06/07/2020 - 10:41

Đừng để “sự đã rồi”! 

Gần đây, thông tin về một vài cuốn sách bị thu hồi hay sai sót của các nhà xuất bản (NXB) khiến dư luận băn khoăn về quy trình thẩm định, xuất bản sách hiện nay.

Những cuốn sách hay mang đến cho độc giả nhiều tri thức. Trong ảnh: Thư viện TP Cần Thơ rất kỹ lưỡng trong tuyển chọn sách để bổ sung vào kho và phục vụ bạn đọc.

Cuốn “Từ điển Chính tả tiếng Việt” do NXB Ðại học Quốc gia Hà Nội ấn hành bị thu hồi có thể nói là câu chuyện “cười ra nước mắt”. Nguyên do là cuốn từ điển chính tả nhưng lại… sai chính tả “be bét”, trong đó có rất nhiều lỗi sơ đẳng. Ví như khi lý giải từ “dày”, quyển từ điển này đưa ra hàng loạt từ sai chính tả: “dày trông mai đợi”, “dày vò”, “dày xé”, “dày xéo”, “dây dày”, “voi dày ngựa xéo”… Vậy mà nhóm tác giả chủ biên còn “lý sự cùn” rằng đưa ra cả cách dùng đúng và chưa đúng để độc giả tham khảo. Ðã là từ điển mà có đúng có sai như vậy thì liệu rằng sẽ tham khảo như thế nào? Một quyển từ điển dạy người khác dùng từ đúng chính tả lại sai chính tả thì quả là trái khoáy và gây hậu quả khôn lường.

Cũng chính NXB Ðại học Quốc gia Hà Nội trước đó chưa lâu buộc phải thu hồi cuốn “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam” của nhóm tác giả Ðặng Thúy Hằng, Dương Thị Dung, Nguyễn Thảo Nguyên do vi phạm bản quyền cuốn “Từ điển Tiếng Việt của Giáo sư Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu” của tác giả Hoàng Tuấn Công. Ðiều đáng nói là mãi đến khi sách bị thu hồi thì mọi người, kể cả NXB vẫn không biết 3 tác giả là ai và cả 3 vẫn không “xuất đầu lộ diện”.

Mới đây vài ngày, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông, vừa ra văn bản xử phạt NXB Thông Tấn 48 triệu đồng vì nhiều lỗi vi phạm trong công tác xuất bản. Có thể kể đến như ghi sai thông tin về đối tác liên kết; không lưu giữ đầy đủ hồ sơ, tài liệu; không nộp lưu chiểu nhưng đã phát hành xuất bản phẩm; quảng cáo sản phẩm sai quy định… Bên cạnh đó, NXB Thông Tấn buộc phải cải chính thông tin và buộc tháo gỡ hoặc xóa quảng cáo có nội dung vi phạm trên xuất bản phẩm.

Những ví dụ trên đây cho thấy một số NXB đang để rõ lỗ hổng trong công tác thẩm định, xuất bản. Ví như các lỗi của NXB Thông Tấn dẫn đến bị xử phạt, đó là những lỗi nghiệp vụ căn bản. Còn với NXB Ðại học quốc gia Hà Nội, không chỉ 2 quyển từ điển này mà còn nhiều quyển sách được ấn bản từ nơi đây để sai sót không đáng. Những lỗi ấy có thể đúc kết là: cẩu thả và thiếu trách nhiệm!

Ðã sai thì phải thu hồi - đó là việc cần làm. Vậy nhưng, cách xử lý ấy là ở tình thế “sự đã rồi”, là “hốt giọt nước đổ đi”. Sách, nhất là từ điển, luôn được độc giả tiếp nhận với sự trân trọng bởi mang tính mẫu mực, tham khảo. Một cuốn sách có nội dung sai (ở nhiều phương diện) sẽ có tác hại khôn lường với nhiều thế hệ độc giả, nếu không may thu hồi không hết. Vậy nên như ông bà ta nói: “Ðừng để con hư mới dạy”, các NXB cần làm hết trách nhiệm ngay từ khâu thẩm định bản thảo.

Bài, ảnh: Duy Lữ

Chia sẻ bài viết