể gặt hái nhiều lợi ích khi tăng cường quan hệ với Ấn Độ, bởi New Delhi có “tiếng nói ôn hòa”, không ủng hộ chương trình nghị sự chống phương Tây tại các diễn đàn, chẳng hạn như Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) hay Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), nơi Ấn Độ là thành viên.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)