Dinh dưỡng góp phần phòng, chống dịch COVID-19, tăng sức đề kháng của cơ thể chống lại bệnh tật. Hội Tiết chế Dinh dưỡng Việt Nam và Viện Dinh dưỡng Việt Nam đã có hướng dẫn dinh dưỡng dự phòng COVID-19 cho lứa tuổi học đường.

Sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng cho trẻ em. Ảnh minh họa trên Internet.

Trẻ em ở độ tuổi 6-11 là giai đoạn quyết định sự phát triển tối ưu các tiềm năng di truyền liên quan đến tầm vóc, thể lực và trí tuệ. Ðây là giai đoạn trẻ tích lũy chất dinh dưỡng cần thiết chuẩn bị cho giai đoạn dậy thì, là giai đoạn có sự biến đổi nhanh cả về thể chất và tâm lý nhưng cũng là giai đoạn rất dễ bị tổn thương khi bị thiếu hụt về dinh dưỡng. Giai đoạn 12-18 tuổi, trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, giai đoạn này có nhiều thay đổi về thể chất, tâm sinh lý và ảnh hưởng đến thể lực, tầm vóc, trí tuệ khi trưởng thành.

Theo hướng dẫn của các tháp dinh dưỡng hợp lý cho trẻ em tuổi học đường, lượng tiêu thụ trung bình lương thực, thực phẩm cho trẻ lứa tuổi học đường được khuyến cáo theo đơn vị ăn của từng nhóm thực phẩm:

Tầng 1: ngũ cốc, khoai củ và sản phẩm chế biến. Ðây là nguồn cung cấp glucid và năng lượng chủ yếu cho cơ thể. Ngũ cốc còn là nguồn cung cấp protein thực vật, vitamin nhóm B, nhất là vitamin B1, chất khoáng và chất xơ. Nếu chế độ ăn bị thiếu glucid, trẻ sẽ chậm tăng cân và mệt mỏi. Nếu trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu glucid thì lượng glucid thừa sẽ được chuyển hóa thành lipid dự trữ trong cơ thể làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì của trẻ.

Tầng 2: rau lá, rau củ quả và trái cây/quả chín. Ðây là nguồn cung cấp vitamin và chất khoáng chính cho cơ thể. Vitamin và chất khoáng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể như tham gia vào xây dựng các tế bào, mô, hệ thống miễn dịch của cơ thể, chuyển hóa dinh dưỡng... Trẻ lứa tuổi học đường nên ăn phối hợp nhiều loại rau lá, rau củ quả. Mỗi bữa ăn chính nên có từ 3-5 loại rau củ với số lượng tùy thích của trẻ.

Tầng 3: thịt, thủy sản, trứng và các hạt giàu đạm. Ðây là nguồn cung cấp protein chính cho cơ thể. Protein là thành phần cơ bản của các vật chất sống. Protein tham gia vào thành phần cấu tạo tế bào. Protein là thành phần quan trọng của các hoóc-môn, các enzym (men), tham gia quá trình sản xuất kháng thể. Protein cũng tham gia vào hoạt động điều hòa chuyển hóa, duy trì cân bằng dịch thể. Ngoài ra, protein còn có vai trò quan trọng trong vận chuyển một số chất dinh dưỡng qua thành ruột vào máu và từ máu đến các mô của cơ thể và qua màng tế bào.

Tầng 4: sữa và chế phẩm sữa. Ðây là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng có giá trị sinh học cao, dễ hấp thu và chuyển hóa đối với cơ thể trẻ. Sữa và chế phẩm sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng cho trẻ em lứa tuổi học đường, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, xương phát triển nhanh, nhu cầu canxi và các chất dinh dưỡng tăng cao. Trẻ nên uống sữa, ăn sữa chua không đường hoặc ít đường, sữa chua và một số loại phô mai giúp tăng miễn dịch cho cơ thể vì chứa các vi sinh vật có lợi. Với trẻ bị thừa cân, béo phì nên uống sữa tách béo. Ngoài ra, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn đang là vấn đề sức khỏe cộng đồng của trẻ học đường, vì vậy nên sử dụng sữa bổ sung vi chất.

Tầng 5: dầu mỡ. Trẻ em tuổi học đường nên sử dụng dầu mỡ không vượt quá số lượng đơn vị ăn theo khuyến cáo. Với trẻ bị thừa cân béo phì nên hạn chế các món chiên rán hoặc thức ăn nhanh có nhiều dầu mỡ.

Tầng 6: đường và muối. Ðường: trẻ 6-11 tuổi, sử dụng dưới 15g đường một ngày. Trẻ 12-14 tuổi: sử dụng dưới 25g đường một ngày. Trẻ 15-19 tuổi: sử dụng dưới 25g đường một ngày. Muối: nên sử dụng muối i-ốt. Trẻ em tuổi học đường không nên sử dụng nhiều hơn số lượng đơn vị khuyến nghị muối như sau: trẻ 6-11 tuổi: sử dụng dưới 4g muối một ngày. Trẻ 12-14 tuổi: sử dụng dưới 5g muối một ngày. Trẻ 15-19 tuổi: sử dụng dưới 5g muối một ngày.

Uống đủ nước: Nhu cầu nước uống tùy theo cân nặng, tuổi và hoạt động thể lực của trẻ. Mỗi đơn vị nước tương đương với 200 ml nước. Trẻ 6-11 tuổi: uống trung bình 6-8 đơn vị nước mỗi ngày. Trẻ 12-14 tuổi: uống trung bình 8-10 đơn vị nước mỗi ngày. Trẻ 15-19 tuổi: uống trung bình 8-12 đơn vị nước mỗi ngày.

Tăng cường hoạt động thể lực: Có thể chia thành nhiều lần tập luyện với thời lượng ngắn hơn trong ngày, mỗi lần ít nhất trên 10 phút. Nên đa dạng hóa tối đa các hình thức tập luyện để cải thiện về độ bền, độ mềm dẻo, tốc độ, sự phản ứng nhanh và khả năng phối hợp. Trong mùa dịch cần hạn chế ra ngoài, ở trong nhà trẻ có thể nhảy dây, tập xà, chống đẩy, đạp xe hoặc đi bộ và chạy bằng máy tập.

Căn cứ hướng dẫn trên, các bậc phụ huynh và các em điều chỉnh tùy điều kiện thực tế của gia đình để đảm bảo có sức khỏe tốt nhất phòng, chống dịch COVID-19 hiệu quả nhất.

BS PHẠM VĂN CHÍNH (tổng hợp)